Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Laptop, laserprinter, afplaktape… Deze wereldberoemde producten begonnen ooit als privéproject van een medewerker

Laptop, laserprinter, afplaktape... allemaal afkomstig van persoonlijke projecten binnen bedrijven. Het loont dus om alerter worden op zulke 'ondergrondse innovaties'. Maar hoe lok je die vernieuwers uit de tent?

innovatie werknemers
Foto: Getty Images

Denk je dat je mensen nooit bezig zijn met innovatie? Dan zit je ernaast, ze doen dat waarschijnlijk ‘ondergronds’. Bij Ford Motor Company is maar liefst 45 procent van de R&D-medewerkers bezig met projecten zonder een specifieke opdracht.

Dat blijkt uit onderzoek tussen 2018 en 2021 van professor Jeroen de Jong en Max Mulhuijzen van de Utrecht University School of Economics. Ze werkten hiervoor samen met K. Venkatesh Prasad, toen nog senior technical leader bij Ford.

Het management van Ford beschouwt dat bijklussen overigens als onschuldig. Het gaat niet ten koste van het eigenlijke werk en het kan ook nuttig zijn.

Lees ook: 5 tips voor het creëren van een experimentele bedrijfscultuur

Gemiste kans

Volgens de onderzoekers gaat het om meer dan nuttig: er kunnen significante innovaties tussen zitten. Laptop, laserprinter, afplaktape… ze zijn allemaal afkomstig van zulke persoonlijke projecten binnen bedrijven.

Alleen komt die ondergrondse innovatie veel te weinig boven… de grond. De Jong en Mulhuijzen vinden dat een gemiste kans, schrijven ze in MIT Sloan Management Review.

Bedrijven hebben natuurlijk al ideeënbussen, intranet, databases of forums. De onderzoekers noemen ze ‘begraafplaatsen van ideeën’. Vaak werken die systemen niet.

Drie soorten ondergrondse innovatoren

Wat moet je dan wel doen? Dat is afhankelijk van het soort innovatie waaraan wordt gewerkt. De Jong en Mulhuijzen hebben drie soorten ondergrondse innovatoren gezien bij Ford: missiegedreven vernieuwers, gebruikers en ontdekkingsreizigers.

Bij elk type is de motivatie anders, en daar kan je op inspelen. ‘De verhouding tussen de drie typen kan sterk verschillen, al naargelang de organisatie. Als er geen zwaar onderzoek wordt gedaan zoals bij Ford, zul je minder of nauwelijks explorers aantreffen’, laat De Jong aan MT/Sprout weten.

#1 Medewerkers met een missie

Innovatieprojecten die voortkomen uit een missie zijn interessant, omdat de bedenkers ervan bij willen dragen aan het bedrijf. Ze willen wel degelijk impact maken op de missie, maar ze gaan eerst ondergronds.

Ze doen dat om meer zekerheid te krijgen dat hun innovatie echt waarde heeft. Of om eerst een werkend prototype te bouwen of om te wachten op een gunstig klimaat voor funding. Zo zijn onderzoekers bij Ford bijvoorbeeld bezig met biologisch afbreekbare auto-onderdelen en een inklapbare elektrische fiets.

Zo lok je ze uit de tent

Via interne incubators en innovatiewedstrijden kunnen deze projecten wel zichtbaar worden gemaakt. Het gaat erom dat het management focust op hun waarde voor het hele bedrijf. Voer deze innovatoren op als helden.

Maak er geen punt van dat deze projecten al verder zijn ontwikkeld (zelfs als je dat liever anders zou zien). Geef ze toch voldoende middelen en steun van het management om verder aan hun project te werken. Maak duidelijk dat er kansen zijn op promotie.

Lees ook: Oh jee, een rebel in je team! Maar is dat wel zo’n ramp?

#2 Gebruikers met innovatieve oplossingen

Gebruikersinnovaties zijn erop gericht taken en processen te verbeteren. Deze projecten vertrekken vanuit een persoonlijk aandachtspunt. Het zijn werknemers die eigen tools voor zichzelf of hun team bedenken om dingen beter te laten werken.

‘Als een bedrijf erg bureaucratisch is krijg je veel van deze users, die dan bovendien hun projecten verborgen houden’, aldus De Jong. Ze voelen ook geen behoefte om hun oplossingen te verspreiden, omdat ze hun eigen probleem al hebben opgelost.

Deze innovatoren staan er niet bij stil dat anderen er ook van kunnen profiteren. Toch zijn ook deze projecten waardevol. Zo lukt het een trainee van Ford bijvoorbeeld om met draadloos werken een testprocedure terug te brengen van vijf uur naar vijf minuten.

Zo lok je ze uit de tent

Managers moeten deze medewerkers uitnodigen om hun oplossingen te delen. Dit met het oog op het helpen van collega’s of het voorkomen dat anderen tijd verspillen aan hetzelfde probleem. Financiële prikkels of andere incentives kunnen nog een extra zetje geven.

Bureaucratie ontmoedigt ze echter. Hou het indienen dus zo simpel mogelijk. Reageer ook snel en neem persoonlijk contact op. Weet dat ze ook niet echt veel zin hebben om hun innovatie zelf te verder te ontwikkelen en te verspreiden. Zorg dus voor mensen die hun projecten kunnen adopteren.

#3 Ontdekkingsreizigers met wilde ideeën

Exploratieve projecten starten met de wildere, meer grensverleggende ideeën. Ze zijn dus minder snel om te zetten in directe economische waarde. Maar er kunnen wel patentaanvragen, nieuwe processen of productonderdelen uitkomen.

Voor deze medewerkers is innovatie echt een hobby, het gaat om de erkenning als expert. Ze pushen hun projecten ook niet, al werken ze er wel samen aan met collega’s. Bij Ford zijn werknemers bezig met sleutelen aan gitaarpedalen, een luxueuze minibus en een VR-beleving voor nieuwe auto-onderdelen.

Zo lok je ze uit de tent

Deze medewerkers lok je uit de tent met persoonlijke uitnodigingen voor het verkennen van nieuwe technologische grenzen en het delen van kennis voor mogelijkheden die ver in de toekomst liggen.

Wat ook werkt, is ze zichtbaar erkennen en waarderen als experts: denk aan awards uitreiken, ze mee laten werken aan best practices, ze uitnodigen voor netwerkevents en ze interviewen voor interne media.

Ford heeft al aanbevelingen overgenomen

De Jong geeft tot slot nog mee dat al een aantal van hun aanbevelingen zijn overgenomen. ‘Ford heeft uiteraard niet een-op-een onze aanbevelingen doorgevoerd, maar er is wel rekening mee gehouden in de interne systemen voor innovatieprogrammering en idea management.’

‘Zo hebben ze in hun jaarlijkse Innovation Sprint verschillende categorieën onderscheiden. Bijvoorbeeld een categorie gericht op interne processen en systemen om gebruikers te triggeren, en een open categorie om explorers te lokken. Missionaries melden zichzelf vaak wel.’

Wekelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

‘Verder doet Ford meer met informele bijeenkomsten waar midden- en topmanagers vooral luisteren en erkenning geven. Waar nodig treden ze op als breekijzer om ondergrondse innovaties verder te helpen. Mits ze het potentieel zien uiteraard.’

Lees ook: Astro Teller (X) over nog wildere ideeën voor de toekomst