Bij een franchiseformule stellen franchisegever en franchisenemers elkaar als het goed is in staat om een succesvolle onderneming te runnen. Zij hebben elkaar en elkaars succes nodig. De franchisegever kan een door hem bedacht concept sneller laten groeien en daaraan uiteindelijk meer verdienen door andere ondernemers bij de formule te betrekken.
De franchisenemers op hun beurt kunnen meteen en zonder al te hoge investeringen aan de slag en krijgen daarbij ondersteuning. Dat bespaart werk en vermindert onzekerheid. Franchisegever en franchisenemers mogen van elkaar verwachten dat ze niet alleen oog hebben voor hun eigen belang, maar ook voor het belang van de ander.
Praktijk
Het lijkt een vanzelfsprekendheid, dat je rekening houdt met degene waarmee je samenwerkt. De praktijk laat echter zien dat dit niet zo vanzelfsprekend is. Er zijn voorbeelden genoeg van franchiseformules die negatief in het nieuws zijn gekomen vanwege klachten, terecht of onterecht, over slecht franchisegeversgedrag. Of van formules die het vertrouwen van hun franchisenemers zijn kwijtgeraakt.
Zoals HEMA, waar een conflict over verkopen in de webwinkel leidde tot het opzeggen van de franchisecontracten. Of Olympia Uitzendbureau, dat ondanks de belofte van een duurzame formule het nieuws haalde met het doorbelasten van te hoge kosten. Ook Street One, Bakker Bart, Top1Toys, Shoeby Fashion en Albert Heijn werden stuk voor stuk aangesproken op hun gedrag.
Gedraag jij je als franchisegever, en weet je wat dat betekent? Verdien jij het vertrouwen van jouw franchisenemers?
Betrouwbaar samenwerken
Hoe zorg je ervoor dat je als franchisegever betrouwbaar bent? Dat doe je in ieder geval niet door binnen de lijnen te kleuren omdat het moet. Dat doe je vooral door binnen de voor jou acceptabele lijnen te kleuren, omdat je dat wil. Daar heb je tenslotte ook zelf belang bij.
1. Beproefd concept
Om te beginnen ben jij degene die de formule heeft bedacht, ontworpen, ontwikkeld en heb jij die ook getest. Iets wat je niet bezit of waarvan je niet weet of het een succes kan zijn, kan je immers niet met goed fatsoen aan een andere tegen betaling in gebruik geven. Zorg er dus voor dat je jouw formule aantoonbaar en met succes hebt toegepast voordat je anderen erbij betrekt. Doe geen beloftes die je niet waar kunt maken en vertel geen dingen die niet waar zijn.
2. Spelregels
Help je franchisenemers vervolgens op weg om succesvol te zijn. Zorg dat duidelijk is wat de formule precies inhoudt en wat je van elkaar mag verwachten. Hierbij passen duidelijke spelregels en handleidingen, bijvoorbeeld in de vorm van een franchisecontract en een franchisehandboek. Geef ook instructies, zoals met behulp van een aanvangsopleiding en begeleiding tijdens de looptijd van de samenwerking.
3. Investeren
Een van de basistaken van de franchisegever is om te zorgen voor het behoud van de formule en de continue ontwikkeling van het merk en manier van werken. De franchisegever die rechtschapen is, die doet dat vanzelfsprekend. De formule is immers zijn eigendom; het gaat ook om zijn belangen. Waarom zou hij dat eigendom niet willen behouden of willen blijven ontwikkelen? Als je laat zien dat je de bedoeling hebt om in jouw formule te blijven investeren voor zolang als dat nodig en haalbaar is, schept dat vertrouwen.
4. Overleg
Je wilt gaan franchisen om op die manier sneller te groeien of meer naamsbekendheid te krijgen. Om die reden betrek je andere ondernemers bij jouw idee. Neem die andere ondernemers dan ook serieus. Geef hen aandacht. Vraag naar hun mening. Houdt rekening met hun belangen.
Dit kan tot uiting komen in een overleg, bijvoorbeeld in de vorm van een franchiseraad. Dat is een formeel overlegorgaan tussen de franchisegever en een afvaardiging van zijn franchisenemers. Een franchiseraad met heldere procedures kan helpen bij het bouwen aan vertrouwen.
Onbehoorlijk gedrag
Wat je beter niet kunt doen, is de grens van het onbetamelijke overgaan. Dat zorgt voor onrust en claims in plaats van een succesvolle onderneming voor alle betrokkenen. Waar die grens exact ligt is van geval tot geval verschillend en is niet in de wet vastgelegd.
Het kabinet bereidt op dit moment een wettelijke franchiseregeling voor. Dat wetsvoorstel moet volgens staatssecretaris Keijzer onbehoorlijke handelspraktijken tegengaan en zal met andere woorden richting geven. Zolang die wet er nog niet is, is het motto: als je goed kunt uitleggen wat je doet, waarom je het doet en hoe je met ieders belangen rekening houdt, gedraag jij je als franchisegever.
