Filevorming
Elektrificering is voor veel ondernemers het woord van het jaar. Terwijl overheidsmaatregelen al langer wijzen op het einde van gasgebruik, is het voor veel ondernemers geen vraag meer wanneer maar hoe ze omgaan met de nieuwe vraag naar elektriciteit. Maar wanneer Nederland massaal elektriciteit verbruikt, komt het volgende probleem om de hoek kijken: netcongestie.
‘Netcongestie is een duur woord voor filevorming op het elektriciteitsnet’, stelt Van Leeuwen van batterijproducent Kiwatt. ‘Wanneer er téveel auto’s tegelijkertijd de weg opkomen, dan sta je in de file en kom je te laat op je werk. Zo werkt het eigenlijk ook voor ons elektriciteitsnetwerk. Als er heel veel vraag is én heel veel aanbod, dan raakt het net vol en krijg je een ophoping.’
‘Voor veel gebieden is er dus te weinig stroom aanwezig. Dat creëert problemen voor ondernemers die bijvoorbeeld een verzwaring willen aanvragen. De Kiwatt-batterij lost deze problemen op. We leveren een energieopslagsysteem waarvan de hardware en software volledig Nederlands én in eigen beheer zijn.’
Clippingproblemen
Terwijl de ene ondernemer door de filevorming de productie moet terugschalen, zit de ander misschien wel met een overschot. ‘Als je veel stroom opwerkt, met zonnepanelen bijvoorbeeld, wil je jouw overtollige energie eigenlijk kunnen terugleveren tegen een bepaald energietarief’, zegt Van Leeuwen.
‘Maar wanneer jouw aansluiting te klein is ten opzichte van de opgewekte energie vanuit de zonnepanelen, dan schakelt de omvormer zichzelf uit. Als resultaat: de energie wordt als het ware weggegooid. Het aftoppen van het vermogen dat aan de omvormer geleverd wordt, noem je ook wel clipping.’
Piekbelasting
Dan het volgende energiebegrip: piekbelasting. ‘Als een bedrijf meer energie gebruikt van het net dan zijn contractvermogen, en dit vindt te vaak plaats, dan kan de netbeheerder sancties opleggen en in sommige gevallen tot afsluiting overgaan. Door een batterij in te zetten, voorkom je dat soort problemen. Met de batterij kun je namelijk energie opslaan op momenten dat je minder verbruikt. En deze energie kun je gebruiken op momenten dat er meer vraag is dan je contractvermogen. Daarnaast kun je de batterij gebruiken om energie slim in te kopen en te verkopen op de Epex-markt.’
Onbedoeld begonnen
Terwijl Van Leeuwen inmiddels helemaal thuis is in de wondere wereld van de batterij, kwam zijn betrokkenheid eigenlijk uit interesse tot stand. ‘Ik heb een bedrijf in de elektrotechniek, waarbij alle disciplines worden gevoerd, en ik zag de groeiende vraag naar batterijen in de markt. We wilden onze klanten een end-to-end oplossing kunnen bieden, dus besloten we om ook batterijen aan te bieden. Dat was het moment dat ik Bram van de Leur ontmoette, die zelf ooit de batterijpropositie in zijn bedrijf wilde introduceren.’
Van de Leur, zelf oprichter van EV-Box, producent van (software voor) laadstations voor elektrische voertuigen, raadde Van Leeuwen aan om second-life batterijen te gebruiken, afkomstig uit afgeschreven elektrische auto’s. ‘Dat zijn batterijen die nog steeds goed functioneren. ‘Ze worden door autofabrikanten niet snel vrijgegeven in verband met eigendom tot de recycleprocedure. Het leek me een interessant idee, maar ik wist er op dat moment nog weinig van. Toen zijn we begonnen met ons onderzoek van wat allemaal beschikbaar was op de markt, maar liepen al snel tegen de nodige problemen aan.’
Zelf begonnen
Na een lange reis kocht Van Leeuwen uiteindelijk zelf lithiumcellen in. ‘Daarbij heb je ook een omvormer nodig, en het juiste batterij management-systeem: ook die zijn we zelf gaan ontwikkelen. Daar gaat vooral heel veel geld in zitten, want op productniveau wisten we zelf eigenlijk heel weinig. We hadden dus externe experts nodig. We zijn wel twee jaar bezig geweest voordat er iets stond wat betreft product én software, maar het begon in ieder geval vorm te krijgen.’
Afsluiten en opnieuw beginnen
Zoals in veel speelfilms de crisis net komt als alles goed lijkt te gaan, gebeurde dat ook bij Van Leeuwen. Terwijl het product eíndelijk klaar voor de markt leek, schakelde hij een software-expert in. De opdracht? Een analyse van de software waar intussen al een aantal klanten gebruik van maakten. ‘Zijn conclusie was al vrij snel duidelijk: het deugde van geen kant.’
Het vallen en opstaan past bij mijn leven als ondernemer. Achteraf denk je wel: kan ik dit nog een keer? De energie die je er nu namelijk insteekt, kun je niet nog een keer leveren.’ Toch bleef Van Leeuwen geloven in het eindresultaat. ‘Je moet er zonder teveel emoties naar kunnen blijven kijken en heel rationeel blijven. Ik geloof in het product en het leven van een ondernemer gaat nou eenmaal niet over rozen.’
Stabilisatie van het net
Maar het verhaal van Van Leeuwen eindigt niet met een cliffhanger. De software is from scratch opnieuw gebouwd en inmiddels helpt Kiwatt een breed scala aan bedrijven in Nederland aan oplossingen op het gebied van batterijen. ‘Vooral veel mkb’s, die naar een opslagalternatief zoeken’, zegt Van Leeuwen. ‘Inmiddels hebben we al zo’n 600 batterijen geplaatst en spelen we continu in op de behoeften van klanten.’
Intussen is het personeelsbestand uitgegroeid tot 30 medewerkers en werkt Kiwatt met een vijftigtal dealers, verspreid over heel Nederland. ‘De ontwikkeling van dit product zal voor héél veel ondernemers belangrijk zijn. Want hoe je het ook bekijkt: de elektrificatie is een feit. Hoe vaker wij batterijen gaan toepassen, des te minder fluctuatie er op de energiemarkt is. Zo zorgen we voor een stabilisatie van het net.’
