De invulling van goed leiderschap is de afgelopen decennia flink veranderd. Omdat kennis dankzij technologische ontwikkelingen voor iedereen beschikbaar is, is het kennisniveau van de gemiddelde medewerker omhoog gegaan en is deze minder afhankelijk van de baas. Ook wordt er steeds vaker gewerkt met zelfsturende teams.
Gabriël Anthonio, bijzonder hoogleraar Sociologie van Leiderschap, Organisatie en Duurzaamheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, ziet bovendien dat de klassieke piramide-organisatie niet meer bestaat. Die leiderschapselementen die vroeger aan de top nodig waren, zijn nu verspreid door de gehele organisatie. Leiderschap is niet meer iets voor alleen een bestuurder, maar voor alle medewerkers. Leiderschap binnen organisaties begint daarom bij persoonlijk leiderschap.
Invloed uitoefenen
Leiderschap gaat over invloed uitoefenen, legt Anthonio uit. Op de wereld om je heen, je naasten, en jezelf. Als ’s ochtends de wekker afgaat, sta je dan meteen op of blijf je nog tien minuten liggen? De keuzes die jij ’s ochtends maakt, zijn leidend voor die dag. Sta dus stil bij hoe je leiding geeft aan jezelf. En het gaat nog dieper: ‘Persoonlijk leiderschap gaat over persoonlijke kernwaarden. Waarom doe je wat je doet? Geeft dit je energie? Kun je anderen hiermee inspireren?’
Persoonlijk leiderschap gaat dus ook over invloed uitoefenen op je naasten, zoals je collega’s. Wens je iemand wel of geen ‘goedemorgen’ als je op het werk komt? Tot slot heb je met persoonlijk leiderschap invloed op de wereld om je heen: welk beeld heeft je omgeving van jou? Is dat een beeld waar jij zelf achterstaat? ‘Leiders worden afgerekend op cijfers en resultaten. Maar het is juist belangrijk om verder te kijken, je kwetsbaar op te stellen en jouw persoonlijke verhaal te verbinden aan de visie en de resultaten van de organisatie.’ Anthonio merkt dat we daar in Nederland niet aan gewend zijn.
Duurzaam verschil maken
Anthonio ziet enerzijds een groep die op zoek is naar invulling van goed leiderschap. Tegelijkertijd is er een andere groep die daar lijnrecht tegenover staat: waarom moeten we ‘op zoek’ naar leiderschap? Deze groep heeft volgens Anthonio het gevoel dat ze zichzelf moeten beschermen en zich achter een muur moeten verstoppen. Op de werkvloer uit zich dat in organisaties die zich afsluiten en die niet meer openstaan voor samenwerkingen. Leiders stellen zich niet meer kwetsbaar op, en werknemers zijn bang om doelen niet te halen, en om fouten te maken.
Daarom moeten we volgens Anthonio leiderschap introduceren dat losstaat van alle vluchtige ‘modetrends’, zoals lean, agile of scrum. ‘Wat je ziet is dat deze concepten na vijf tot tien jaar uitgewerkt zijn. Op zich kun je deze concepten prima gebruiken, maar pas op dat het geen doel op zich wordt’, waarschuwt hij. Anthonio ziet leidinggeven dan ook niet zozeer als een klus of een bepaalde vaardigheid, maar een kunst die je kunt verfijnen. Hoe meer je je erin ontwikkelt, hoe duurzamer jouw leiderschap wordt.
Managementboeken waarin je in drie of vijf stappen succesvol leiderschap kunt uitoefenen, werken daarom volgens Anthonio niet. ‘Ik geloof veel meer in de persoonlijke vorming van mensen die steeds meer leiderschap gaan tonen en zelf de verantwoordelijkheid nemen. Investeren in je eigen leiderschapsontwikkeling en die van de ander, dat is duurzaam.’
Masterclass The fine art of leadership
In de tweedaagse masterclass The Fine Art of Leadership word je door Gabriël Anthonio meegenomen langs verschillende werkvormen om je kennis en vaardigheden op het gebied van leiderschap te vergroten.
lees verder
