Het tij keert voor de sekssurfende werknemer. Want porno kijken in de baas zijn tijd kan niet zo makkelijk meer worden afgestraft met ontslag op staande voet. Werkgevers moeten meer uit de kast halen.
Eind jaren negentig werd een werknemer van KLM direct de laan uit gestuurd nadat hij betrapt was op het downloaden van porno in werktijd. Voor de kantonrechter was deze overtreding toen nog genoeg reden voor ontslag op staande voet. Maar tijden veranderen. Eind 2001 hield de kantonrechter ontslag op staande voet tegen in het geval van een pornosurfende medewerker van Bloemenvei-ling Aalsmeer. De rechter oordeelde dat er sprake was van een ‘tamelijk ongezonde bedrijfscultuur’ op de afdeling van de bewuste medewerker. Het was niet ongebruikelijk dat medewerkers elkaar emails met pornografische afbeeldingen stuurden. Het verzoek tot ontslag op staande voet werd afgewezen omdat de rechter vond dat de werkgever eerst de vrouwonvriendelijke bedrijfscultuur moest bestrijden. Pas als medewerkers waren gewaarschuwd over de ontoelaatbaarheid van hun gedrag zou het bezoeken van pornosites reden voor ontslag kunnen zijn. Kantonrechters hebben steeds meer oog voor de positie van de werknemer. Heeft de betrokken werknemer wel een duidelijke instructie gehad over het privégebruik van internet en weet hij wat de consequenties zijn? Om een verzoek tot ontslag te honoreren willen kantonrechters een interne gedragscode van het bedrijf zien die uitdrukkelijk verbiedt om niet-zakelijke websites te bezoeken, het liefst nog aangevuld met het verbod op het bezoeken van sites met aanstootgevende inhoud. Maar met de code alleen zijn de werkgevers er nog niet. Ze moeten ook regelmatig onder de aandacht van het personeel worden gebracht en er moeten consequenties aan verbonden zijn. Werkgevers lijken zich dit steeds beter te realiseren. Uit een kleine steekproef van Management Team blijkt dat bedrijven de nieuwe procedures opvallend goed hebben geregeld.
Shell
Shell is erg actief met het onder de aandacht brengen van een interne gedragscode. Onlangs stond een groot artikel in hun personeelsblad en alle medewerkers wereldwijd volgen verplicht een online cursus over de code. Het bekijken van pornografische sites op de computer van de baas is niet toegestaan, meldt de code expliciet.
Lost Boys
Van een hip bedrijf als Lost Boys zou je verwachten dat er coulanter met privé internetgebruik om wordt gegaan dan bij bedrijven uit een conservatievere branche. Niets is minder waar. Bij Lost Boys geldt een zo mogelijk nog strengere gedragscode. Het hippe internetbureau heeft regels omtrent privé-surfen in het personeelshandboek staan en bovendien krijgen medewerkers bij indiensttreding de regels als pdf-bestand toegestuurd. Niet werkgerelateerd internetten in de baas zijn tijd mag slechts in beperkte mate en het gebruik mag niet als onacceptabel beschouwd worden. Wat dan onacceptabel is, staat ook keurig beschreven: het bezoeken van sites die pornografisch racistisch, discriminerend, beledigend of anderszins een aanstootgevend karakter hebben. Het bedrijf gaat verder: ook gokken of deelnemen aan kansspelen mag niet en tevens is het bezoeken van chatsites uit den boze.
Cisco
De Amerikaanse automatiseerder Cisco Systems hanteert geen hele strenge gedragscode, ook niet in Nederland. Dat lijkt vreemder dan het is. In het puriteinse Amerika is porno kijken ook zonder reglement reden voor ontslag. Cisco doet wel een zwaar beroep op het gezond
verstand van de medewerkers, volgens technisch directeur Hendrik Blokhuis van Cisco Nederland. Er bestaan richtlijnen, maar die dienen vooral als vangrail. Wel ondertekenen alle medewerkers een business code of conduct waaraan ze zich dienen te houden. Een verbod op het bezoek van pornografische sites echter, wordt niet expliciet genoemd. Waarom niet? “Cisco hanteert de waarden
vertrouwen, openheid en integriteit,” zegt Blokhuis. “Het hanteren van een strikte gedragscode past daar niet in.” Bovendien, meent de technisch directeur, is de scheiding tussen werk en privé-leven aan het vervagen. “Mensen werken thuis, doen privé-klusjes even snel op het werk. Dat kan alleen op basis van vertrouwen. Al te rigide regels passen niet bij deze cultuur.”
Managers opgepast!
De genuanceerde blik van kantonrechters op het straffen van internetmisbruik is goed opgevangen door het bedrijfsleven. Het kost wat inspanning, maar met gedragscodes, het naleven ervan en het regelmatig onder de aandacht brengen bij het personeel, kunnen werkgevers alsnog redelijk eenvoudig van oversekste werknemers afkomen. En zelfs met het ontbreken van een gedragscode is het ontslaan van pornosurfende medewerkers niet onmogelijk. En zeker niet voor managers, zo blijkt uit een zaak tussen de Kamer van Koophandel en een pornoliefhebbende leidinggevende van hetzelfde bedrijf. Er bestond geen gedragscode, maar de rechter oordeelde wel dat ‘gedaagde, blijkens zijn internetgedrag op het werk, niet beschikt over de eigenschappen, mentaliteit en instelling die voor het bekleden van zijn functie zijn vereist. Derhalve is sprake van ongeschiktheid voor een leidinggevende functie.” Managers opgepast dus.
Liever internetten dan koffiedrinken
Van medewerkers die in werktijd voor persoonlijke doeleinden surfen, zegt de helft liever het kopje koffie in de ochtend op te geven dan het privé internetgebruik. Dit blijkt uit het web@work onderzoek van ict-bedrijf Websense. Het onderzoekje had nog meer interessante uitkomsten.
– van de respondenten is 46 procent ervan overtuigd dat het bezoek van expliciete sites (lees: pornografische websites) binnen de bedrijfsomgeving kan leiden tot ontslag.
– eveneens 46 procent gelooft dat de kans op ontslag bij het bezoeken van expliciete sites groter is dan wanneer ze achter hun bureau in slaap vallen.
– werknemers die privé internetten in de baas zijn tijd, zijn gemiddeld 12,81 uur per week op het web te vinden. Het niet aan werk gerelateerde internetbezoek bedraagt 3,06 uur.
– ict-managers schatten het privé-surfen van medewerkers beduidend langer in, namelijk op 5,7 uur.
Gesnapt! (of niet?)
Systeembeheerders kunnen altijd ingrijpen in computers van werknemers, zo kan ook de lokale schijf van iedere willekeurige medewerker worden gecheckt op pornografisch materiaal. In de map favorieten of de map geschiedenis worden bezochte url’s van websites opgeslagen. Slimme werknemers wissen die bestanden natuurlijk en nog slimmere werknemers zoeken op trefwoorden
via zoekmachine Google. De systeembeheerder kan namelijk niet in de geschiedenismap van Google komen.
