Kun je aan het uiterlijk zien of iemand een leider is? Ja, dat kun je zeker. Karakter, innerlijke houding en instelling bepalen namelijk onze lichaamstaal. MT legt vier bekende leiders uit de politiek en het bedrijfsleven langs de lat.
Docters van Leeuwen Hij kijkt langs zijn neus, dat geeft een wat minachtende indruk. Een man om rekening mee te houden. Hij gebruikt zijn uiterlijk als afleiding van zijn intelligentie door gezellige bretels, de te hoog opgehouden broek en de olijke stropdas.
Koningin Elizabeth Ze heeft een verstarde, gemaakte glimlach:
‘Ik moet lachen maar ik wil liever niet’. En verkrampte handen. Heeft een koude, harde blik die voortkomt uit een soort ongemak of onzekerheid maar die wordt verzacht door haar leeftijd, haar oma-imago.
Dalai LamA Glimlach ziet er echt uit. Straalt door zijn uitdrukking en houding veel kracht en elegantie uit. Heeft een scherpe blik, hem ontgaat niet veel. Licht ironisch door zijn opgetrokken rechterwenkbrauw.
Steve Jobs Een speler. Hij staat en kijkt als een sporter die klaarstaat om aan te vallen. Een ‘kom maar op’ houding. Erg zelfverzekerd vooral vanwege de souplesse, de losheid en het scheef houden van lichaam en hoofd.
Angela Merkel Ze is puur functioneel gekleed en draagt behalve een ketting geen sieraden. Een mannelijke, zakelijke houding; benen iets uit elkaar, één voet naar voren en naar buiten gedraaid.
Als oud-premier Wim Kok op internationaal niveau al niet serieus werd genomen, lag dat hoogstwaarschijnlijk aan zijn achternaam en zeker niet aan zijn vastberaden, betrouwbare voorkomen. Bij premier Balkenende is dat een heel ander verhaal. Die wordt in binnen- en buitenland nog altijd als Harry Potter gezien en behandeld. Iets dat voortkomt uit een ongunstige combinatie van fysieke factoren, zoals houding en kapsel. Bij voormalig PvdA-fractieleider Wouter Bos gaat het ook lang niet altijd over wat hij te zeggen heeft, maar meer om zijn wel of niet draaiende ‘lekkere kontje’ en welke kleur das hij moet dragen.
Niet alleen in hoge politieke kringen is de verpakking vaak belangrijker dan de inhoud, dit geldt zeker ook voor het bedrijfsleven. Uit diverse onderzoeken blijkt namelijk dat slechts 25 procent van alle communicatie uit praten bestaat. De overige 75 procent draait om het hele pakket aan lichaamstaal: kleding, bewegen en gebaren. Dat betekent niet dat een afgetraind persoon in een merkenpak, met opzichtige accessoires en strak kapsel onmiddellijk is toegetreden tot het land van de succesvolle leiders. Juist niet,
want non-verbale communicatie gaat
dieper. Zo gebruiken succesvolle mensen praktisch geen openlijk machtsvertoon, zijn ze niet overdreven dominant of overheersend in hun houding, stemvolume en bewegingen, dragen ze niet per se pakken waarvan de merken op de buitenkant bevestigd zitten, bewegen ze doeltreffend en beheerst, hebben ze een verzorgd uiterlijk en (bewust of onbewust) een open, toegankelijke houding: handen open en zichtbaar, armen los van elkaar, lichaam zichtbaar en niet achter een bureau,
tas of stoel verstopt.
Dit is slechts het topje van de ijsberg, maar het zijn signalen die enorm veel verschil maken in de communicatie tussen ‘winnaars’ en ‘losers’. Het is niet altijd gezegd dat deze laatste groep ineens succesvoller zou worden wanneer zij de juiste lichaamstaal gebruiken. Het werkt eerder andersom.
Wie is de echte leider. Neelie of Tineke?
Karakter, innerlijke houding en instelling bepalen de lichaamstaal. Hoe dit in de praktijk tot uiting komt, proberen we te achterhalen aan de hand van foto’s van vier bekende personen uit de politiek en het bedrijfsleven. Ed Nissink, communicatieadviseur en auteur van diverse boeken over non-verbale communicatie, vertelt wat hem zoal opvalt.
Neelie Kroes, EU-commissaris Mededinging
“Dit is een dame die stijl, zelfverzekerdheid en intelligentie uitstraalt. De ‘ik-wil’-rimpel tussen haar ogen (verticaal) zegt veel over haar doorzettingsvermogen en wilskracht. Haar mond is redelijk zacht en vol, wat duidt op een menselijke benadering en sensualiteit. Neelie weet wat ze wil, heeft leiderschap en een flinke dosis diplomatie en tact. Dit valt af te lezen uit de combinatie van volle, zachte lippen en de doordringende, niet priemende, blik in haar ogen.”
Tineke Netelenbos, waarnemend burgemeester gemeente Haarlemmermeer
“Ze heeft het uiterlijk van een boos meisje, dat toch wil behagen. Op de foto heeft ze een houding alsof ze wil vragen: ‘Sta ik zo goed?’ Het geeft mij weinig vertrouwen dat ze haar ogen dichtknijpt als ze lacht. Ze lijkt me iemand die desnoods stampvoetend haar zin wil krijgen, maar als ze merkt dat het mislukt ineens 180 graden draait. Haar gezicht houdt heel mooi het midden tussen arrogantie en onzekerheid en is daardoor wel congruent Immers, arrogantie komt vaak voort uit onzekerheid.”
Slotoordeel
“De menselijke, sensuele benadering van Neelie maakt haar een stuk aantrekkelijker en vrouwelijker dan Tineke met haar
boze-meisjes-uitstraling. Ook hier zie je duidelijk het verschil tussen een meer ontspannen houding van Neelie en het krampachtige van Tineke. De echte leiders hebben meer ontspanning en kracht van binnenuit.”
Wie is de echte leider. Bert of Jeroen?
Bert Heemskerk, bestuursvoorzitter Rabobank Nederland
“Bert is weliswaar uiterlijk veel aantrekkelijker dan Jeroen, althans dat vind ik, maar toch zou ik Bert absoluut niet vertrouwen, omdat hij zich in die houding verstopt. Dat zie je aan de kleding, pochet, en handen onder de oksels. Daarmee straalt hij uit ‘men mag absoluut niet zien waar ik mee bezig ben’ of ‘men komt bij mij niet binnen’. Zijn uiterlijk is op het eerste gezicht krachtig, maar bij nadere beschouwing eerder krampachtig en star.”
Jeroen van der Veer, ceo Royal Dutch Shell
“Ontspannen in gezicht en gebaren, iets dat bijna altijd duidt op echte kracht en eerlijkheid. De keerzijde is dat Jeroen misschien eerder slagzij maakt onder grote druk. Zijn houding duidt op openheid en hij is volgens mij niet bang om zich te laten zien en kennen. Zijn blik laat interesse zien. Hij is sowieso een zintuiglijke man: hij kijkt, luistert en ruikt. Dat zie je veel bij mensen met geprononceerde neus, ogen en oren. Zijn hoofd houdt hij ietwat naar voren. Dat kan duiden op interesse in zijn werk maar ook in andere mensen.”
Slotoordeel
“Als ik Jeroen en Bert naast elkaar zet, zou ik Bert vragen om geld voor me te verdienen, en Jeroen om een eerlijke en menselijke omgeving te behouden in het werk.”
