Management is geen exacte wetenschap. Maar is dat de reden – of het excuus – dat er zo ontzettend veel oppervlakkige onzin over wordt geschreven?
Tuurlijk, managementboeken zijn vaak geschreven met flair en de auteurs – "denkers" en "goeroes" (zelden wetenschappers) – hebben een uitstekend gevoel voor wat er in het bedrijfsleven zoal speelt. En ongetwijfeld geloven ze heilig in wat ze opschrijven. Maar dat betekent nog niet dat het ook werkt: Mensen kunnen met volle overtuiging geloven in voodooïsme, homeopathie en creationisme.
Aura van objectiviteit
Een gebruikelijke formule om een best-seller business boek te schrijven is om allereerst een lijst van (ogenschijnlijk) buitengewoon goed presterende bedrijven op stellen: echte “toppers”. Dit heeft het voordeel dat het een aura van objectiviteit creëert, want de lijst is opgebouwd met behulp van "objectieve data" – ja heus. Vervolgens neme men de lijst van superieure bedrijven en kijkt effe (meestal in een ietsjes minder objectieve manier) wat zij met elkaar gemeen hebben. Want dat is toch wel zeker de sleutel tot succes.
Success trap
In Search of Excellence en Built to Last, om een paar klassieke voorbeelden te noemen, volgden die formule . Eén advies voortkomend uit deze klassiekers is bijvoorbeeld om een sterke, coherente organisatiecultuur creëren, zoals de meeste van de goed presterende bedrijven in het boek. Echter, we weten nu uit wetenschappelijk onderzoek dat een sterke cultuur vaak het gevolg is van een periode van goede prestaties, in plaats van de oorzaak ervan. Een zeer sterke organisatiecultuur kan zelfs een voorloper zijn van een “success trap”, waarbij bedrijven hopeloos komen vast te zitten in hun oude overtuigingen en bedrijfsprocessen. Niet zelden begint de lijst van superieure bedrijven dan ook al uit elkaar te dwarrelen wanneer het boek nog bij de drukker is.
Six Sigma
Een andere formule is om een nieuwe en modieuze managementmethode te introduceren; zoiets als Six Sigma, Lean, of het oude ISO9000. Het boek beschrijft niet alleen de methode, maar laat ons ook kennismaken met de succesverhalen van de 'early adopters', in de vorm van inspirerende interviews en case studies.
Glansrijk overdrijven
Echter, uit academisch onderzoek naar dergelijke praktijken blijkt dat ze meestal geen enkele waarde creëren, dat de early adopters de door hen ervaren voordelen doorgaans glansrijk overdrijven, dat ze op lange termijn innovatie kunnen verstikken en dat bij het populariseren van de methode de originele versie (die prima kan hebben gewerkt voor het bedrijf dat het ontwikkelde) veelal wordt vervormd en van belangrijke nuances ontdaan. De meeste van hen raken na een tijdje uit de mode en worden enkele jaren later besmuikt aangeduid als ouderwets en achterhaald.
Alchemisten
Maar nieuwe lijsten van “echte toppers” worden opgesteld, verse bestsellers vullen de schappen, terwijl de volgende generatie organisatiealchemisten al in de coulissen van het managementboekenbal staat te trappelen. Het is alleen maar menselijk om vatbaar te zijn voor de verleidelijke liederen van deze Management-Sirenen. Maar soms is het zinvol om te doen wat Odysseus zijn mannen opdroeg wanneer de Sirenen in zicht kwamen: Stop je oren dicht met bijenwas en vaar onverstoord voorbij.
Foto via Flickr.com
Deze column komt uit een eerdere printeditie van Management Team. Ben je nog geen abonnee? Vraag de huidige editie dan aan als gratis proefnummer.
Meer Freek Vermeulen?
-
Blije medewerkers leveren geld op – waarom snappen bedrijven dat niet?
-
Begin te snel nieuwe avonturen en je ceo ligt zo in de struiken
-
Managen gaat door de maag, elke hap kan gevolgen hebben
- Alles van Freek Vermeulen
