Degene die schade toebrengt aan een ander, moet betalen. Toch? Nee, bij een leaseauto gelden andere regels, blijkt uit een recente zaak.
Een werknemer heeft een leaseauto tot zijn beschikking en tegen betaling van een bijdrage mag hij de auto ook privé gebruiken. Als de werknemer ’s avonds zijn sleutels in zijn voordeur laat zitten, wordt de auto gestolen. De leasemaatschappij stelt de werkgever aansprakelijk voor de schade, omdat de verzekering van de werkgever grove nalatigheid aan de zijde van werknemer niet dekt. De werkgever stelt vervolgens de werknemer aansprakelijk. Kan de schade op de werknemer worden verhaald?
Een omkering van de hoofdregel
Een werknemer is niet aansprakelijk voor tijdens zijn werkzaamheden toegebrachte schade aan zijn werkgever of aan een derde, tenzij aan strenge eisen wordt voldaan. Er geldt dus in het arbeidsrecht een omkering van de hoofdregel dat degene die schade toebrengt aan een ander daarvoor aansprakelijk is. De vraag is of dit ook geldt als een werknemer zijn leaseauto laat stelen.
Bewuste roekeloosheid?
In de zaak van de gestolen leaseauto ging het om een werkgever die met de leasemaatschappij een overeenkomst had gesloten, op grond waarvan voor de auto een verzekering gold met een beperkte dekking. Door de beperkte dekking viel de diefstal van de leaseauto niet onder de verzekering, hetgeen bij de wettelijke dekking wel het geval zou zijn geweest. Alleen opzet of bewuste roekeloosheid valt niet onder de wettelijke dekking. De Hoge Raad vond echter dat daarvan in deze zaak geen sprake was.
Werkgever moet de schade betalen
Aangezien de werknemer niet zelf de verzekering voor de auto had afgesloten, was aannemelijk dat hij zich niet of onvoldoende had gerealiseerd dat de verzekering van de werkgever eigen nalatigheid of onvoorzichtigheid niet dekt. Daarnaast vond de Hoge Raad van belang dat de schade aan een door de werkgever ter beschikking gestelde auto bij onder meer diefstal en ernstige beschadiging zo hoog kan zijn dat deze door een werknemer niet kan worden betaald. Daarom valt onder ‘goed werkgeverschap’ dat een werkgever de niet-verzekerde schade van meer dan geringe omvang niet op de werknemer kan verhalen indien deze schade wel gedekt zou zijn bij een gebruikelijke verzekering. Met andere woorden, de werkgever moest de schade zelf betalen.
Hoge drempel voor werknemersaansprakelijkheid
De wet bepaalt dat de werknemer niet aansprakelijk is voor de schade, tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid. De drempel voor werknemersaansprakelijkheid ligt dus erg hoog. Het is mogelijk om af te wijken van dit artikel als de werknemer voor de schade verzekerd is.
Als werkgever zul je dus steeds deze checklist moeten afgaan:
1. Is sprake van schade aan zaken van de werkgever of een derde? Daarvan is bijvoorbeeld geen sprake indien schade ontstaat aan de privé laptop die de werknemer ook voor zijn werk gebruikt.
2. Is de schade ontstaan tijdens de uitvoering van de werkzaamheden? Daarvan is snel sprake. Een voorbeeld is dat een werkgever aansprakelijk werd geacht voor de schade veroorzaakt door de werknemer die tijdens een personeelsuitje lampolie op een barbecue gooide, waardoor het partycentrum afbrandde.
3. Is de schade een gevolg van opzettelijk of bewust roekeloos handelen van de werknemer? De werkgever moet bewijzen dat de werknemer de intentie had om schade toe te brengen en zich daadwerkelijk bewust was van de gevolgen daarvan. Dit is vaak lastig aan te tonen door een werkgever.
4. Is de werknemer verzekerd voor de schade? Hierbij is het belangrijk dat de werknemer daadwerkelijk verzekerd is voor de schade en dus niet verzekerd had kunnen zijn.
Als het antwoord op vraag 3 en 4 nee is, moet de werkgever in principe de schade zelf betalen.
Laat werknemer zelf verzekering kiezen
Hoe kun je als werkgever zorgen dat je dergelijke schade wel op de werknemer kunt verhalen? Een oplossing lijkt te zijn dat je de werknemer zelf laat kiezen tussen een volledige verzekering of een beperkte verzekering. Daarbij zul je duidelijk moeten aangeven dat je de niet door de verzekering gedekte schade kan verhalen op de werknemer. De werknemer moet daarmee ondubbelzinnig instemmen. In dat geval is het, volgens de Hoge Raad, wel mogelijk om ook de niet-gedekte schade op de werknemer te verhalen.
Foto voorpagina via Flickr.
