ASML en de Efteling voeren de algemene ranking aan van de 23ste MT500. Een opvallende nieuwkomer op het erepodium is DAF Trucks. Het bedrijf is gestegen van de zeventiende naar de derde plaats.
De verklaring: het bedrijf wordt in de sector duidelijk gewaardeerd voor zijn inspanningen op duurzaamheid. Niet alleen in Nederland overigens, maar ook internationaal. Het heeft net een gloednieuwe fabriek voor batterij-elektrische trucks in Eindhoven geopend.
BEKIJK DE MT500 VAN 2023
Grenzen aan de groei
Onderzoeksleider professor dr. Henk Volberda, (UvA en Amsterdam Centre for Business Innovation), ziet alle bedrijven in de top 25 van de MT500, of dat nu beursgenoteerde of familiebedrijven zijn, het goed doen.
‘Ze zijn ontzettend winstgevend, ze realiseren groei, maar ze zitten wel in een lastig tijdsgewricht. De geopolitieke spanningen zijn vooral heel lastig voor internationale bedrijven. In Nederland hebben we een stikstofprobleem en een PFAS-probleem. We moeten daarnaast de energietransitie versnellen, én we hebben tekorten op de arbeidsmarkt.’
KLM heeft goede ambities, maar Schiphol gaat niet meer groeien
De grenzen van bedrijvigheid in Nederland zijn wel zo’n beetje bereikt. Dat heeft natuurlijk ook impact voor onze bedrijven. Daar zullen ze dus iets mee moeten doen.’ KLM, dat zich in de MT500 handhaaft op de vierde plaats, zit hier al middenin, geeft hij aan. ‘Het bedrijf heeft goede ambities, maar Schiphol gaat niet meer groeien, eerder krimpen.’
B Corps wisselen van plaats
‘De ceo van Air France-KLM heeft al gezegd dat KLM geherstructureerd zal worden als die krimp doorgaat. Dan zal het bedrijf niet meer de internationale hub zijn die het nu is. Zo zie je dat duurzaamheid echt consequenties heeft. Kiezen voor duurzaamheid, minder uitstoot, betekent dus ook minder luchtvaart, minder business, en een kleinere KLM.’
Rituals zet de opmars in de top tien ondertussen gestaag door. Het beauty- en cosmeticabedrijf is met vier plaatsen gestegen naar de vijfde plaats. Vorig jaar viel het bedrijf op door zijn ambitie om klimaatneutraal te worden in 2050.
Auping heeft een hele hoge gunfactor bij het publiek
Het behaalde onder meer het B Corp certificaat, een zeer gewild keurmerk voor duurzamer ondernemen. Rituals verwisselt het stuivertje in de ranglijst met die andere B Corp: Auping.
De matrassenfabrikant is uit de top tien geduikeld en zachtjes geland op de twaalfde plaats. ‘Auping heeft een hele hoge gunfactor bij het publiek, omdat het matrassen voor honderd procent wil recycleren. Maar de eigen sectorgenoten denken daar toch anders over.’
Duurzaamheid loont voor MT500
Een andere verrassing in de top tien, naast DAF Trucks, is nieuwkomer Honeywell. Bij ons vooral bekend van de slimme thermostaten. Het bedrijf is gigantisch gestegen in de overall ranglijst: van de 125e plaats naar de achtste plaats. Het bedrijf scoort enorm goed op duurzaamheid.
Van het duurzame beleid van Paul Polman is bij Unilever heel weinig overgebleven
Daar speelt ook de oorlog in Oekraïne natuurlijk een rol in. Het dichtdraaien van de gaskraan met Rusland heeft een zware impact gehad op de energieprijzen. Bij torenhoge prijzen is er meteen veel aandacht voor andere, duurzamere, goedkopere oplossingen. Honeywell is daar heel actief in, zowel voor gebouwen als voor de industrie.
Investeren in duurzaamheid loont dus, maar het kan ook andersom. Volberda wijst op ‘de verbazingwekkend lage plaats’ van Unilever in de MT500: 283. ‘Er is maar heel weinig van het duurzame beleid van de vorige ceo Paul Polman overgebleven.’
Aandeelhouders bedienen
‘Hij had het over net-zero, over een Unilever dat meer was dan een winstmachine. Dat het bedrijf wilde bijdragen aan het verminderen van het wereldwijde honger- en armoedeprobleem.’
‘Nu zie je dat ze in reactie op de destijds dreigende overname van Heinz-Kraft de margarinetak hebben verkocht, dat ze de onderneming hebben geherstructureerd, en eigen aandelen hebben ingekocht om de aandeelhouders weer maximaal te bedienen. En daar worden ze nu door de zakelijke experts op afgerekend.
Banken worden procedureorganisaties. Dat is niet goed voor hun reputatie
Ook de banken zijn nog altijd geen kanshebbers op een pole position. De Rabobank is geklommen en schurkt nu tegen de top tien aan (van de 22e plaats naar de elfde plaats). ‘Dat is een flinke verbetering. Het bedrijf wordt kennelijk gezien als een betrouwbare bank met een goede reputatie.’
Vertrouwen in banken daalt
‘ING is behoorlijk gezakt van de achtste naar de 54e plaats. Ook de andere banken zakken overigens. De financiële instellingen doen het als groep minder goed dan vorig jaar.’
Voor de impact van de meest recente bankencrisis – dit voorjaar ingezet door Silicon Valley Bank en Credit Suisse – kwam het onderzoek net te vroeg. ‘Toch zagen we het vertrouwen in de banken al wat afnemen.’
Zakelijke experts in de agrarische sector denken dat er nog veel verbeteringen mogelijk zijn
‘De druk op compliance, met anti-witwasprocedures en dergelijke, neemt toe. Banken worden procedureorganisaties. En dat is niet goed voor hun reputatie. Dat zie je ook terugkomen in de resultaten.’
Opvallende hekkensluiter in MT500
De hekkensluiter van de MT500 is de agrarische sector, die met een gemiddelde plaats 375 nog het allerminst wordt gewaardeerd. ‘Wel opvallend gezien de overweldigende overwinning van BBB bij de provinciale statenverkiezingen.’
‘De boeren en de agrarische sector zitten bij het grote publiek toch duidelijk in de lift. Toch denken de zakelijke experts in de sector dat er nog veel verbeteringen mogelijk zijn in reputatie op het gebied van duurzaamheid, werkgeverschap en marktbenadering.’
Duurzaamheid is voor veel bedrijven nog een vorm van symboolpolitiek
De transitie naar duurzamer ondernemer gaat de komende jaren nog meer pijn doen, en niet alleen in de agrarische sector. ‘Heel weinig mensen hebben dit op hun radar staan. We zijn gewend om te denken dat het een win-win is, dat bedrijven groeien en tegelijkertijd duurzamer worden. Maar nu zie je toch dat het één ten koste gaat van het andere.’
Transparantie versterkt reputatie
‘Kunnen we economisch blijven groeien en voldoen aan onze klimaat- en duurzaamheidsambities? Of moeten we gewoon teruggaan naar een kleinere economie, met minder welvaart, maar wel meer duurzaamheid?’
Duurzaamheid is voor veel bedrijven ook nog een vorm van symboolpolitiek, voegt Volberda daaraan toe. ‘Op papier lijken al die inspanningen allemaal fantastisch, maar is het nu daadwerkelijk het geval?
Grote bedrijven hebben allemaal corporate sustainability-afdelingen. Daar worden prachtige verhalen gemaakt, maar die staan nog wel een beetje los van de business.’ Alleen red je het daarmee niet langer, weet de prof.
Toekomstige regelgeving over ESG (environmental, social en governance) maakt dat bedrijven veel opener over hun inspanningen voor het klimaat zullen moeten gaan rapporteren. ‘De koplopers in de MT500 rapporteren al uitgebreid over wie hun stakeholders zijn en hoe ze die bedienen.
‘Ze rapporteren over wat voor risico’s ze lopen, wat belangrijke trends zijn, wat voor impact dat heeft, en hoe ze hun milieu-impact reduceren. Die transparantie en openheid komt hun reputatie alleen maar ten goede.’
