Onlangs knalden de champagnekurken bij spullendeelplatform Peerby. Binnen een paar dagen haalden ze met een crowdfundcampagne maar liefst twee miljoen euro binnen voor Peerby Go.
Eerder was het alleen mogelijk om in Utrecht en Amsterdam spullen te huren van buren, maar door de succesvolle crowdfundactie rolt de huur-variant zijn rode loper nu ook uit naar andere Nederlandse steden, en het buitenland. Voor Peerby reden om de vlag uit te hangen.
Maar voor de gebruikers van het eerste uur lijkt het veel minder positief. Zij hangen de vlag misschien wel halfstok. Want die groene idealen komen steeds meer in de schaduw te staan van het grote graaien.
Gratis delen
Bij de oprichting van Peerby in 2012 draaide het nog voornamelijk om het gratis delen van onbenutte spullen met je buurtgenoten. Zodat het niet langer nodig was om allemaal een boor of grasmaaier aan te schaffen, waarna het ding grotendeels ongebruikt wegroest in de schuur.
Wie het gras wilde maaien en geen maaier had, plaatste een oproepje op de website van Peerby en kon er zonder geld te betalen een lenen van een buur. Een ontzettend handige, sympathieke en succesvolle aanpak.
Go
Maar sinds een paar weken is er nogal veel veranderd bij Peerby. Door de lancering van Peerby Go huur je tegen betaling iets van buurtgenoten. Kortom, voor iets wat eerder gratis kon, wordt je nu vooral aangemoedigd om geld neer te leggen. Dat is erg jammer omdat spullen delen daarmee een stuk minder toegankelijk wordt.
Bovendien ontstaat nu de indruk dat je wel gek bent als je die grasmaaier gratis uitleent, terwijl je er ook geld voor kunt vangen. Diegene met de grootste portemonnee heeft dan toegang tot de meeste spullen.
Maar het stoort misschien nog wel het meest dat het oude vertrouwde Peerby steeds meer ondergesneeuwd raakt door Go. Op de website staat Peerby Go zeer prominent. Het dreigt dus ook visueel de oude broer onder te sneeuwen. Het is te hopen dat dit iets van tijdelijke aard is om de nieuwe versie te promoten.
Sceptisch
Maar het is niet geheel denkbeeldig om hier sceptisch over te zijn. De afgelopen jaren sprak ik, samen met co-auteur Martine Zeijlstra, vele wetenschappers en deelexperts over de deeleconomie voor ons boek ‘Delen doe je zo. De deeleconomie in de praktijk’. Zij zijn bezorgd over deelplatformen die het grote gewin najagen en daarbij de (oorspronkelijke) behoeftes van hun achterban uit het oog verliezen.
Wanneer een deelplatform groot wordt, is het lastig om niet veel te willen verdienen aan de vele gebruikers. En dus ook om de groene idealen trouw te blijven. Want veel deelnemers, betekent dat bedrijven er veel aan (kunnen) verdienen.
Airbnb
Een bekend voorbeeld van een sympathiek deelplatform dat ten onder dreigt te gaan aan het eigen succes is Airbnb. Wie een tijdje met vakantie ging, of een lege logeerkamer had, kon die onbenutte ruimte via het platform verhuren. Maar het deelplatform vraagt behoorlijk hoge marges.
Inmiddels is Airbnb een moloch waar huisjesmelkers dankbaar gebruik van maken. In San Francisco, Barcelona, Berlijn en Amsterdam klagen buren van zulke panden over de teloorgang van hun wijk. Door feestende vrijgezellen die dag in dag uit en nacht in, nacht uit van de panden gebruik maken, doen ze ’s avonds geen oog meer dicht.
Het is voor huisjesmelkers lucratiever geworden om appartementen via Airbnb te verhuren, dan via de reguliere huurmarkt. Als je dit als deelplatform overlaat aan de markt, loop je het risico dat je groene idealen worden bedolven onder de dollars.
Daar wordt een wijk niet leuker, duurzamer en groener van. Maar zakelijker en minder hecht. Het is een zorgwekkende ontwikkeling binnen de deeleconomie, die hopelijk snel een halt toe wordt geroepen.
Geld verdienen
Overigens is er niets mis mee om geld te verdienen aan de deeleconomie. Iedereen die zijn eigen huis voor een mooi bedrag kan delen moet dat vooral doen. Iemand die een partytent en statafels heeft zou dat ook prima via Peerby Go kunnen verhuren. Maar het wordt een probleem zodra er teveel mensen met dollartekens in de ogen een sympathiek platform kapen.
Zoals de huisjesmelkers bij Airbnb en de spullenhuurders de spullendelers verjagen van Peerby Go. In plaats van hun nieuwe betaalde dienst zo te promoten, zou Peerby er goed aan doen te blijven benadrukken dat gratis delen nog altijd een zeer belangrijke optie is. En voor alle delers onder ons: koester je gulle buren dus nog maar even. Zolang het nog kan.
