De muziekindustrie en de filmindustrie hebben inmiddels kennisgemaakt met de invloed van de digitalisering op bedrijfsmodellen. Nu zijn de uitgeverijen aan de beurt, zo lijkt het. E-readers zijn in opkomst, Apple probeert het met de iPad en Google is nog steeds bezig alle boeken in te scannen.
Kannibalisatie
In twee jaar tijd is er veel veranerd, inmiddels zijn de schrijvers zelf ook wakker geworden. Karin Spaink hoopt dat de boeksector leert van de fouten van de muziekindustrie, maar niet iedereen is die mening toegedaan. Zo pleiten veertien vooraanstaande Nederlandse auteurs in het Financieele Dagblad voor een (nog) betere beveiliging van digitale bestanden en doen ze een voorstel om digitale versies van nieuwe boeken pas een jaar na publicatie van het papieren boek beschikbaar te stellen. Ze hebben het hier trouwens over een overgangsperiode. Zo wordt volgens hen de traditionele boekhandel beschermd, houden auteurs een gegarandeerde inkomstenbron en blijven e-books goedkoop (omdat ze pas een jaar later worden aangeboden). E-boeken zijn nog behoorlijk prijzig. Dat komt omdat op digitale boeken 19% btw wordt geheven, tegenover 6% op papieren boeken. Daarnaast zijn uitgevers bang voor kannibalisatie.
Fans aanklagen?
De consument tegenwerken, is dat de juiste oplossing? Rockband Metallica is het nooit in dank afgenomen dat het muziekuitwisseldienst Napster aanklaagde. Daarmee ontkende de muziekgroep het probleem van de consument, die wilde gewoon op een makkelijke wijze muziek ontdekken en luisteren. Wie recentelijk een e-reader heeft aangeschaft, maar toch een jaar moet wachten op het nieuwe boek van bijvoorbeeld Geert Mak, voelt zich waarschijnlijk redelijk benadeeld. Inmiddels heeft de Groep Algemene Uitgevers de hulp ingeroepen van Stichting Brein, omdat digitale boeken op plekken opduiken waar ze niet mogen opduiken.
Concurrentie
Ondertussen is de strijd tussen de hardwareproducenten losgebarsten. Amazon en Barnes & Nobles, respectievelijk makers van de e-readers Kindle en Nook, kondigden recentelijk aan hun prijzen te verlagen. Volgens de Wall Street Journal heeft dit te maken met de concurrentie vanuit Apple, dat inmiddels al drie miljoen exemplaren heeft verkocht van de iPad, waarop gebruikers via een boekwinkel boeken kunnen kopen. Analistenbureau iSuppli zegt dat Amazon en Barnes & Nobles door deze prijsverlaging geen winst meer maken op de hardware, en gokken op inkomsten door de verkoop van e-boeken.
Inhoud is koning
Ook in Nederland is de markt in beweging. Naast Bol.com en Sony is ook Selexyz aan de weg aan het timmeren, onder andere via een samenwerking met Samsung. Het Nederlandse iRex Technologies, e-reader fabrikant van het eerste uur, is echter failliet, maar maakt mogelijk een doorstart. Wellicht is het een signaal dat fabrikanten zonder samenwerking of link met contentpartijen niet kunnen overleven. Dat is weer lastig voor uitgevers en auteurs, want als iemand anders, een partij als Bol.com bijvoorbeeld, ook een stuk van de margetaart wil, blijft er aan het eind van de streep weinig meer over.
In de wolken lezen
De huidige generatie e-readers heeft al behoorlijk wat functionaliteiten. Er kan gezocht worden op trefwoorden, gelinked worden aan woordenboeken en ze hebben de mogelijkheid tot het maken van notities. Daarnaast zijn er al modellen die verbonden kunnen worden met het internet, wat extra mogelijkheden biedt voor de toekomst. Lezen in de cloud, bijvoorbeeld. Misschien moeten uitgevers wat dat betreft toch nog even naar de muziekindustrie kijken, waar een bedrijf als Spotify muziek luisteren in de cloud tot een succes heeft gemaakt. Want wat er ook gebeurt, over minstens één ding hebben de veertien Nederlandse schrijvers in het ingezonden FD-artikel gelijk: de komst van het e-boek is het begin van een revolutie in het boekenvak.
