Eens prominent PvdA-politicus, nu directeur Shell Nederland. Zeg eens eerlijk, Dick Benschop, is dat wel te verenigen?
Het zijn ongetwijfeld roerige tijden voor Dick Benschop. Aan de ene kant staat hij vol in het spotlicht met allerlei goed nieuws: druk met een nieuwe ontzwavelingsfabriek in Pernis, ter waarde van 500 miljoen euro, en dat bij een bedrijf dat als grootste ter wereld bekend staat, een uitstekend imago heeft en ook nog eens veruit de meest favoriete werkgever van de Nederlandse beroepsbevolking is.
Gedoe
Maar aan de andere kant staan ook de minder positieve kanten: zo hebben tien milieuorganisaties aangekondigd naar de rechter te stappen vanwege de boorplannen in de ijskoude Beaufort Zee en Chukchi Zee. En daarnaast is er aanhoudend gedoe over de olielekken in Nigeria. Dat doet het imago natuurlijk al geen goed, zeker niet nu het de organisatie maar niet lukt de berichten overtuigend tegen te spreken.
Stalen glimlach
En wie mag dan weer de handtekeningen in ontvangst nemen? 
Juist ja, de directeur Nederland, Dick Benschop. Hij zal dat ongetwijfeld gedaan hebben met een stalen glimlach. Een lach die hij zo goed geoefend heeft in zijn tijd als staatssecretaris van Buitenlandse Zaken voor de Partij van de Arbeid in het laatste paarse kabinet, u weet wel, dat van ‘de puinhopen’.
Probleem weg?
Het zijn van die glimlachen waar politici zich doorgaans zo goed achter weten te verschuilen. Van die glimlachen die mensen produceren die van binnen beseffen dat ze een dilemma hebben en daar eigenlijk geen uitweg uit weten. En dat ze dan maar gaan glimlachen, in de hoop dat het probleem dan vanzelf verdwijnt.
Scenarioplanning
Ja, Benschop gaat graag de discussie aan. En dat doet hij met verve. Hij heeft gelukkig ook altijd veel mooie dingen te melden. Over investeringen die Shell minder vervuilend maken bijvoorbeeld, die de innovatie van het bedrijf laten zien en die tonen dat het bedrijf zelf ook wel ziet dat het huidige businessmodel ooit eindig zal zijn, reden waarom het bedrijf binnenkort meer gas dan olie zal produceren. Maar wie had anders verwacht, van de uitvinders van de scenarioplanning?
Maar het gaat er natuurlijk niet alleen om de goede, lichtgroene kanten te benadrukken. Het gaat er ook om een gedegen uitleg te geven over die schaduwkanten. En daar is Benschop ineens een stuk minder enthousiast en transparant.
Ongezond afhankelijk
Het is misschien een beetje psychologie van de koude grond, maar zou dat iets met gewetensnood te maken kunnen hebben? ‘Onze ongezonde afhankelijkheid van fossiele brandstoffen als olie en kolen is veel te groot’, zo schrijft ‘zijn’ PvdA in het concept-verkiezingsprogramma. Een beetje een kromme zin, maar zou Benschop diep in zijn hart niet beseffen dat de programmaschrijvers wél een punt hebben? En dat die enorme oliedorst van de wereld, waar hij toch ook in elk geval voor een groot deel de kraan van beheert, ook op het gebied van duurzaamheid en mensenrechten op zijn zachtst gezegd niet altijd even verantwoord te noemen is?
Vuile handen
Natuurlijk, vuile handen horen net zo goed bij de politiek als bij het bedrijfsleven, dat weet iedereen. En het is mooi praten over maatschappelijk verantwoord ondernemen aan de zijlijn. Allemaal waar. Maar geachte heer Benschop, beweren dat naar gas boren in China heel goed is voor het klimaat, omdat het ervoor zorgt dat er minder kolen worden verstookt? Kom op zeg, als great communicator zou u toch beter moeten weten.
De grootste zijn is mooi, maar schept ook verplichtingen. Niet alleen verdedigend over het verleden, maar ook vooruit kijkend. Laten zien waar het heen gaat, hoe de toekomst beter wordt. Dankzij u. En juist daar is Shell me nu te stil over. U zei recent nog dat u Shell vooral ook 'relevant en menselijk' wilde laten zijn. Wanneer gaan de mensen in Nigeria en China dat merken? En wanneer de mensen in de rest van de wereld?
De prijs van olie
Ondertussen denk ik aan Billy Bragg, die in The Price of Oil al treffend het dilemma omschreef. ‘Don’t give me no shit about blood, sweat and tears and soil. It’s all about the price of oil’, aldus de Britse bard. Een dilemma waar geen stalen glimlach tegen bestand is.
