Succesvol innoveren: hoe breng je jouw zelffinancierend vermogen op gang?

Aan je eigen enthousiasme ligt het niet: je weet zeker dat je met jouw innovatieve idee de wereld gaat veroveren. Een volledig uitgewerkt en levensvatbaar product is er echter nog niet. Dat maakt het lastig om een investeerder te overtuigen; je zult immers éérst moeten aantonen dat jouw product ook in commerciële zin levensvatbaar is.

Het is een bekende catch-22 voor innovatieve startups, merkt ook Inge Verschuur, investment manager bij Horizon Flevoland. ‘Op dit moment is het behoorlijk moeilijk om geld uit de markt te halen, zeker als je onderneming zich nog in de eerste, vroege ideeënfase of de daarop volgende opschaalfase bevindt. Je hebt immers nog geen verkoopbare innovatie die geld oplevert en zorgt voor recurring revenue. Als die omzet pas over pak ‘m beet twee jaar ontstaat en je nú een financieringsgat hebt, dan is het in deze huidige marktomstandigheden heel lastig om geld op te halen.’

Bekijk ook: Knitwear Lab maakt textielindustrie duurzamer

Wat is de cashflow ook alweer?

Kort gezegd is de cashflow het bedrag aan contant geld dat je op een bepaald moment tot je beschikking hebt. Een positieve cashflow is essentieel voor het voortbestaan en de groei van je bedrijf; het geeft je financiële bewegingsruimte en de ruimte om investeringen te doen en je innovatieve product of dienst door te ontwikkelen.

Tegelijkertijd kan een negatieve cashflow, waarbij de uitgaven de inkomsten overschrijden, een serieuze bedreiging vormen voor het voortbestaan van je onderneming. Om een gezonde cashflow te behouden, is het belangrijk om je inkomsten en uitgaven zorgvuldig te beheren.

Optimaliseer je cashflow

Des te belangrijker dus om zo snel mogelijk je cashflow op gang te brengen en te optimaliseren, zodat je als ondernemer kunt investeren in de doorontwikkeling van je innovatie en dus ook aantrekkelijker wordt voor ondernemers.

Daarbij gelden sowieso de ‘standaard’ manieren om je cashflow te verbeteren. Kijk kritisch naar je uitgaven en onderzoek of je je kosten kunt optimaliseren zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van jouw product of dienst; bijvoorbeeld door te zoeken naar besparingen op het gebied van marketing, kantoorruimte of operationele kosten.

Ook strak debiteurenbeheer en effectief voorraadbeheer zijn veelgehoorde oplossingen om de cashflow te verbeteren, zodat er meer financiële ruimte overblijft voor investeringen in productontwikkeling.

Subsidies en innovatiekredieten

De dynamiek voor een innovatieve startup is echter vaak toch net wat anders; je hebt immers überhaupt nog geen levensvatbaar product dat je kunt verkopen om de kasstroom op gang te brengen. Innovatieve startups kunnen in de vroege fase vaak een beroep doen op subsidies die je kunnen helpen om de valley of death te overbruggen.

Daarnaast bieden ook de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) in deze fase uitkomst. Zeker startups die actief zijn in een specifieke sector – zoals Agro/Food, Energy/Climate Tech of Healthcare – kunnen vaak een beroep doen op allerlei interessante subsidies en innovatiekredieten, zoals het Proof of Concept-fonds van Horizon Flevoland.

Zo’n innovatiekrediet kan ondernemers in een vroege fase helpen om te komen van het eerste prille idee naar een werkend prototype, waarmee ze de markt op kunnen en hun cashflow op gang kunnen brengen.

Vliegwiel

Daarnaast kan het interessant zijn om te onderzoeken of je wellicht al beschikt over deeloplossingen die je wél al in de markt kunt zetten, adviseert Inge Verschuur. ‘In plaats van te streven naar een volledig ontwikkeld product vanaf het begin, kun je je wellicht beter richten op het creëren van een minimum viable product (MVP); een vroege versie van je product die misschien nog niet helemaal uitontwikkeld is, maar die wel de kernfunctionaliteit en de toegevoegde waarde van jouw innovatie aantoont. Op die manier kun je jouw product eerder lanceren en eerder inkomsten genereren – wat weer een positieve invloed heeft op jouw cashflow.’

Dat geld kun je vervolgens weer investeren in de verdere ontwikkeling van je product, vervolgt Verschuur. ‘Zo breng je met een beetje geluk een vliegwiel op gang, wat uiteindelijk zorgt voor een steeds betere cashflow. Daardoor word je vervolgens ook weer interessanter voor investeerders, die je weer verder op weg kunnen helpen op weg naar een volledig ontwikkeld product.’

Overheidsprojecten

Een voorbeeld van een bedrijf dat zo’n ontwikkeling doormaakte, is Gaiyo uit Almere. Het bedrijf – dat in 2013 als Innovactory werd opgericht door een aantal voormalige TomTom-medewerkers en dat actief is in de markt voor Mobility-as-a-Service-oplossingen (MaaS) – begon aanvankelijk als partner in overheidsprojecten, vertelt cfo   Menno van Viersen.

‘Met onze technologie droegen we bij aan verschillende overheidsprojecten, die bijvoorbeeld ten doel hadden om reizigers over te halen om de spits te mijden, of om mensen te stimuleren om vaker gebruik te maken van fiets en ov in plaats van de auto.’

‘Er was op dat moment nog geen sprake van een volledig standaard product, maar het werken in deze overheidsopdrachten bood ons als startup wél de mogelijkheid om veel ervaring op te doen met de onderliggende technologie. En om ervaring op te doen met gedragsbeïnvloeding. Hoe beïnvloed je reizigers om op bepaalde tijdstippen over te stappen van de auto naar andere vervoersmodaliteiten? Zo konden we onze innovatie steeds verder uitbouwen en kwamen we op het idee – gezien alle ontwikkelingen om duurzamer te gaan reizen – om onze oplossing als app uit te breiden naar de consumenten- en zakelijke (b2b) markt.’

Proof of Concept- en Groeifonds

Een belangrijke volgende stap in deze uitbreiding richting de b2c- en b2b-markt was financiering vanuit het proof of concept-fonds van Horizon Flevoland, in 2019. Van Viersen: ‘Er was inmiddels ook wel interesse van volledig private investeerders, maar een regionale ontwikkelingsmaatschappij als Horizon bleek goed te passen bij ons profiel: een innovatief softwarebedrijf met een duidelijk maatschappelijk doel, namelijk het verminderen van congestie en bijdragen aan duurzame mobiliteit.’

In 2021 volgde de eerste echte externe investeringsronde, met als doel om de verdere ontwikkeling en uitrol van het product te financieren, vertelt Van Viersen. Toen werd Groeifonds van Horizon Flevoland een van de nieuwe aandeelhouders.

‘Ons product heeft zich op dit moment in technische zin inmiddels wel bewezen, maar qua functionaliteit was en is er nog zeker ruimte voor groei. We hebben de integraties met andere partijen verder uitgebreid en daarmee het aantal mobiliteitsdiensten dat je via onze app kunt boeken en betalen.’

Doorontwikkeling naar Mobility-as-a-Service

Mobility-as-a-Service (MaaS), waarbij gebruikers via één platform hun volledige reis kunnen plannen, boeken en betalen, ongeacht de vervoersvorm, is een relatief nieuw concept. Voor het succesvol in de markt zetten van een oplossing op dit vlak heb je een lange adem nodig, benadrukt Van Viersen.

‘Wat dat betreft hebben we goed geprofiteerd van de ervaringen die we in de genoemde overheidsprojecten konden opdoen met de onderliggende technologie. En de omzet die we daarmee maakten, konden we ook investeren in de verdere doorontwikkeling van ons product.’

Cashflow managen

Inmiddels groeide het aantal b2c Gaiyo-gebruikers in 2022 met ongeveer 30 procent per maand en zit er deze zomer een nieuwe fundingronde aan te komen. In de scaleupfase waarin Gaiyo zich op dit moment bevindt, is het vaak lastig om ver vooruit te kijken, schetst Van Viersen. ‘Veel van wat we doen is nieuw of recent gestart. Waar je bij meer gevestigde bedrijven goed kunt extrapoleren met een bepaalde groeipercentage, is dat voor scaleups een stuk lastiger.’

‘Des te belangrijker dus om je kosten en uitgaven en je cashflow goed te managen. Hoe is de verhouding tussen omzet en kosten? Groeit mijn omzet inderdaad zoals ik had verwacht? Kan ik dan inderdaad zoveel mensen aannemen of moeten we misschien even pas op de plaats maken? Stel verschillende scenario’s op en denk op tijd na over waar je eventueel kunt bijsturen. Dan wordt de kans een stuk groter dat je niet alleen komt tot een innovatief, maar ook een commercieel interessant product.’