Ethisch leiderschap is – net als veel andere leiderschapsstijlen – te allen tijde belangrijk geweest en dit thema zal dus ook nooit verdwijnen. Nog steeds komen CEO’s in het nieuws die worden ontslagen wegens onethisch handelen. Uit een onderzoek van Strategy& bleek zelfs dat het percentage leiders dat om die reden wordt ontslagen nog steeds stijgt.
Volgens deze onderzoekers is er sprake van onethisch handelen wanneer de CEO schuld draagt voor een schandaal of misstand (denk aan fraude, omkoping, milieurampen en seksuele intimidatie). Dus dat wordt er blijkbaar verstaan onder onethisch handelen, maar wat bedoelen we nu precies met ethisch leiderschap?
Wat is ethisch leiderschap precies?
Het gaat bij ethisch leiderschap in de basis om integer handelen. Het houdt in dat je als leidinggevende voorbeeldgedrag vertoont, een beloningssysteem hanteert en communiceert over ethiek en normen. Maar daarmee ben je er nog niet. Je zult je als leidinggevende actief moeten inspannen om integriteit in de organisatie te bevorderen en altijd het goede voorbeeld te geven. Hoe uitdagend de situatie ook is.
Dat is ook precies waarom Barack Obama voor leiderschapsexpert Ben Tiggelaar zo’n grote bron van inspiratie is, Obama’s voorbeeldgedrag. Hij legt dat uit in deze video.
Realiseer je dat je met 2-0 achter staat en ga nu aan de slag
Zichtbaarheid is waar het bij de meeste leidinggevenden vaak aan schort, ze gaan er te snel vanuit dat iedereen in de organisatie wel ziet hoe zij zich gedragen. Doordat de beeldvorming over ethisch leiderschap vaker negatief dan positief in de media komt, zul je je als leidinggevende echter actiever en zichtbaarder moeten opstellen om te bewijzen dat je ethisch handelt.
Je staat als leidinggevende dus per definitie 2-0 achter als het op ethiek aankomt. Het is tijd om daarin pro-actiever te worden als leidinggevende, maar waar begin je?
12 tips om ervoor te zorgen dat je ethisch leiderschap in de praktijk brengt:
- Geef een duidelijk voorbeeld;
- Laat jezelf met dit voorbeeldgedrag zien aan medewerkers;
- Bespreek regelmatig integriteitskwesties met medewerkers;
- Handel consequent en wees zichtbaar bij integriteitsschendingen;
- Zorg voor kritische tegenspraak in je directe omgeving en organiseer dat nadrukkelijk;
- Laat je expliciet toetsen op blinde vlekken in je ethisch leiderschap;
- Deel proactief je morele overwegingen èn inschattingsfouten met je medewerkers;
- Wijk alleen in zeer uitzonderlijke situaties af van de regels en normen en licht uit eigen beweging toe waarom dat noodzakelijk was;
- Organiseer juist in tijden van drukte of reorganisatie zinvolle interactie met je medewerkers;
- Sta zo nu en dan stil bij de symboliek van materiële zaken zoals de grootte van de auto of van het gebouw, de omvang van de bedrijfsfeesten enz.
Wat zijn de effecten van ethisch leiderschap?
Het is nogal een open deur, maar ethisch leiderschap heeft veel positieve effecten. De integriteit van de organisatie wordt vergroot en daarmee ook het veiligheidsgevoel, de organisatiecultuur, het saamhorigheidsgevoel en het vermindert het aantal negatieve incidenten. Medewerkers die onder ethische leiders werken, zijn meer tevreden, gemotiveerder, gezonder en presteren beter.
