Het vraagt durf om buiten paden te treden, maar het is de enige manier om aan zelfvertrouwen te bouwen. Stap uit die comfortzone.
Voor 1969 waren ze er natuurlijk ook al, mensen met weinig zelfvertrouwen, en mensen met zelfvertrouwen in overvloed. Het begrip zelfvertrouwen deed echter toen pas haar intrede in de psychologie. Nathaniel Branden definieerde zelfvertrouwen als eerste als: 'De persoonlijke en positieve ervaring om goed om te kunnen gaan met basale veranderingen in het leven.' Twee aspecten vormen de kern: een positief gevoel over de eigen capaciteiten (zelfovertuiging) en het gevoel waardevol te zijn (zelfrespect).
Zelfvertrouwen = zelfbeoordeling
Hoewel zelfvertrouwen deels voortkomt uit aanleg, blijkt het sterk samen te hangen met (vroege) levenservaringen. Bijgevolg is een gebrekkig zelfvertrouwen ook weer door gedragsverandering te versterken. Zelfvertrouwen is het resultaat van geautomatiseerde zelfbeoordeling. Voortdurend passeren impliciete vragen de revue. Hoe goed kan ik eigenlijk met veranderingen omgaan? Hoe goed ben ik in staat problemen te doorgronden en op te lossen? Wat vind ik van mijn eigen kwaliteiten? Doe ik wel genoeg mijn best? Waar en hoe kan ik me verbeteren?
Buiten de comfortzone
Zelfbeoordeling beïnvloedt de durf, het lef om je eigen interesses en behoeften te volgen. Buiten de comfortzone handelen, iets ondernemen waar je nog niet volledig bekwaam in bent, helpt op zijn beurt het zelfvertrouwen te versterken. Uit de comfortzone stappen is overigens wel wat anders dan voortdurend een ‘te grote broek aantrekken’ en net doen of je alles wel even zult fixen. Dat werkt op den duur eerder contraproductief. Jezelf een beetje uitdagen werkt lonend, maar zaken aanpakken waar je werkelijk geen sjoege van hebt verschaft je vooral negatieve feedback. Daar groeit het zelfvertrouwen niet van.
Meelopen met de meute
Mensen met een gezonde dosis zelfvertrouwen hebben naast een realistische reflectiecapaciteit ook het vermogen zich te kunnen verplaatsen in anderen. Oog voor de belangen van anderen en hulp bieden schraagt het zelfrespect. Anderen ondersteunen is profijtelijker voor het zelfvertrouwen dan louter en alleen de eigen belangen perfect weten te behartigen. Durven te handelen naar het eigen oordeel, is overigens geen sinecure. Uit alle experimenten waarin mensen in groepen naar een oordeel werd gevraagd, blijkt de oorspronkelijke mening vasthouden een bijzonder lastige opgave. Uit die onderzoeken blijkt ook dat je eigen lijn volgen meestal profijtelijker is dan met de meute mee te lopen. Het zelfvertrouwen zal toenemen als je meer op je eigen oordeel vertrouwt. Niet dat je maar een eigen mening moet hebben om maar anders te zijn. Het gaat erom dat je zonder pathetiek helder bent over je eigen opvattingen en oordelen, dat versterkt de eigenwaarde.
Grotere kans op succes
De les is: blijf je ideeën en plannen niet negeren. Ook al zie je ertegenop om actie te ondernemen, als je maar een beetje verwacht dat actie wel eens nuttig zou kunnen zijn, ga dan aan de slag. De angst proberen weg te redeneren is minder effectief dan direct doen waarvan je denkt dat zinvol kan zijn. Ook al leidt niet iedere actie direct tot het gehoopte resultaat; ondernemen versterkt het zelfvertrouwen. Daarbij: iets doen biedt altijd een grotere kans op succes dan afwachten.
Tegenwind trotseren
Actie ondernemen versterkt de zelfovertuiging en aandacht voor anderen het zelfrespect. Ook al leidt niet elk initiatief direct tot drastische veranderingen, je zelfvertrouwen is er altijd mee gediend. Blijven ondernemen en werkelijke aandacht voor de belangen van anderen versterkt het zelfvertrouwen en daarmee vermindert het lijden onder economische tegenwind. Aan de slag dus.
MEER BIJDRAGEN VAN CEES SCHENK?
- Reorganiseren? Geef medewerkers ruimte
- To Do: stoppen met To Do-lijstjes
- Besluit nooit iets met zijn allen
- Alle bijdragen van Cees Schenk
