De USS Sante Fe, de nucleaire onderzeeër onder leiding van Marquet, was nog nèt niet het lachertje van de vloot. Het verloop onder de 135-koppige bemanning was gigantisch en de boot fungeerde als een voorbeeld van hoe het niet moest aan de officiersopleiding.
David Marquet, die in 1999 het bevel kreeg, maakte van de Santa Fe in twee jaar een van de meest succesvolle schepen van de vloot. De manier waarop hij dat voor elkaar kreeg, ging dwars in tegen de gebruiken en soms ook de regels bij de marine. Hij stopte met het geven van bevelen en legde steeds meer bevoegdheden lager in de organisatie.
Zeker op een nucleaire onderzeeër, waar traditioneel elke kleine beslissing tot de verlofroosters aan toe door de gehele hiërachie wordt gecheckt, was zijn werkwijze een revolutie(verlofroosters moeten officieel door een officier getekend worden). ‘In plaats van de informatie door te spelen aan iemand met gezag, moet het gezag naar diegene met informatie’, zegt Marquet. “Ik vroeg de bemanning niet te vragen ‘wat moet ik doen’, maar mij te vertellen ‘ik ga dit en dit doen’.
Waarom schreef u dit boek?
‘
De USS Sante Fe was een succesverhaal. Maar goed, er zijn wel meer succesverhalen. Het idee om het op te schrijven kwam toen ik inzag dat uiteindelijk 10 van mijn voormalige officieren kapitein waren geworden en met de onderofficieren was iets vergelijkbaars gebeurd. Dat was heel uitzonderlijk. Door mensen lager in de hiërarchie meer zeggenschap en controle te geven waren er, letterlijk, leiders opgestaan. Overigens had de marine het zelf niet door, dat veel van hun officieren ooit op hetzelfde schip hadden gediend.
Wat was het wat u deed?
‘Mensen werden weer eigenaar. Het probleem van heel veel organisaties is dat het eigenaarschap hoog in de hiërarchie ligt. Dat maakt het werk minder bevredigend, het is niet jouw succes als het goed gaat. Je kunt je ook gemakkelijker verschuilen als er iets fout is: “het moest van hem”.’
U moest wel een heel ander soort leider worden. In plaats van beslissingen nemen op basis van informatie die naar u kwam, kreeg u informatie over dingen gedaan waren.
‘Ik gaf inderdaad het gaspedaal weg, maar ik had nog wel een rempedaal. Ik kon wel zeggen, jongens vergeten we dit niet? Geven we daar wel genoeg aandacht aan? Het grote voordeel was dat mensen zelf actie ondernamen. Veel organisaties zijn zo ingericht dat mensen pas in actie komen als ze het van bovenaf horen. Wij gingen van in-actie naar actie.’
Was al dat delegeren niet heel link, zeker op een oorlogschip?
‘Er zijn wel fouten gemaakt, maar geen met hele grote gevolgen. Je kunt alleen taken delegeren als iemand de nodige technische kennis heeft. Ik gaf controle aan mensen die de competenties bezaten. Ook moet heel duidelijk zijn wat het uiteindelijke doel is.’
Een onderzeeër is klein, vaak hele perioden afgesloten van de wereld. Het ideale laboratorium voor leiderschapsexperimenten. Maar werkt het ook in de echte wereld?
‘Het klopt dat een onderzeeër een kleine wereld is waar de invloeden van buitenaf klein zijn. Maar dat maakte juist dat ik ontdekte dat het zoveel uitmaakte hoe je mensen benadert. In een bedrijf ben je altijd bezig met de juiste man op de juiste plaats te krijgen. Dat kon ik helemaal niet. De marine bepaalde voor mij wie mijn eerste officier werd, wie de wapensystemen ging bedienen, et cetera.
Ik had alleen maar invloed op hoe ik de mensen wilde aansturen. Ik kon ze niet ontslaan of vervangen. Dat kun je in een bedrijf wel en dus is het verleidelijk dat ook daadwerkelijk te doen. Recent onderzoek van Google toont echter aan dat hoe teams werken veel belangrijker is dan wie er in het team zit.’
Foto, Onderzeeër uit de Los Angeles-klasse in Griekenland, 6de Amerikaanse vloot. Via Flickr.
David Marquet, ‘Gooi het roer om!’, verschijnt op op 5 september bij uitgeverij Boom
Dit verhaal staat in de meest recente printeditie van Management Team, die helemaal in het teken staat van talent. Ben je nog geen abonnee? Vraag de huidige editie dan aan als gratis proefnummer.
Seminar Agile Leadership Europe 2020
De rol van de manager verandert door agile werken. Wat wordt er van leiders nu en in de toekomst verwacht? Tijdens deze dag gaan diverse topsprekers, waaronder Rini van Solingen, in op die vraag.
lees verder
