Met Facebook is het tijdperk van het iconisch leiderschap in de hi-tech – afgelopen decennium op een laag pitje – weer helemaal terug. Sinds de opkomst van de pc en internet werd het beeld van de sector lange tijd bepaald door iconische leiders: denk aan Bill Gates bij Microsoft, Steve Jobs bij Apple, Larry Ellison bij Oracle, Scott McNealy bij Sun. De gezaghebbende digitale conglomeraten hadden een gezicht van vlees en bloed. Ook Facebook heeft zo’n icoon: Mark Zuckerberg, oprichter, grootaandeelhouder, ceo, bestuursvoorzitter en nu een van de 30 rijkste mensen ter wereld.
Aan iconisch leiderschap zijn voordelen verbonden. Neem het geval van Jobs, die in zijn laatste jaren bijna net zo beroemd en geliefd was als de producten van zijn onderneming. Zo’n leider vermenselijkt het bedrijf – zorgt bovendien voor busladingen aan gratis publiciteit met optredens tijdens congressen, en in roddelbladen rond huwelijken e.d. ‘What would Steve do’ is inmiddels een gevleugelde uitdrukking. Er kunnen ook nadelen zijn: neem dan Bill Gates, die Microsofts imago infecteerde met zijn nerdy uitstraling. Het is net als elke andere merkaffiliatie: de twee merken kunnen elkaar versterken; ze kunnen elkaar ook vernietigen.
Bijna dood
Misschien was het om die reden dat Larry Page en Sergey Brin, de oprichters van Google, hun iconische functie hebben ontlopen. Vergeleken met cocktailparty-ceo’s zoals Ellison en McNealy hebben zij hun profile zeer low gehouden. Er werd al snel een externe ceo ingehuurd, die ook de jaarcijfers presenteerde (Eric Schmidt, pas sinds vorig jaar vervangen door Page). In de bijna 10 jaar dat Google veruit het hotste hi-techbedrijf was, ging het altijd over Google, vrijwel nooit over Page/Brin. Iconisch leiderschap was bijna dood, dankzij Google, ware het niet dat Steve Jobs in de tussentijd zijn veelgeroemde comeback maakte.
Met Zuckerberg is de tijd van de corporate smoel dus weer terug – zeker na de beursgang waarmee het bedrijf nog meer in het centrum van de aandacht staat. Hoe actief hij de roem zelf opzoekt, is niet helemaal duidelijk. Maar weglopen doet hij er ook niet van. De vraag is alleen: hoe ontwikkelt het ‘merk Zuckerberg’ zich? Wordt hij een Gates of een Jobs? Wordt hij een onhandige techneut die vooral bekend staat vanwege zijn slinkse overnametrucs en antitrustgevechten, of wordt hij de gedreven, bezielende leider van het creatiefste bedrijf ter wereld?
Jobs' bloed
Let wel: hier is niet mee gezegd dat Jobs een heilige was. Integendeel, er waren genoeg mensen binnen en buiten Apple die zijn bloed konden drinken, en met reden. Hij was bikkelhard en misschien nog achterbakser dan Bill Gates. En precies daar ligt de les die Zuckerberg moet leren. Jobs werd uiteindelijk een coole held omdat zijn producten cool waren. Niet omdat hij een pr-offensief deed of leuke tv-interviews gaf; niet omdat hij veel geld aan goede doelen gaf (zoals Gates doet met zijn Bill & Melinda Gates Foundation). De bikkelharde zonderling Steve Jobs veroverde de harten van miljoenen mensen uitsluitend omdat die harten al waren opgewarmd door de liefde voor MacBooks, iPads e.d. Vervolgens werd ‘ontdekt’ dat Jobs een geniale ceo was waarvan elk woord werd ingedronken.
@Plonk deelt uit
Mark Zuckerberg (1984)
+ De jongste miljardair ter wereld
+ Privacybescherming en beursgang leiden tot veel discussie
Cijfer: 7- Advies aan Zuckerberg dus: concentreer je op de liefde voor het product, of in het geval van Facebook: dienst. En daar heeft hij nog wel een weg te gaan. Hoe graag de klanten ook met hun pagina knutselen, er zijn veel vragen over de privacy en de commerciële exploitatie van de gegevens. Lees bijvoorbeeld de laatste Olsthoorn. Cruciaal is openheid over wat er met de gegevens wordt gedaan. Daar is Facebook niet zo'n ster in.
Je gaat pas van iemand houden als je hem vertrouwt. De twijfels zullen gaan knagen aan de productliefde, daarmee aan de merkliefde voor het merk Mark. De recente beursgang helpt overigens ook niet: die doet eerder denken aan de gang van zaken rond World Online in 2000. En zoals we weten is Nina Brink nooit uitgegroeid tot een coole held.
Dus Mark: tegen de tijd dat je je geld moet stoppen in de Mark & Priscilla Zuckerberg Foundation om je publieke profiel op te vijzelen, ben je echt te laat.
