Net als een individu trauma kan oplopen door een schokkende gebeurtenis, kan dit ook binnen een organisatie gebeuren. Hoe je organisatietrauma (h)erkent en behandelt, vertelt Bailleur in zijn nieuwe boek ‘Trauma in organisaties’. ‘Ik kom trauma’s binnen bedrijven regelmatig tegen in mijn werk als zelfstandig organisatiecoach. Maar veel mensen weten niet wat systeemtrauma is en hoe het te herkennen. Dit boek is bedoeld om bewustwording te creëren en managers handvatten aan te reiken’, vertelt Bailleur.
Wat is organisatietrauma?
Eigenlijk net als bij een individu, ontstaat organisatietrauma door een schokkende gebeurtenis die een systeem overdondert. ‘Medewerkers kunnen hierdoor erg ontdaan zijn en kunnen dit gevoel lang met zich meedragen. Je merkt het aan de organisatie, want er klopt iets niet. De relationele bedrading (werknemers) van het systeem (organisatie) is stuk en dat blijf je ook merken als er nieuwe mensen komen werken. Bij trauma horen vaak sterke emoties die als een gif in je lichaam opbouwen. Heel ongezond, ook voor organisaties.’
Vormen van trauma
Om een passende oplossing voor het trauma te vinden moet je eerst weten met welke vorm je te maken hebt, stelt Bailleur in zijn boek. ‘De vormen verdelen zich in een acute of niet acute oorzaak
en binnen de organisatie of buiten de organisatie. Bijvoorbeeld: er vindt een terroristische aanslag plaats op een vliegveld. Zo lang je niet op het vliegveld werkt, is dat dus een acuut trauma van buiten de organisatie. Als echter een van de eigenaren van het bedrijf overlijdt waar je werkt, is dat een acuut trauma bínnen je organisatie. Een niet-acuut trauma kan bijvoorbeeld een belangrijke wetswijziging zijn voor jouw branche. Als deze wetswijziging jouw organisatie flink door elkaar schudt en de manier van functioneren verandert, kan dat trauma opleveren.’
Ook slecht management kan oorzaak zijn van trauma’s, aldus Bailleur. ‘Bijvoorbeeld als een manager maatregelen treft waardoor medewerkers niet meer goed kunnen functioneren. Maar ook als een manager de medewerkers niet serieus neemt, te zwaar belast of te veel dingen plotseling en tegelijkertijd verandert. Als medewerkers niet kunnen presteren zoals ze graag willen, doet dat pijn. Dat kan leiden tot burn-out. Opvallend daaraan is dat bedrijven dat soort gevallen vaak als individu benaderen, ze proberen de medewerker zo snel mogelijk weer op te lappen. Maar er worden geen vragen gesteld: ligt het aan de medewerker of aan het systeem? Vaak is namelijk het tweede aan de orde.’
Oplossing voor trauma
Het is als manager lastig, zo niet onmogelijk, om organisatietrauma aan te pakken. Je kunt tot op zekere hoogte wat doen, stelt Bailleur. ‘Het eerste en belangrijkste dat je moet doen, is het probleem erkennen. Dat is ongeveer de helft van het werk. We leven in een tijdperk waarin alles positief moet zijn en daarom ontkennen mensen het al snel als er iets mis is.’
Stap twee is met het ontregelde team, de afdeling of zelfs de hele organisatie samen gaan zitten en kijken wat er speelt. ‘De manager moet hierbij voornamelijk luisteren. Zoals gezegd zit er vaak veel emotie achter trauma. Je kunt het beschouwen als afvalstoffen die zich hebben opgestapeld. Die moeten eruit. Werknemers moeten dus praten over hun gevoelens over bepaalde zaken. Dat lucht enorm op. Als manager kun je vaak de oplossing voor het probleem ook afleiden uit wat de werknemers dwarszit. Soms is het erkenning van de schade die een werknemer heeft geleden, soms moet er een proces of systeem worden aangepast. Belangrijk is wel dat de directie bereid is om actie te ondernemen op de zaken die uit het gesprek voortvloeien. Als je medewerkers laat vertellen wat hen dwarszit en je doet er vervolgens niks mee, wordt het alleen maar erger.’
Proces begeleiden
In sommige gevallen kan een manager het helingsproces niet begeleiden. ‘Dat gebeurt als een manager zelf onderdeel is van het systeemtrauma, of er last van heeft. Je kunt het proces alleen begeleiden als je er gevoelsmatig buiten kunt staan. Zo niet, dan moet je een expert inhuren.’
Wil je het boek graag lezen? Bestel het hier.
