Verkiezingen zijn van oudsher een ideeënstrijd, dus om welke ideeën rondom start- en scaleups wordt er bij de aanstaande verkiezingen gestreden? Lang niet alle partijen hebben concrete plannen over startups, zo blijkt. In de partijprogramma’s van de PvdA, SP, GroenLinks en de Partij van de Dieren wordt vrijwel niet over start- en scaleups gerept. In de programma’s van de huidige coalitiepartijen daarentegen wel.
MT/Sprout geeft daarom een overzicht van de startup-plannen van de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie. Deze programma’s zijn bijzonder relevant omdat de kans, gezien de huidige peilingen, goed aanwezig is dat zij na de verkiezingen doorregeren.
Wat opvalt: met de steun van zowel VVD als D66 lijkt er anno 2021 een opening te zijn voor het gemakkelijker invoeren van aandelen voor medewerkers; toch een al jaren geldende wens van de branche. Het publieke innovatiefonds Invest-NL is verder een blijvertje en de coalitiepartijen lijken er alles aan te willen doen om Nederlandse startups uit de kapitaalkrachtige klauwen van andere landen (lees: de VS, China, het VK) te houden.
Van alle coalitiepartijen blijkt D66 de ultieme startup-partij te zijn. De sociaal-liberalen komen met de meeste ideeën voor de branche en wijden als enige coalitiepartij een volledige alinea aan start- en scaleupzaken. We geven je hieronder een overzicht van alle concrete (en soms minder concrete, zeg maar gerust: behoorlijk vage) plannen van de regeringspartijen.
VVD
Noemt startups: acht keer
Opvallendste voorstel: aandelen of certificaten voor medewerkers
Een actieve overheid: was dat voor de liberale VVD lange tijd vloeken in de kerk, anno 2021 niet meer. De staat mag, zo lezen we, optreden als ‘investeerder en zelfs ondernemer’, door middel van het financieren van Nederlandse groeibedrijven. Kijk maar naar de investering van 20 miljoen euro in het Eindhovense chipbedrijf Smart Photonics van afgelopen jaar. Liever dat dan dat ‘buitenlandse investeerders en overheden’ met onze bedrijven weglopen, aldus de VVD.
Een zak geld voor concurrerende bedrijven, soit. Maar hebben de liberalen verder nog specifieke startup-plannen? Jazeker, zo blijkt: start- en scaleups kunnen genieten van de nodige ondersteuning, schrijven de liberalen: ‘We verbeteren hun toegang tot innovatieregelingen zoals de WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk) tot de onderzoeken en achterliggende data van publieke kennisinstellingen. Ook maken we het voor startups en scale-ups makkelijker om samen te werken met onderwijs- en kennisinstellingen en het bedrijfsleven en helpen we bij het vinden van talentvolle werknemers waarmee startups kunnen groeien. We streven ernaar om startups en scale-ups hun talentvolle personeel makkelijker op een andere manier uit te betalen, bijvoorbeeld met aandelen of certificaten.’
Met name het laatste punt zal veel startup-ondernemers aanspreken. Reikhalzend wordt vaak naar Silicon Valley gekeken. Daar, in Californië, is het heel eenvoudig om medewerkers aandelen te geven, zodat ook zíj bij een beursgang schatrijk worden. Het idee is dat vroege medewerkers hierdoor het kapitaal krijgen om zelf te investeren in nieuwe bedrijven. De VVD lijkt een stap in die richting te willen zetten.
De VVD schrijft verder dat het de ‘de posities van startups en scale-ups’ wil versterken. De partij wil het Nationaal Groeifonds inzetten om extra te investeren in onder meer innovatieve startup-zaken. De staatsschuld mag hierdoor zelfs tijdelijk toenemen, als het aan de traditionele bezuinigingspartij ligt. Tot slot wil de VVD de Autoriteit Consument en Markt (ACM) meer bevoegdheden geven, zodat de ACM onder meer een tijdelijk verbod kan opleggen ‘op het opkopen van startups wanneer dominante bedrijven concurrentie proberen uit te sluiten’.
CDA
Noemt startups: negen keer
Opvallendste voorstel: contactpersoon bij de Belastingdienst
De christen-democraten zien Nederland als ‘een ondernemend land van pioniers en doeners, van start ups tot multinationals die in de regio even sterk staan als op de wereldmarkt’. Waarvan akte, maar hoe wil de partij startups nu precies die wereldmarkt op helpen? Wel nu, het CDA schrijft over een ‘omvangrijk herstel- en innovatiepakket’, waarbij ‘cofinanciering’ vanuit zowel het Nationale Groeifonds als Invest-NL onder meer startups kan helpen over te stappen naar nieuwe verdienmodellen. Dat groeifonds was echter al aangekondigd en Invest-NL bestaat al. Even verderop voegt de partij nog wel iets toe: naast Invest-NL moet ook een internationale tak van het fonds, Invest International, worden ‘opengesteld’ voor ‘kansrijke start ups en scale ups’. Een versoepeling van de Europese aanbestedingsregels zou hiervoor nodig zijn.
Daarnaast wil het CDA speciale aandacht besteden aan ‘goede randvoorwaarden’ voor ‘digitale’ start- en scaleups, die bijdragen aan ‘nieuwe en bestaande regionale ecosystemen’. De christen-democraten lijken hier te appelleren aan hun klassieke wortels in de regio, al blijft onduidelijk wat de partij hier precies voor startups kan betekenen.
Op een ander punt is de partij duidelijker: wie een familiebedrijf bezit en dit aan een nazaat wil overhevelen, moet sneller een goedkeuring voor een fiscale vrijstelling krijgen van de Belastingdienst. Dit moet volgens het CDA ook gelden voor start-en scaleups. Tot slot krijg je onder meer als start- of scaleup van het CDA een vast contactpersoon op het regiokantoor van de Belastingdienst. Zo kun je ‘fiscale zaken snel en eenvoudig’ regelen, beredeneert de partij.
D66
Noemt startups: elf keer
Opvallendste voorstel: verliezen in risicovolle bedrijven van belasting aftrekbaar maken
Het ‘stimuleren van innovatie, met name bij het mkb, start-ups en scale-ups’ staat bij D66 bovenaan de agenda, schrijft de partij. Dat blijkt, want D66 komt van alle grote partijen met de meeste voorstellen voor start- en scaleups. De partij heeft zelfs een hele paragraaf gewijd aan startup-plannen. Voor de draad ermee: wat krijgt de startup-wereld van D66?
Investeren in start- en scaleups wordt aantrekkelijker gemaakt, schrijft D66. De partij wil het mogelijk maken dat verliezen na risicovolle investeringen in jonge bedrijven van de belasting afgetrokken kunnen worden, net zoals dat al in het Verenigd Koninkrijk gebeurt. Ook een mooie voor de branche: de sociaal-liberalen willen net als de VVD naar aandelen voor medewerkers. In de woorden van D66: ‘We maken het aantrekkelijk om loon deels in aandelen en opties uit te betalen.’
Daarnaast krijgen startups het ‘makkelijker’ om toptalent aan te trekken en te behouden. Bijvoorbeeld door de aandelenregeling, maar ook door ‘internationale talenten’ de mogelijkheid te geven om in hun eerste vier jaar in Nederland hun gespaard pensioen en AOW te laten uitbetalen. Daarnaast wil D66 de criteria om een werkvergunning te krijgen versoepelen. Tot slot streeft de partij in dit kader naar meer ‘internationale scholen en Engelstalige voorzieningen’.
Ondernemers krijgen van D66 de vrijheid om op kleine schaal regelvrij nieuwe ideeën te testen. D66 schrijft verder de ‘samenwerking tussen universiteiten, hogescholen, incubatoren en fieldlabs’ te ‘stimuleren’. De partij lijkt er op Europese schaal voor te willen zorgen dat vijandige overnames van start- en scaleups uit de lidstaten voorkomen worden. Dergelijke overnames worden ‘kritisch getoetst en zonodig passen we de fusiecontroleregels aan om te zorgen dat dit ook effectief kan gebeuren’.
De partij oppert daarnaast voor ‘meer geld’ voor stimuleringsfondsen, die daarbij effectiever ingezet zouden kunnen worden. Invest-NL krijgt extra kapitaal voor ‘gerichte innovatie en digitalisering’ en dergelijke fondsen worden eenvoudiger toegankelijk voor start- en scaleups, het ‘innovatief mkb’ en zelfs voor durfkapitalisten.
D66 wil ‘regionale ecosystemen’, zoals de Brainport Eindhoven, stimuleren, al blijft vaag hoe precies. Tot slot wil de partij geld voor belastingmaatregelen zoals de innovatiebox niet alleen in de handen van grote partijen laten komen, maar ook start- en scaleups mee laten profiteren.
ChristenUnie
Noemt startups: twee keer
Opvallendste voorstel: patentregister voor innovatieve impactbedrijven
Aan het thema ‘start- en scaleups’ wijden ze bij de ChristenUnie slechts één alinea. De partij wil in de toekomst ‘talentvolle ondernemers’ in Nederland houden. Om dit te bereiken, is het nodig dat ‘ondernemers, financiers en de overheid’ de handen ineenslaan. De partij wil vanuit de overheid ‘meer investeringskapitaal’ vrijmaken voor seed capital-investeringen. Dit zijn investeringen in piepjonge start- en scaleups. Ze zijn risicovol, omdat de werking van het businessmodel nog moet blijken.
De overheid moet, als het aan de christenen ligt, ook investeren in maatschappelijk actieve bedrijven en hen helpen bij hun patenten: ‘Nederland zet actief in op startups die met hun innovatie de wereld beter maken en mensenrechten verdedigen. Nederland opent daarom een apart Impact Economy Patent Register voor unieke innovaties die hieraan bijdragen.’
Lees ook: Van VVD tot SP: dit schrijven politieke partijen in hun programma’s over coronasteun
