Iedereen neemt het zich voor als ze op vakantie gaan. We gaan echt genieten en niet de hele tijd online. Maar de praktijk pakt meestal anders uit. In een buitenlands café hebben we meestal nog voor de cafe au lait besteld is het WiFi wachtwoord gevraagd, en wat is er nou leuker dan om iedereen thuis in te wrijven op wat voor een prachtig wit strand je vandaag nu weer zit.
Als we gewoon aan het werk zijn valt het meestal niet echt op dat we de hele tijd op onze mobieltjes kijken. Uit cijfers van Apple blijkt dat de gemiddelde iPhonegebruiker 80 keer per dag zijn telefoon unlockt en de tijd die gebruikers besteden op Facebook op hun mobiel is gemiddeld 50 minuten per dag, daar komen alle andere apps nog bij.
Verslaving
Volgens Wouter van Noort, journalist bij NRC en auteur van het boek Is daar iemand, hoe de smartphone ons leven beheerst is het moeilijk om over een verslaving te spreken: ‘Kijk, bij heroïne is het heel duidelijk. Het is slecht voor je en mensen doen het toch omdat ze lichamelijk verslaafd zijn. Telefoongebruik is ook nog nuttig.’ Maar volgens Van Noort is het zeker waar dat het voor mensen moeilijk is om hun gewoontes te veranderen.
‘Dat komt omdat appmakers hebben ontdekt dat de smartphone fungeert als een soort dopaminepompje. Ze bouwen heel bewust allerlei psychologische trucs in om ervoor te zorgen dat je langer blijft hangen en vaak terugkomt.’ Ze gebruiken bijvoorbeeld het principe van de jacht.
Jacht
Als mensen jagen, komt er dopamine vrij als je een prooi vangt. Maar ook bij het vooruitzicht van zo’n prooi maken we het gelukshormoon al aan. Dat gebruiken appmakers door ervoor te zorgen dat je bijvoorbeeld eeuwig door kan scrollen bij apps, maar ook door bepaalde beloningen even uit te stellen. Van Noort: ‘Sommige van deze technieken komen regelrecht uit de gokwereld, daar doen appmakers helemaal niet geheimzinnig over. Het is hun doel om jou verslaafd te maken.’
Sociale beloningen
Ook werken veel apps met sociale beloningen. De likes op een foto of de blauwe vinkjes bij een WhatsApp bericht: allemaal vormen van sociale erkenning waar we gelukkig van worden. En waardoor we blijven kijken, wie heeft ons bericht gezien, hoeveel likes heeft mijn nieuwe profielfoto, wie vindt mijn bijdrage aan een discussie interessant?
De enige manier om te matigen is om de trucjes te doorzien. Van Noort – die overigens zelf zonder telefoon op vakantie gaat – geeft drie tips om deze vakantie naar buiten te kijken in plaats van op je scherm.
- Haal alle social media apps van je telefoon. De apps zorgen ervoor dat er bijna geen drempel is om online te gaan. Als je per se iets wil zien of posten, kan dat ook via de browser.
- Zet pushberichten uit. Een melding zorgt ervoor dat je meteen wil reageren. Weersta die impuls.
- Zet je telefoon op zwart-wit. Zo wordt je minder getrokken door alle rode pushballonnetjes en kleurige apps. Dit is vrij simpen aan te passen bij instellingen.
- Zet de blauwe vinkjes op WhatsApp uit. Jij hoeft niet te weten of berichten binnen zijn gekomen bij anderen en anderen hoeven ook niet te zien of jij hun bericht al gecheckt hebt. Meld het wel even, voordat het thuisfront ongerust wordt.
