Ontwikkel een sterke leercultuur in vijf stappen

De laatste tijd is er steeds meer te doen over het begrip leercultuur. ‘In het kader van de snelle technologische ontwikkelingen en maatschappelijke transities zoals de beweging naar een circulaire economie en energietransitie, is lerend vermogen essentieel’, legt Koopmans uit. Toch is leercultuur volgens de onderzoeker zoveel meer dan een trend. Het is een ingebedde praktijk binnen organisaties waarin gezamenlijk leren centraal staan.

‘In een leercultuur is het vanzelfsprekend dat je jezelf blijft ontwikkelen. Het wordt een integraal onderdeel van je dagelijkse werk’, vertelt Koopmans. Het gaat hierbij volgens haar niet alleen over het doen van cursussen en opleidingen, maar juist ook om informeel leren. ‘Denk hierbij aan leren van collega’s of het oppakken van nieuwe taken.’

Wat heb je aan een leercultuur?

Koopmans legt uit dat onderzoek door TNO uitwijst dat een sterke leercultuur grote voordelen heeft, zowel voor medewerkers als voor de organisatie zelf. Voor medewerkers zorgt een sterke leercultuur voor een hogere werktevredenheid en professionele ontwikkeling. Hierdoor maken ze meer kans op promotie en verdienen ze uiteindelijk meer.

Voor organisaties betekent het dat de vaardigheden van medewerkers steeds beter aansluiten bij wat er nodig is. Ook wordt er meer geïnnoveerd; medewerkers die continu leren en zich ontwikkelen, dragen ook vaker actief bij aan het verbeteren van producten en diensten. ‘In een sterke leercultuur is er meer ruimte voor nieuwe ideeën en het uitproberen van slimmere werkmethoden’, legt Koopmans uit.

Voorwaarden voor een sterke leercultuur

Voor een langdurig succes van leercultuur is het betrekken van medewerkers vanaf het begin cruciaal. ‘Het gaat niet alleen om het opzetten van beleid, maar om het actief betrekken van medewerkers bij wat er in de organisatie gedaan wordt’, verklaart Koopmans.

Hierbij verwijst ze naar de zelfdeterminatietheorie. ‘Mensen hebben drie fundamentele behoeften: autonomie, verbondenheid en competentie. Autonomie staat voor het zelf kunnen nemen van beslissingen, verbondenheid voor het gevoel van connectie binnen een organisatie of team, en competentie voor het gevoel bekwaam te zijn in wat je doet. Een positieve leercultuur sluit aan bij alle drie de behoeften.’

Zorg daarnaast voor psychologische veiligheid op de werkvloer, dit is een cruciaal aspect van een leercultuur. ‘Het is essentieel dat medewerkers zich veilig voelen om vragen te stellen, ideeën voor te stellen, en nieuwe methoden uit te proberen zonder angst voor negatieve consequenties’, benadrukt Koopmans.

In vijf stappen naar een leercultuur

Zelf aan de slag met het cultiveren van een leercultuur? Koopmans zet vijf stappen uiteen:

1. Bewustwording
Volgens Koopmans begint het allemaal met het erkennen van het belang van een lerende en innovatieve organisatie. ‘Bewustwording van waarom je als organisatie wilt inzetten op leercultuur is heel belangrijk’, legt ze uit.

2. Inzicht verkrijgen
De tweede stap draait om het in kaart brengen van de huidige staat van leercultuur binnen de organisatie. ‘Het gaat om het begrijpen waar je staat en waar verbetering wenselijk is’, aldus Koopmans.

3. Actieplan opstellen
Vervolgens is het tijd om in samenspraak met de medewerkers een plan voor het bevorderen van leercultuur op te stellen. ‘Een gestructureerde aanpak is essentieel’, stelt Koopmans. Hr-afdelingen kunnen een leercultuur ondersteunen door beleid te ontwikkelen dat zowel formeel als informeel leren omvat en door effectieve communicatie over beschikbare leermiddelen.

4. De uitvoering
Als het actieplan eenmaal staat, kun je overgaan op de uitvoering. ‘Elke laag in de organisatie heeft een verantwoordelijkheid in het bevorderen van leercultuur, en leidinggevenden vervullen hierbij een sleutelrol. Zij kunnen het goede voorbeeld geven, openstaan voor feedback, en zorgen voor ondersteuning en ruimte voor ontwikkeling van medewerkers’, zegt Koopmans.

5. Evaluatie en verankering
Hou tot slot de voortgang in de gaten en stuur bij waar nodig. Door leercultuur als een continu proces te benaderen, blijft het levend binnen de organisatie. Vier bijvoorbeeld kleine successen en laat mooie voorbeelden zien!

Tip: bekijk de Wegwijzer voor lerende en innovatieve organisaties van TNO.

Koopmans ziet een toekomst waarin informeel leren en zelfontplooiing binnen organisaties meer erkend en gewaardeerd worden. Dit vereist een verschuiving in hoe we leren en ontwikkelen binnen bedrijven benaderen, met een focus op het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving. Wanneer je als organisatie leren en innoveren faciliteert, levert dit veel voordelen op, zowel voor medewerker als organisatie.

Lees ook: Zo verandert algoritmisch management jouw manier van leidinggeven