In de stortvloed van slecht nieuws zoeken leiders naar antwoorden. Vaak geven ze dan ´het goede voorbeeld´. Dat is zinloos.
In slechte tijden, wanneer er offers gevraagd worden van mensen, proberen leiders vaak het goede voorbeeld te geven. Ze hopen met hun persoonlijk gedrag volk of medewerkers een zetje in de goede richting te geven. Maar is dit wel de sleutel tot een geslaagde turnaround van je bedrijf of land? Welnee. Leading by example is overgewaardeerde management bullshit bedacht door mensen die talent verwarren met geluk.
Symbool
Het klinkt mooi en wordt bejubeld in menig managementboek. Dus zie je het om je heen gebeuren. Leiders in bedrijfsleven en politiek die ´het goede voorbeeld´ geven. Zo leverde de Griekse president Papoulias vorig jaar zijn salaris in. Een symbolisch gebaar en een voorbeeld voor de graaiers in de Griekse politiek. Een ander voorbeeld is de voormalige baas van Japan Air; Haruka Nishimatsu. Een filmpje waarin de CEO met de bus naar zijn werk ging in een goedkoop pak ging de hele wereld over. Met zijn eenvoud en vrijwillig verlaagde salaris, was hij een rolmodel voor zijn personeel. Nishimatsu werd bejubeld om zijn leiderschap.
Op de fles
Een jaar na het verschijnen van het filmpje vroeg Japan Air faillissement aan en ging het aan het infuus bij de overheid. Nishimatsu vertrok en werd opgevolgd door Kazuo Inamori. (Leuk om te weten is dat Inamori toen de pensioengerechtigde leeftijd al ver was gepasseerd en bovendien geen enkele ervaring in de luchtvaartindustrie had.) Het goede voorbeeld dat Nishimatsu gaf, had geleid tot een bureaucratische bende en ongeinspireerde medewerkers. Gelukkig lapte de oude Inamori de boel in no time op en maakte JAL afgelopen zomer zijn rentree op de beurs.
In Griekenland leverde het goede voorbeeld van Papoulias ook geen zichtbaar resultaat op.
Gewoon werk
Is het dus volstrekt zinloos voor leiders zinloos om het goede voorbeeld te geven? Die conclusie is te makkelijk. Ten eerste kun je je afvragen of de twee bovengenoemde leiders wel echt het goede voorbeeld hebben gegeven. Ook zij moeten in de eerste plaats natuurlijk gewoon hun werk goed doen. Dat staat los van de hoogte van het salaris en heeft ook weinig te maken met welke symbolische daad dan ook.
Rolmodel
Onderzoek wijst erop dat deze manier van leidinggeven alleen positieve resultaten geeft wanneer de groep en de leider een gemeenschappelijke identiteit hebben. Simpel gezegd volgen mensen alleen het voorbeeld van leiders met wie ze zich verbonden voelen. Hoe groter de groep mensen wordt aan wie je leiding geeft, hoe lastiger dit natuurlijk wordt.
Lees ook eerdere columns van Eline Ronner:
-
Managers maken ongelukkig
- Koffie, stress en de man-vrouw verhouding
- Personeel binden door ze weg te sturen
- Salaris SNS-baas slecht onderhandeld
