Er zijn bedrijven die hetzelfde doen als honderd jaar geleden. Albert Heijn startte eind negentiende eeuw met de verkoop van kruidenierswaren. Zo veel is er niet gewijzigd, want op de schappen van de supermarkt staan nog steeds potten pindakaas, koffie of suiker. En er zijn bedrijven die in de loop der jaren een compleet andere kant zijn opgegaan. Zoals de Koninklijke BAM Groep bijvoorbeeld, één van de grootste bouwondernemingen in Europa. Oprichter Adam van der Wal begon in 1869 ooit met het maken van doodskisten. De huidige werkzaamheden vallen daarmee in geen velden of wegen te vergelijken.
Hetzelfde kan gezegd worden van het Haarlemse bedrijf Device. Directeur Jeroen van der Toorn (39) kwam ruim vijftien jaar geleden van de HEAO, knoopte een das voor en ging de baan op als consultant. Een paar jaar nadien ontwikkelde zich dat tot het re-marketen van pc’s en laptops. Device begon begin jaren negentig met het ophalen van verouderde systemen bij bedrijven. Na tag-removal en data-wipe (mooie woorden voor het weghalen van stickers en het verwijderen van alle data) gingen de tweedehands systemen opnieuw in de verkoop. Ideaal voor particulieren, scholen en sportverenigingen.
In de hoogtijdagen rond de eeuwwisseling had Van der Toorn 357 mensen in dienst, werkzaam op zeventien locaties in negen landen. De structuur was zo dat de pc’s en laptops in West-Europa vooral werden opgehaald en in Oost-Europa en Afrika werden verkocht. Dat was toen. Daarna werd alles anders. Door verschillende factoren moest de broekriem stevig worden aangehaald. “Bijvoorbeeld omdat leasemaatschappijen dit traject voortaan liever zelf gingen managen. Ik verloor bijvoorbeeld HP als toeleverancier. Dat was een stevige aderlating.”
Handdoek
Device moest een andere weg inslaan, wilde het overleven. “Dat was in dezelfde tijd dat ik een Raad van Advies op poten heb gezet. Daar zit een vertrouwenspersoon in van mijn eigen familie, maar bijvoorbeeld ook commerciële mensen uit de ict-branche en mensen met een financiële achtergrond. Ik vond dat toen erg nodig, omdat ik gegeven de omstandigheden niet op dezelfde voet verder kon. Voor mezelf kwam ik er niet helemaal uit en ik wilde daarbij ondersteuning van externe mensen.”
Wat het bedrijf nu doet, is veel van hetzelfde, maar eigenlijk ook weer heel anders. Device is vooral een probleemoplosser. Het bedrijf voert nog steeds de oude pc’s af, maar zet daar nu ook nieuwe voor in de plaats, zorgt voor de overdracht van data naar de nieuwe systemen, plaatst de juiste software en regelt alle logistieke rompslomp daaromtrent. “Elke keer als we naar een kantoor gingen om oude systemen af te voeren, reden we leeg heen en vol terug. Dus was het ook logisch dat we meteen de nieuwe desk- en laptops meenamen en ter plekke installeerden. De migratie naar een ander systeem hoeft de organisatie in feite niet eens te merken.”
Prachtig natuurlijk, het ei van Columbus. Maar hoe wist Van der Toorn die omslag te maken? Veel zeilen. Daar lag de sleutel. Met z’n hoofd in de wind en z’n boot op het zoute water komt hij tot de prachtigste invallen. “De Raad van Advies heeft zeker bijgedragen aan het veranderingsproces, maar wat ik ook heb geleerd is dat je niet vastgekokerd achter je bureau moet blijven zitten. Je moet juist afstand nemen. Op het water denk ik na over vragen als: hoe functioneer ik als directeur, waar moet het bedrijf naar toe, hoe kies ik mijn overlevingsstrategie? Fysiek afstand nemen en je hoofd leegmaken kan enorm helpen bij een creatieve speurtocht naar nieuwe oplossingen.”
De koerswijziging betekent ook dat het personeelsbestand fors is ingekrompen, tot eenderde ongeveer. Maar het belangrijkste is misschien wel dat de salesmensen een heel andere taak hebben. “Vroeger hadden we het over opkopen van systemen. Toen konden we bij wijze van spreken met een spijkerbroek en T-shirt een bedrijf binnenlopen. Nu profileren we ons als probleemoplosser en zorgen we voor een geruisloze migratie naar een nieuw systeem. Dus willen we netjes voor de dag komen. Ik heb het gros van de salesmensen kunnen meenemen in dat verhaal. Een deel van die mensen is echter ook afgehaakt. Die wilden of konden hun nieuwe functie niet waarmaken”, besluit Van der Toorn.
De experts over Device
Joost Tukker, Tukker Management & Business Consultancy:
“Device heeft tijdig ingezien dat er een veranderingsproces plaats moest vinden om een de continuïteit van het bedrijf te waarborgen. Verstandig is het geweest een Raad van Advies op poten te zetten. Door afstand te nemen is men beter in staat om op een open wijze met frisse kijk op de zaken gezamenlijk met de Raad van Advies naar een oplossing toe te werken.
Device heeft op een verstandige manier gebruik gemaakt van de relaties en mogelijkheden binnen de bestaande bedrijfsstructuur. Doordat de contacten betreffende afvoer van oude systemen al aanwezig waren, konden deze tevens gebruikt worden voor de ontplooiing van nieuwe activiteiten. Ook de bedrijfscultuur werd aangepast om de nieuwe insteek van het bedrijf vorm te geven.
Verdere verbreding van de werkzaamheden kan een volgende stap zijn. Bedrijven in Oost-Europa en Afrika kunnen zich net zo goed ontwikkelen. En ook die bedrijven kan Device met een soortgelijke service ondersteunen, maar dan in combinatie met gebruikte systemen. Door op het juiste moment de juiste software aan te leveren kan zowel bij nieuwe systemen als bij gebruikte systemen gebruik worden gemaakt van het bestaande relatienetwerk.
Van belang is: ken de klant, begeleidt de veranderingsprocessen binnen de klant, zodat de klant in Device ervaart als proactieve probleemoplosser.”
Peter Slikker, Turner, Organisatieadvies/Interim management/Bestuursadvies
“Een ondernemer is een eenzaam mens. Het is mijn ervaring dat veel ondernemers harde werkers zijn die veel over hebben voor hun zaak. Veel ondernemers zijn zelflerend in hun vak. Ze komen vaak verder met veel lef, intuïtie en vooral door te doen. Wat ze daarbij veel te weinig doen is het op tijd organiseren van een klankbord. Iemand bij wie ze te rade kunnen gaan en die niet meteen ‘partij’ is. Dus niet de bank, de accountant, de vrouw, de medewerkers of de klant. Maar iemand die de ondernemer de spiegel voorhoudt en zonodig stevig durft te confronteren en uit te dagen. Bijvoorbeeld om verder te kijken naar marktontwikkelingen, personeel of naar de exit-strategie (hoe draag ik mijn bedrijf over?). Voor de een is dat een sabbatical, de ander een zeilboot, weer een ander een coach. Uitblijven ervan leidt tot schade, in de zaak of in de vorm van vervelende persoonlijke ervaringen (veelal in de gezondheids- of relationele sfeer) Hoofdzaak is dat er ruimte is voor reflectie op leiderschap en ondernemerschap. Goed van Jeroen van der Toorn dat hij dit punt geregeld heeft. Ik hoop dat veel ondernemers hem volgen.”
