Wie nooit uit de werkmodus stapt, is een angsthaas

Vroeger gingen we even helemaal weg, nu checken we tijdens vakanties braaf onze e-mail. Tja, je weet het nooit, toch?

Alles wat in Amerika gebeurt, komt uiteindelijk ook naar Nederland, zo wordt wel eens beweerd. De huizen- en bankencrisis deed er maar een paar dagen over, op andere ontwikkelingen moeten we vaak langer wachten. Zo sprak ik enkele jaren geleden een Amerikaan die tijdens zijn vakantie (die overigens nooit langer duurde dan een week) regelmatig met kantoor belde. Hij moest op de hoogte blijven, zo vertelde hij me. 'Je weet maar nooit of er onverwacht  wordt gereorganiseerd, waarna je pardoes je baan kwijt bent.' Het leek me wat overdreven, maar ik geloofde hem wel. Gelukkig kunnen mensen in Nederland echt even helemaal weg als ze vakantie hebben, dacht ik toen nog. Dat was ooit.

Digi-addicts

Waar velen voorafgaand aan de vakantie met zichzelf afspreken dat ze digitaal zullen afkicken, blijken de meeste mensen daar tijdens de vakantie niet echt in te slagen. Tenminste, dat kopte De Telegraaf recentelijk, die zich baseert op onderzoek waarvan de details in het bericht ontbreken. Of de grote omvang van de digitaal verslaafden klopt? Ach, wat doet er toe. We kennen ze allemaal, de digi-addicts.

Inbox schonen

Laat ik een voorbeeld geven. Ik stuur een klant een mailbericht, over een project dat over ruim een maand gaat starten. Bij terugkomst van zijn vakantie heeft hij dan alle informatie over het project op een rijtje. Vriendelijk begin ik de mail met 'Ik hoop dat je fijne vakantie hebt gehad?' Binnen tien minuten na verzending komt het antwoord binnen. Verrast reageer ik: 'Ik had verwacht dat je op je nog met vakantie zou zijn.' Wat blijkt? Hij zit nog op de camping, maar als de kinderen lekker in het zwembad rondzwemmen is hij regelmatig online. Deze persoon blijft tijdens zijn vakantie dus de hele dag zijn mail checken. Zou hij bang zijn voor zijn baan, evenals die Amerikaan? 

Angst voor vragen

Nee, zo zegt het onderzoek, zeven op de tien reizigers checkt mail tijdens de vakantie om te voorkomen dat ze de eerste drie werkdagen kwijt zijn met het opschonen van de inbox. Ik twijfel aan deze verklaring. Zijn ze niet gewoon bang, deze werkmodus-verslaafden? Bang om na de vakantie vragen te krijgen, waarmee hun betrokkenheid in twijfel wordt getrokken? 'Had je daar geen bereik, mocht je van de familie niet met je smartphone spelen, of dacht je nu neem ik eens echt vrij?'

De meeste mail is onbelangrijk

Het continu checken van e-mail komt voort uit angst voor dit soort cynische, of kritische opmerkingen. Daarnaast geeft het voortdurende contact met je mail het gevoel dat je van belang bent. Maar belangrijk, dat ben je niet echt. De meeste mail die medewerkers in een bedrijf krijgen, bestaat uit berichten waar zij als ontvanger in de cc staan. Ze zijn helemaal niet de primaire doelontvanger van de mail. Als je je mailbox zo instelt dat die berichten in een aparte map terechtkomen, ben je na de vakantie in hoogstens een paar uur klaar met de mail. 

Van belang voor vakantiegenoten

Fijn voor jezelf en fijn voor je vakantiegenoten, voor wie je wél van belang bent. In werk is iedereen altijd vervangbaar. Geniet dus van je vrije tijd, je gezin en je vrienden en zorg dat de batterij opgeladen wordt. Natuurlijk: je weet maar nooit. Misschien wordt er tijdens je afwezigheid besloten dat je baan overbodig is na de reorganisatie. Maar als dat het geval is, helpt het checken van je mail waarschijnlijk niet meer. Tijdelijk uit de werkmodus stappen helpt je wel om de eerste burn-out-verschijnselen tijdig te kop in te drukken.

Zelf ga ik trouwens niet weg, maar ik neem wel vakantie. Helemaal, en zeker digitaal.

Beeld via Flickr.

Meer over psychologie op de werkvloer?

• Neem risico, want geluk is met de nieuwsgierigen
  
• Reorganiseren? Geef medewerkers de ruimte
  
• Alle bijdragen van Cees Schenk