Thuis zijn we één klik verwijderd van kantoor. Op onze werkplek verdwijnen werkzaamheden juist vaak naar de achtergrond door alle afleidingen die op de loer liggen. Binnenkomende mails, een regelmatig oplichtend telefoonscherm en een berg aan beschikbare informatie, vechten allemaal om onze aandacht. We zijn vaak niet zo productief als we zouden willen. Een verschijnsel dat niet alleen leidt tot ontevredenheid, maar dat ook nog ongezond is. ‘Minder doen op je werk dan je eigenlijk zou willen of moeten, levert ongerichte stress op,’ zegt neuropsycholoog Jorn Hogeweg. ‘Een gestrest gevoel dat tot machteloosheid leidt. Niet tot een tandje bijzetten, zoals gerichte stress kan doen.’
Toch is het mogelijk om productiever te worden. Misschien niet in vier uur, maar wel in vijf stappen.
1. Sta (een keer of wat) op
Productiever werken begint bij de werkplek. Kleine, eenvoudige veranderingen kunnen al wonderen doen. Zitten is het nieuwe roken, en kantoorwerknemers zitten tot wel negentig procent van hun werkdag. Een Amerikaans onderzoek uit 2016 wijst uit dat werknemers van een callcenter achter een stabureau gemiddeld 46 procent productiever werden dan hun zittende collega’s.
Een stabureau te duur of niet te realiseren? Dan raden Taiwanese onderzoekers aan om ieder half uur kort te bewegen in plaats van te zitten. Je zittijd steeds onderbreken met een korte pauze waarin je beweegt, geeft veel gezondheidswinst. Dit gaat om rustig bewegen, hardlopen hoeft dus niet.
De beweging houdt niet alleen lichamelijke ziektes op afstand, maar houdt ook ons brein in goede conditie, zo beschrijft hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder in zijn boek Laat je hersenen niet zitten. Even een paar keer koffie halen, de trap nemen en als je thuis werkt, de afwas doen, kunnen voldoende zijn.
Volgens neuropsycholoog Hogeweg wordt het brein productiever als je verschillende taken, zoals werk en ontspanning, afwisselt. ‘Werk een aantal uur en neem dan een pauze, waarin je slaapt, mediteert, beweegt, of goed eet.’ Als het maar iets anders is dan wat je daarvoor deed.
2. Faciliteer fruit en groenvoer
Bij sufheid op de werkvloer grijpt het gros van ons massaal naar koffie, (muesli)repen en witte pistolets. Dat deze snelle energiegevers teveel suiker en koolhydraten bevatten, weten we nu onderhand wel. Ook dat we binnen een uur opnieuw ‘inkakken’ en last krijgen van de beruchte after-lunch dip. ‘Energie uit koolhydraten heb je nodig, maar kies dan voor langzame koolhydraten, zoals volkorenbrood, fruit en groenten,’ zegt Mascha Perquin, ex-bankdirecteur en auteur van het boek Arbeidsvitaminen, lekker & gezond aan het werk. Wil je echt productiever aan de slag dan bereik je pas écht effect met groenten en fruit. ‘Daar valt veel te winnen als je bedenkt dat 75 procent van de Nederlanders onvoldoende groenten eet.’
Perquin raadt aan niet te lang te wachten met de lunch. ‘Wacht je tot je honger krijgt, dan zijn vet en zoet wel heel verleidelijk. De geur van een kroket wordt steeds moeilijker te weerstaan. Eet op tijd, dan kun je nog verstandig zijn.”
3. Zorg voor achtergronddeuntjes
Natuurlijke klanken, zoals het geluid van een stromend beekje, verbetert volgens Amerikaans onderzoek uit 2015 de productiviteit en het humeur van werknemers. Het achtergrondgeluid genoot duidelijk de voorkeur boven het geluid van pratende en bellende collega’s.
Is creativiteit een vereiste om productief te zijn, dan is gematigd achtergrondgeluid volgens een Amerikaans onderzoek uit 2012 beter dan stilte. Het onderzoek vond een positief effect van achtergrondgeluid op de creativiteit van participanten. De kleine afleiding van achtergronddeuntjes zou werknemers naar een abstract denkniveau brengen. Te hard geluid kwam de creativiteit niet ten goede: tonen van 85 decibel werden door werknemers als storend ervaren.
4. Maak kortere dagen
Verschillende neuropsychologische onderzoeken stellen het aantal uren dat we geconcentreerd kunnen werken vast op rond de zes uur per dag.
Een van de meest bekende experimenten met werktijd werd uitgevoerd in een Zweeds verzorgingstehuis in Göteborg. Over een periode van twee jaar werkten 68 medewerkers 30 uur in de week, in plaats van hun gebruikelijke 37 uur. Het effect? Ouderen in het tehuis vonden de zorg die zij kregen beter, medewerkers ervoeren minder stress en hun ziekteverzuim daalde. Bovendien nam de productiviteit toe. Dat maten de onderzoekers aan de hand van de hoeveelheid sociale activiteiten waaraan bewoners van het tehuis deelnamen. Ouderen deden aan tachtig procent meer activiteiten mee dan bewoners van tehuizen met achturige werkdagen. De medewerkers hadden meer tijd voor een goed gesprek of een mooie wandeling met bewoners.
5. Beloon en erken goed gedrag
Complimenten maken je productiever. ‘Mensen gaan harder werken door directe beloningen,’ aldus Arjan Non, die aan verschillende universiteiten onderzoek deed naar de invloed van erkenning op de productiviteit van werknemers. Non ontdekte dat bij mensen die een compliment kregen van de baas, de productiviteit met vijf procent steeg. Nog opvallender: ook in een groep waarvan een deel erkenning van een leidinggevende kreeg, steeg de productiviteit bij iedereen. ‘Werknemers gaan dus ook een stapje harder lopen als zij zien dat collega’s worden beloond.’
Dit is een verkorte versie van het artikel dat verscheen in nummer 5 van Management Team, met als thema Work/Life. Wil je het hele interview lezen? Bestel dan een los nummer van MT of neem een abonnement via mt.nl/shop
