Is het slim om als ondernemer je idee te beschermen? En zo ja, hoe dan? Het aanvragen van een octrooi – ook wel patent – is een bekende manier om vernieuwende producten of productieprocessen te beschermen. Maar het is zeker niet de enige beschermingsvorm. Er zijn meer rechten voor het beschermen van je intellectueel eigendom, ofwel IE. In de videoserie ‘IE on tour’ vertellen ondernemers welke keuzes zij hebben gemaakt om hun innovatie te beschermen.
In een wereld waarin kennis zich razendsnel deelt en overal concurrenten op de loer liggen, is bescherming van je idee belangrijker dan ooit. In samenwerking met Remy Gieling, presentator bij MT/Sprout, lanceert Octrooicentrum Nederland een informatieve videoserie over drie ondernemers met een innovatief product. Welke keuzes maken zij om hun innovatie te beschermen via octrooien én andere beschermingsvormen?
Octrooien, oftewel patenten, worden in Nederland al sinds 1589 uitgegeven. Het zijn juridische documenten waarin nauwkeurig staat beschreven wat de kern van de uitvinding is. In de Rijksoctrooiwet 1995 staat een beschermende clausule: alleen de persoon die in het bezit is van dit octrooi, krijgt het exclusieve recht om anderen te verbieden de uitvinding te exploiteren. De octrooihouder kan beslissen om licenties te verlenen.
‘Het aanvragen van een octrooi is zeker niet de enige optie’, benadrukt Arie van der Krans, octrooiadviseur bij Octrooicentrum Nederland en voormalig octrooigemachtigde. Hij zit al 25 jaar in de octrooiwereld en heeft verschillende kanten gezien: hij werkte in de industrie en bij (semi)overheidsinstellingen. ‘De octrooiadviseurs van Octrooicentrum Nederland geven maatwerkinformatie aan innovatieve ondernemers. Zo helpen wij ondernemers bij het zoeken in octrooidatabanken’.
Case 1: concurrentie afsnijden
In ‘IE on tour’ gaat presentator Remy Gieling in gesprek met drie ondernemers die hulp kregen van Octrooicentrum Nederland. Zo komt het verhaal van dierenarts Menke Steenbergen voorbij.
Zij had collega’s verteld over haar idee van IPOS: een speciale sensor die blessures bij paarden voorkomt. Toen ze een concurrent even later met hetzelfde product op de markt zag komen, klopte ze bij Octrooicentrum Nederland aan. Welke onderdelen van haar innovatie kon ze beschermen? Uiteindelijk koos Steenbergen ervoor om van verschillende IE-rechten gebruik te maken om haar innovatie te beschermen. Daarmee kon ze ook aan investeerders laten zien dat ze een goede uitvinding in handen had.
Bekijk de video hier: IE on Tour – Aflevering 1: Ipos Technology
Case 2: met beperkte financiële middelen
Freek van Welsenis vertelt dat hij na zijn deelname aan de Philips Innovation Award werd benaderd door Hans Helsloot, octrooiadviseur bij Octrooicentrum Nederland. Van Welsenis had met een team een speciaal braille-toetsenbord uitgevonden voor mobiele telefoons: Hable. Had het team al nagedacht over de bescherming van de techniek achter het toetsenbord? Van Welsenis kon zich nog geen octrooi veroorloven, maar wel een combinatie van andere beschermingsvormen. Daarmee kon hij de eerste versie van het toetsenbord beschermen.
Benieuwd naar de video? Bekijk hem hier: IE on tour – Aflevering 2: Hable
Case 3: investeerders aantrekken met een octrooi
Wie een patent heeft op zijn uitvinding, mag anderen verbieden de uitvinding te exploiteren. Maar dat is niet het enige voordeel, vertelt Titus Bekkering van TuttiFoodi. Met zijn speciale mixpoeders kan hij vers vruchtensap imiteren. ‘Een patent maakt het makkelijker om investeerders mee te krijgen. Een patent vertegenwoordigt waarde, en het helpt ons in ons imago.’ Met een octrooiaanvraag laat je als ondernemer zien dat je je innovatie serieus neemt. En banken zien een octrooiaanvraag als een soort onderpand.
Octrooicentrum Nederland verleent alleen octrooien voor Nederland. Er is ook een mogelijkheid om binnen één jaar na je Nederlandse indiening je octrooi uit te breiden naar andere landen. De voorlichters van Octrooicentrum Nederland kunnen je uitleggen hoe dat moet. Wees er wel op tijd bij, want na dat jaar kan het niet meer.
Bekijk de video hier: IE on tour – Aflevering 3: TuttiFoodi
Octrooi of geheimhouding?
Een octrooi is niet altijd dé oplossing voor je beschermvraag. Een octrooi of patent beschermt alleen de technische kant van de uitvinding. Om octrooi te krijgen moet die uitvinding nieuw en inventief zijn, en industrieel toepasbaar. Het zegt niks over andere facetten, zoals het uiterlijk. En een octrooi is een flinke investering, zegt deskundige Van der Krans. ‘Het moet passen in je business-strategie. Een octrooi is kostbaar om te verkrijgen maar het stelt je in staat om concurrenten aan te pakken die op ongeoorloofde wijze jouw idee op de markt gebruiken. Je moet je wel goed realiseren dat een octrooiaanvraag ook inhoudt dat je uitvinding openbaar gemaakt wordt, inclusief de werking.’ Een flinke hoeveelheid informatie dus, die je concurrenten wel willen weten. Maar een octrooi biedt ook voordelen, zeker voor startups. Het helpt om investeringen op te halen, het maakt de samenwerking met andere partijen makkelijker en het vergroot de waarde van je bedrijf.
Soms is het beter om geen slapende honden wakker te maken en een formule, idee of uitvinding gewoon geheim te houden. ‘Kijk naar Coca-Cola’, zegt Van der Krans. ‘Ze houden daar hun recept al meer dan 100 jaar stil.’
Nog meer opties
Welke mogelijkheden zijn er nog meer om je innovatie uit de grijpgrage handen van de concurrent te houden? ‘Je kunt er bijvoorbeeld ook voor kiezen om modelbescherming aan te vragen’, zegt de octrooiadviseur. ‘Dat geeft bescherming voor de uiterlijke vormgeving waaraan je het product herkent. Maar het beschermt niet de techniek, want daar is het octrooi voor. Op dezelfde uitvinding kunnen soms meerdere IE-rechten rusten: een octrooi op de techniek en modelrecht op de karakteristieke vormgeving.’
‘Daarnaast kan merkbescherming interessant zijn, dus hoe je het product of de dienst noemt. Verder heb je bij creatief werk, zoals een schilderij of bedrukking van een dekbed, ook nog zoiets als het auteursrecht. Ondernemers die daar meer over willen weten, kunnen wij doorverwijzen naar de juiste instanties.’
Wat doet Octrooicentrum Nederland nog meer?
Naast voorlichting door middel van gratis workshops, webinars en presentaties, geeft Octrooicentrum Nederland voorlichting over het strategisch gebruik van intellectuele eigendomsrechten, bijvoorbeeld bij samenwerking met andere innovatieve bedrijven of universiteiten. ‘En tot slot helpen we ondernemers met gesprekken en gratis onderzoek in de octrooiliteratuur. Zo kunnen ze aan de hand van het onderzoek een beeld vormen van wat de concurrentie doet in een bepaald technisch vakgebied, en besluiten of ze zelf octrooi aanvragen.’
Verder kent de website van Octrooicentrum Nederland de IdeeScan, waar je inzicht krijgt in hoe je je idee kunt beschermen, én een calculator die voorrekent wat de kosten zijn van een aanvraag: de IE-Kostencalculator. Alles helder in beeld: op deze manier laat Octrooicentrum Nederland innovatie écht tot haar recht komen.
Benieuwd naar alle video’s? Kijk dan hier!
Octrooicentrum Nederland: laat innovatie tot haar recht komen.
Dit artikel wordt u aangeboden door
Octrooicentrum Nederland, onderdeel van Rijksdienst van Ondernemend Nederland
Rijksdienst van Ondernemend Nederland helpt ondernemende Nederlanders en beleidsmedewerkers vooruit op het gebied van duurzaamheid, zakendoen over de grenzen, agrarisch ondernemen en innovatie.
Meer info
