Zo strijdt Sweepsmart tegen afvalbergen in India en Indonesië

Sweepsmart begon met een ideaal. Toen Silvia als BCG consultant voor een andere social enterprise in India was, kwam ze bij een enorme landfill met afval. In landen als India wordt afval namelijk niet gescheiden, maar gedumpt of verbrand. Ze schrok van de ecologische en sociale ramp die zich daar voltrok. Samen met een vriend (Niels), wilde ze haar steentje bijdragen aan een constructieve oplossing. Niels werkte al bij een grote afvalverwerker, dus hij had veel specialistische kennis in huis.

Toch vonden Silvia en Niels het te riskant om direct hun baan op te zeggen. “We besloten daarom mee te doen aan een competitie voor businesscases met een duurzame impact en wonnen de tweede prijs’, vertelt Silvia. “Niels werkte toen voor een grote afvalverwerker, en de CEO was erg enthousiast. Hierdoor zijn onze plannen steeds concreter geworden.’

Op eigen handelsmissie

‘Uiteindelijk hebben we zelf besloten om op een soort eigen ‘handelsmissie’ te gaan in India. Daar zagen we dat bewoners de puinzooi waarin ze leven echt zat waren’, vertelt Silvia. Toch is het aanpakken van het afvalprobleem is een bijzonder grote ambitie. Silvia en Niels zochten naar een manier om de stappen kleiner en behapbaar te maken.

Tegelijkertijd zagen ze dat er al veel goede NGO’s en social enterprises bezig waren met het opzetten van betere afvalsystemen. ‘Daarom hebben we besloten niet helemaal vanaf nul te beginnen, maar onze plannen te matchen met de basis die er al was. Zo waren er al afvalsorteerloodsen, maar werkten mensen daar op de grond. We wilden de afvalverwerking naar een hoger plan tillen en een echte oplossing bieden aan overheden.’

Europese kennis in de praktijk

Na een succesvolle ‘handelsmissie’, besloten Silvia en Niels geld op te halen voor een pilot. ‘Hierin is de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) echt cruciaal geweest. Zij hebben ons geholpen met de financiering door middel van het Dutch Good Growth Fund’, vertelt Silvia. ‘Zeker in een land als India geldt seeing is believing. Je moet eerst demonstreren wat je kunt.’

De Indiase praktijk ziet er natuurlijk heel anders uit dan die in Nederland. ‘Je kunt niet alles direct kopiëren en plakken. Het is heel belangrijk om goed te kijken, praten en luisteren naar de lokale bevolking. Je moet gevoel krijgen voor de lokale context en snappen hoe het er echt aan toe gaat. Niels zegt altijd: ‘I need to smell the waste’.’

Het samenwerken met mensen uit een andere cultuur, kan soms voor botsingen zorgen. Bij Sweepsmart is dit meestal niet aan de orde. Silvia vertelt: ‘Iedereen heeft het over de verschillen, maar ik zie vooral heel veel gelijkenissen. We zijn allemaal mensen met dezelfde hardware. We zijn alleen iets anders geprogrammeerd. We hebben allemaal dezelfde soort drijfveren, maar je moet het in hun context plaatsen.’

Samenwerken met lokale partners

Het blijft niet alleen bij luisteren en begrijpen, Sweepsmart draait ook om co-creatie. ‘We hebben bijvoorbeeld samen met lokale partners een lopende band ontwikkeld. Hierbij hebben we letterlijk twee lijnen op de stoep getrokken. De mensen die hieraan afval zouden gaan sorteren, mochten toen zelf aangeven of ze dachten dat de breedte en hoogte zou werken. Zo werk je echt met de poten in de klei!’, lacht Silvia.

Hoe vind je partners in het buitenland?

Maar ja, hoe vind je die lokale partners? ‘We hebben heel veel hulp gekregen van het lokale ambassadenetwerk en de Netherlands Business Support Offices. Daarnaast hebben we een Starters International Business-voucher van de RVO ingezet bij een bureau genaamd IndiaConnected. Zij hielpen ons met onze marktintroductie. Onze tone of voice ging bijvoorbeeld te veel over hun problemen en hoe we hen zouden willen gaan helpen, terwijl je in India concreet moet vertellen wat voor zaken je komt doen.’

Silvia wil met Sweepsmart niet de westerse ‘redder’ spelen. ‘We willen niet komen vertellen wat ze daar zouden moeten doen, we proberen juist de informele sector daar meer te empoweren. Ik zou daarom graag willen dat de organisatie gaat bestaan uit een hoop slimme mensen die niet afhankelijk zijn van de kennis van ons als founders. Ik zie zoveel mensen met potentie.’

Zwanger een maand op zakenreis

Tijdens je zwangerschap een stap terugdoen? Silvia niet gezien. ‘Ik ging ruim een maand op pad met mijn grote buik. Toen was ik al over de helft met mijn zwangerschap, dat hoort er ook bij als je over de grens onderneemt. Eerst ging ik naar het Women leadership programma in Parijs, en daarna vloog ik op handelsmissie met de RVO naar Indonesië en daarna nog een week naar India.’

Online op handelsmissie met de RVO

Vanwege het coronavirus werden de handelsmissies van de RVO in 2020 online georganiseerd. Dat klinkt minder leuk, maar voor Silvia was het juist handig. ‘Zo’n handelsmissie is als klein bedrijf best een flinke investering. Ineens konden we vijf landen in een ‘reis’ aandoen. Wij werken al heel lang online met ons team in India, dus waren we al gewend om alles online te doen. Het is leuk om te zien dat de rest van de wereld ook ineens ontdekt dat het kan.’

Je hoeft niet groot te beginnen

Inmiddels zit Sweepsmart in India, Indonesië, Ghana en op kleine schaal in Kenia. Daarnaast zijn ze in gesprek met partijen over de hele wereld. Toch is het bedrijf heel klein begonnen. ‘Veel mensen denken dat je om te nemen meteen je baan op moet zeggen en grootste plannen moet maken, maar dat hoeft niet. Wij hebben in de eerste periode bijvoorbeeld ook veel freelancewerk gedaan’, vertel Silvia

Silvia laat zien dat je niet in het diepe hoeft te springen om een bedrijf met impact te starten. ‘Kijk waar je klein kunt beginnen, partners kunt vinden en bijvoorbeeld met financiering van de RVO een pilot kunt starten. Je hoeft niet eeuwig op je plannen te studeren, go for it!’