Over motivatie bestaat vaak het idee dat het van buitenaf moet komen. Een manager dient zijn medewerkers te motiveren is de gedachte, maar dat is nog maar de vraag.
Motivatie is het sterkst als die van binnenuit komt. Een organisatie kan vooral voorwaarden scheppen, daardoor kunnen medewerkers gemotiveerd aan de slag gaan. Via Twitter kwam ik bij dit filmpje terecht. Op het filmpje is te zien hoe motivatie werkt bij mensen. Verleiden en bedreigen wordt heel vaak motivatie genoemd, ook in Nederland. Dat zie je in dit filmpje terug. Blijkbaar is het in veel organisaties gebruik om te denken dat geld bijvoorbeeld motivatie biedt. Volgens mij is al langer bekend dat het niet zo werkt. In het filmpje komen interessante voorbeelden naar voren die laten zien wat voor motivatie wél belangrijk is.
Uit onderzoek is gebleken dat als er een grote financiële beloning staat op het succesvol uitvoeren van een opdracht (er van uitgaande dat er meer voor nodig is dan mechanische vaardigheid) dit juist een averechts effect heeft. Uit allerlei onderzoek wordt ook duidelijk dat voor motivatie juist dingen belangrijk zijn als autonomie, de mogelijkheid tot het jezelf kunnen verbeteren, uitdaging en het kunnen leveren van een (zinvolle) bijdrage. Mensen willen dus graag dat het zinvol is wat ze doen, dat het er toe doet.
Verleiding en bedreiging als motivatie
In de literatuur is er ook het een en ander over het onderwerp motivatie geschreven. In het boek "De Motivatie Mythe" van Reinhard Sprenger wordt het thema uitgebreid behandeld. Sprenger gaat er ook vanuit dat externe motivatie vaak vooral zal leiden tot demotivatie. In de praktijk komt het meestal neer op het principe van stok en worst, ofwel verleiding en bedreiging als methode om mensen in beweging te zetten. Persoonlijk vind ik het een onplezierige vorm van motivatie en het blijkt ook nog eens niet erg effectief.
Inzicht in mensbeeld van de organisatie
Eigenlijk is het natuurlijk niet zo heel moeilijk te bedenken dat externe prikkels niet zullen leiden tot blijvend effect. Wat ons in beweging brengt komt vooral van binnenuit is mijn opvatting. Het gebruik van externe motivatie komt voort uit wantrouwen. Immers, er wordt vanuit gegaan dat mensen uit zichzelf niet tot gewenste resultaten komen en liever lui dan moe zijn. Dat is natuurlijk wel een interessant gegeven, dat je uit het gevoerde beleid bij een organisatie het mensbeeld dat gehanteerd wordt kunt afleiden, bedoeld en onbedoeld. Voor organisaties zou het zinvol kunnen zijn om deze beelden eens tegen het licht te houden. Een positieve insteek wint het wat mij betreft altijd van een houding die vol is van wantrouwen en onderzoek bewijst dat.
Eigen ervaring
Zelf heb ik enige tijd in loondienst gewerkt en had op een gegeven moment een leidinggevende die bepaalde taken die ik uitvoerde uitvoerig controleerde. Het ging dan om taken die hij het belangrijkst vond. Hoe meer hij controleerde, hoe slechter ik het deed. Ik voelde me niet verantwoordelijk en het leek niet uit te maken of ik het goed deed. Uiteindelijk leek het wel of zijn wantrouwen gerechtvaardigd werd want ik presteerde niet zoals hij van mij verwachtte. Het vervelende was ook dat ik op andere terreinen minder ging presteren als gevolg van mijn afnemende zelfvertrouwen. Uit eigen ervaring kan ik dus zeggen dat gebrek aan verantwoordelijkheid en wantrouwen demotiverend kunnen werken.
Bij motivatie gaat het er volgens mij ook om dat mensen die dingen doen waar ze goed in zijn. Dat alleen al zal de motivatie bij mensen verhogen omdat het dan eenvoudiger is om succesvol te zijn. Als ze dan ook nog zinvol werk kunnen doen dat aansluit op wat voor hen belangrijk is in het leven, bij een organisatie waar ze zich betrokken bij voelen, dan is er genoeg om mensen in beweging te brengen.
Over de auteur: Laura van der Burg werkt als talentencoach voor Tricona Advies.
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in opmt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in denieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
