Geen producten in je winkelwagen.
Onstuimige tiener met een bijbaantje als fruitplukker – zorg dat je op eigen benen kunt staan
‘Op elfjarige leeftijd kreeg ik mijn eerste bijbaantje. Bessen plukken bij een zachtfruitteler in Schalkwijk, Anton van Garderen. Daar is mijn liefde voor de groente- en fruitsector ontstaan. Terugkijkend dan, want op die leeftijd was ik daar totaal niet mee bezig. Ik wilde gewoon geld verdienen. Alleen was ik een nogal onstuimige tiener. Ik werd al tijdens mijn eerste maand ontslagen, omdat ik met bessen aan het gooien was.’
‘Mijn vader heeft me van kleins af aan meegegeven: zorg dat je niet van een ander afhankelijk bent. Hij is als 16-jarige jongen vanuit Curaçao naar Duitsland gekomen om als lasser in de scheepsbouw te gaan werken. Alleen. Op het eiland was weinig werk, hij moest wel. Het was zijn grote droom om de loterij te winnen en aan dat leven te kunnen ontsnappen. Hij heeft tot zijn overlijden aan allerlei loterijen meegedaan, maar nooit iets significants gewonnen. Hij is altijd scheepsbouwer gebleven.’
Route naar de top
In de serie Route naar de top vragen we topbestuurders naar de weg die ze aflegden – van basisschool tot boardroom. Op zoek naar de lessen, blunders en adviezen die hen gevormd hebben. Lees hier alle gesprekken in de reeks »
‘Zo’n leven wilde hij niet voor zijn kinderen, mijn zus en ik. Wij merkten ook wel dat onze vader geen grootverdiener was en dat andere gezinnen er ruimer bij zaten dan wij. Al wist hij altijd van alles te organiseren voor ons. Dan won-ie weer eens wat met kaarten en gingen we met z’n allen kip eten bij een restaurant in de Utrechtse wijk Lunetten. Dat was vlak bij Houten, waar we woonden. Het was een echte regelaar, mijn vader.’
Professioneel aandelenhandelaar – handel is net als poker
‘Op mijn veertiende begon ik met beleggen. Daar had ik een fascinatie voor, vanuit die drive om mijn eigen geld te kunnen verdienen. Beleggen leek me een goede manier. Een paar jaar later ben ik in de aandelenhandel gestapt, bij wat nu de Saxo Bank is. Daar heb ik bijna vijf jaar gewerkt, naast mijn studie. Een club van jonge honden. Ik was met negentien jaar de jongste, de oudste was 27.’
‘We deelden een fascinatie voor spelletjes. Alles was een spel, ook het werk dat we deden. Tussendoor voetbalden en schaakten we, en speelden we poker. Veel poker. Mensen denken dat poker een gokspel is, maar dat is het niet. Het is een denksport waarbij je snel moet beslissen en doorlopend gecalculeerde risico’s neemt. Net als in de aandelenhandel. Die verschilt in die zin niet zoveel van de fruithandel: net zo bederfelijk. Van de kennis en ervaring die ik destijds heb opgedaan, profiteer ik nog altijd.’
‘Als ik er nu op terugkijk, was het best een leeg en eenzaam bestaan. Ik was begin twintig en verdiende – of verloor, die dagen zaten er ook bij – tussen de vijf- en tienduizend euro per dag. Enorme bedragen, zeker in vergelijking met wat mijn vrienden en familie verdienden, maar dat besef was er op een gegeven moment helemaal niet meer. Ik kwam los te staan van de realiteit. Ik was alleen maar bezig met geld verdienen en uitgeven. Aan reizen, uitgaan, auto’s, dat soort dingen. Of ik mezelf leuk vond in die tijd? Nou, ik was zoekende, laat ik het zo zeggen.’
Student Economics en Dutch Law – om onrecht te bestrijden, moet je je rechten kennen
‘Mijn vader bracht me nog iets bij: dat ik anders ben. Dat ik als persoon van kleur beter opgeleid moest zijn en harder moest werken voor mijn plek op de arbeidsmarkt dan iemand met zeven vinkjes. Daar komt mijn drive om altijd voor het hoogst haalbare te gaan vandaan. Ik heb vwo gedaan, twee universitaire opleidingen afgerond, een MBA behaald en het New Board Program van Nyenrode gedaan.’
‘Ik heb economie gestudeerd omdat ik wilde begrijpen wat financiële onafhankelijkheid, waarop mijn vader zo hamerde, betekent. Daarvoor moet je weten hoe de economie werkt. Aansluitend deed ik een rechtenstudie. Ik ben in een vrij beschermde omgeving opgegroeid en heb alle kansen gekregen om mezelf te ontwikkelen. Maar de behoefte om voor mezelf op te kunnen komen als me onrecht zou worden aangedaan, ook al heb ik nooit onrecht ervaren, zat dieper dan gedacht.’
Lees ook: Joris Luyendijk: ‘Als iedereen aan de top op elkaar lijkt, denkt niemand nog na’
‘Er waren wel dingen. Mijn jeugd bracht ik buiten door, op straat, met de andere jongeren uit de buurt. Een mengelmoes van mensen en culturen. Een enorm contrast met mijn overwegend witte havo/vwo-school. Mijn lichting telde vijf mensen van kleur, mijzelf inbegrepen, en niemand heeft de eindstreep gehaald. Of afkomst een rol speelde, weet ik niet. Ik was ook niet de makkelijkste. Vakken die ik niet interessant vond, volgde ik niet. Ik weet alleen dat alle gekleurde leerlingen uit mijn jaar van school zijn gestuurd, de meesten al vrij snel. Ik heb vwo afgemaakt op het volwassenenonderwijs.’
‘Waar ik nog steeds mee te maken heb, is etnische profilering. Vooral in de periode dat ik in de regio Rotterdam werkte. Toen werd ik ineens wel heel vaak aangehouden met de vraag waar ik mijn Audi vandaan had. Het kwartje viel toen ik erover sprak met mijn toenmalige cfo bij The Greenery, een witte man, die in een soortgelijke auto reed en nog nooit ergens last van had gehad. Maar zijn dochter, die een Surinaamse moeder heeft, wel.’
Inclusive30 Class of 2024
Steven Martina was in 2022 onderdeel van de MT/Sprout Inclusive30. Zijn missie: laten zien dat je ook met een andere achtergrond de top van het bedrijfsleven kunt bereiken. ‘Ik wil dat een nieuwe generatie met rolmodellen van kleur opgroeit. Dat ze zien: als iemand die op me lijkt zover kan komen, kan ik het ook.’
De MT/Sprout Inclusive30 geeft een podium aan mensen die echt het verschil maken op weg naar een inclusiever bedrijfsleven. De jaarlijkse lijst wordt mede mogelijk gemaakt door Whyz Executive Search. Dit zijn de meest inclusieve leiders van 2023; in mei presenteren we de Class of 2024.
‘Langzaam groeide het besef hoe belangrijk het is dat er meer rolmodellen van kleur komen. Ik sta mijn mannetje wel – ik ben mondig en hoogopgeleid – maar er zijn ook mensen die zich minder goed kunnen verweren. Dat besef werd versterkt toen ik in aanraking kwam met Global People, een organisatie die meer diversiteit in het bedrijfsleven aanjaagt en viert, onder meer met een jaarlijkse awarduitreiking voor multicultureel talent. Van die verkiezing ben ik sinds 2018 juryvoorzitter.’
Senior salesmanager bij The Greenery – als de klant profiteert, profiteert iedereen
‘Ik heb veel te danken aan fruitteler Anton van Garderen. Hij gaf me een tweede kans nadat-ie me als jochie de laan uitstuurde. Ik ben jaren voor hem blijven werken, zelfs naast mijn studie en baan als aandelenhandelaar. Hij heeft me met beide benen op de grond gehouden en de juiste richting op gestuurd.’
‘Anton was degene die mijn naam noemde bij The Greenery, een grote coöperatie op het gebied van groente en fruit, die op zoek was naar een nieuwe inkoper met de potentie om door te groeien. Die uitnodiging kwam precies op het juiste moment, want de aandelenhandel begon me tegen te staan. Was dit nou wat ik met mijn leven wilde doen? Achter een scherm geld heen en weer schuiven?’
Lees ook: Hoe The Greenery groente en fruit betaalbaar wil maken voor iedereen
‘Een paar maanden na mijn aantreden vertrok de toenmalige salesmanager en volgde ik hem op. Een managementrol binnen een coöperatie is iets heel anders dan een managementrol binnen een ‘gewoon’ bedrijf. Daar staat de klant op nummer één, in de coöperatie is dat – even gechargeerd – de leverancier. Die hebben een dubbelrol. Ze leveren aan en zijn eigenaar van de coöperatie. Wat krijg je met zo’n constructie? Dat leveranciers hun belangen op de eerste plaats zetten en niet die van de klant, terwijl het de primaire taak van een bedrijf is om de klantbehoefte goed te vervullen.’
‘Dat heb ik omgedraaid. Vanuit de overtuiging: als we de klant vooropstellen, profiteert de teler ook. Daarvoor waren een paar dingen belangrijk. Open zijn over wat je doet, doen wat je zegt en de verwachtingen overtreffen. Underpromise, overdeliver. Uiteindelijk draait het allemaal om geld, hè? Als je de financiële belangen van je stakeholders behartigt, is er vertrouwen.’
Managing director retail en managing director trade a.i. bij The Greenery – bekijk zaken vanuit een helikopterview
‘Financieel ging het The Greenery niet altijd voor de wind. In 2013 werd ik door interim-ceo Okke Koo gevraagd om een reorganisatie te leiden. We moesten een derde van het team ontslaan, zo’n vijfhonderd mensen.’
‘Het bedrijf stond er niet goed voor. We zaten midden in de implementatie van een nieuw computersysteem, waarvan de livegang steeds werd uitgesteld omdat iedereen maar bleef vertellen dat er extra functionaliteiten moesten worden toegevoegd. Dat was uitgegroeid tot een enorm geldverslindende operatie. Okke en ik besloten om, tegen het advies in van de tweehonderd consultants die intern rondliepen, aan de slag te gaan met wat er stond. Alleen was The Greenery toen al in bijzonder beheer bij de bank. Daar kom je alleen uit door scherp in te grijpen.’
‘Dat was niet leuk. Jarenlang had ik alleen maar medewerkers aangenomen en nu moest ik er vijfhonderd vertellen, ook mensen die ik al heel lang kende, dat we ze moesten laten gaan. Die periode leerde me dat je zulke dingen gescheiden moet zien. We namen deze beslissing in het belang van het bedrijf en daarmee van alle stakeholders. Het alternatief was dat The Greenery zou omvallen en dan was iedereen zijn baan kwijt geweest. Aan Okke had ik tijdens dat traject een hele goede. Hij leerde me met een helikopterview naar dingen te kijken.’
Ceo en bestuursvoorzitter bij The Greenery – het loont om lef te tonen
‘Ik kwam niet binnen met de ambitie om ceo te worden. Maar ik had zoveel dingen mis zien gaan en had ideeën over hoe het beter kon. Dan moet je die handschoen ook durven oppakken, vind ik. Wel grappig is dat deze rol al tijdens mijn sollicitatie ter sprake kwam. Ik was de aandelenhandel gewend en ik schrok een beetje van het salaris dat The Greenery bood. Of het om het bedrag per week ging, vroeg ik. Degene die me aannam, Henk Niemansverdriet, wist me te sussen met de belofte dat ik het weleens tot ceo zou kunnen schoppen als ik me goed ontwikkelde. Toen ik dat uiteindelijk ook werd, belde hij me meteen op. ‘Zie je wel!’.’
‘Mijn benoeming als ceo en later ook bestuursvoorzitter was om meerdere redenen uniek. Allereerst omdat ik een interne kandidaat was, terwijl er daarvoor altijd extern geworven werd. Dat was de veilige weg. Een duur executive searchbureau in de arm nemen, dat witte mannen aandraagt met een achtergrond bij Unilever of Shell. Als het dan een keer klapte, kwam daar achteraf nooit gedoe over, want de procedure was toch gevolgd? Maar als er een vrouw of iemand van kleur op die plek was neergezet en het was misgegaan, weet ik, was het voorlopig bij dat ene ‘experiment’ gebleven.’
‘The Greenery heeft lef getoond en die keuze heeft goed uitgepakt. Uiteindelijk ben ik met acht jaar de langstzittende ceo geworden die het bedrijf ooit heeft gehad én de eerste die uit eigen beweging vertrekt, in plaats van te worden weggestuurd. Ik laat een bedrijf dat zwaar in de schulden zat, compleet schuldenvrij en winstgevend achter. The Greenery heeft al drie jaar op rij dividend uitgekeerd aan de leden. Dat is voor het eerst in de 25-jarige geschiedenis van het bedrijf.’
President Europe & North America bij Zespri International – focus op waar het echt om gaat
‘In februari 2023 bezocht ik in Nieuw-Zeeland een van onze leveranciers, kiwibedrijf Zespri. Daar vroeg ceo Dan Mathieson of ik de overstap niet wilde maken. Na bijna twintig jaar bij The Greenery, kwam dat aanbod op een mooi moment. Ik was toe aan een volgende stap binnen de groente- en fruitteelt. Het stond wel vast dat ik in die branche wilde blijven. Ik zie mezelf geen suikerwater of iets anders ongezonds verkopen.’
‘Het leuke aan Zespri: het is een sterke merknaam met een uniek product, gele (‘gouden’) kiwi’s. Ook de kernwaarden spraken me aan. Het bedrijf is resultaatgedreven, staat voor persoonlijke verbinding en de wereld beter achterlaten. Dan is de verpersoonlijking van die waarden. De ideale ambassadeur voor Zespri.’
‘Ik leer veel van hem, onder meer als het over people management en erkenning van prestaties gaat. Zespri deelt successen van medewerkers en viert die samen. Collega’s kunnen elkaar voordragen als ze vinden dat iemand iets bijzonders voor het bedrijf of het team heeft gedaan. Daar had ik in het verleden weinig oog voor. Vanuit de gedachte: iedereen doet toch gewoon zijn werk?’
‘Dan vroeg me niet zonder reden. Zespri heeft tijdens de pandemie grote kwaliteitsproblemen gehad, omdat de producten – door de lockdowns, door ziekte – met minimale mankracht en middelen geoogst en verscheept moesten worden. Eenmaal op de plaats van bestemming, was een deel van de kiwi’s niet goed meer. Na covid waren de zorgen niet voorbij. Een cycloon zorgde begin 2023 voor een terugval van 40 procent in productie en de implementatie van een nieuw computersysteem – bekend terrein – leverde problemen op.’
‘De Europese en Amerikaanse tak hadden dringend behoefte aan nieuw leiderschap. Mijn opdracht: de rust en stabiliteit terugbrengen en de beoogde groei – minimaal 50 procent in de komende vijf jaar – in goede banen leiden. En daarbij een zo goed mogelijke prijs voor de telers realiseren. Maar ook, net als eerder bij The Greenery, de klant op één zetten, in de wetenschap dat telers daarvan profiteren. Focus op waar het echt om gaat. The main thing is to keep the main thing, the main thing.’
Lees ook deze interviews uit de serie Route naar de top:
- Serpil Tascioglu: ‘Ik kan nu een rolmodel zijn voor anderen’
- Matthijs Storm (Wereldhave): ‘Ik word geregeld voor debiel uitgemaakt’
- Hans Geels (Dille & Kamille): ‘Mijn hart zat potdicht, twee clowns openden het’
