In een tijd dat veel banken worstelen met hun imago, verwelkomt Triodos Bank de ene na de andere nieuwe klant. Waarom krijgt Triodos wel ons vertrouwen? Volgens directievoorzitter Peter Blom zijn steeds meer spaarders, kredietnemers en investeerders op zoek naar een nieuwe manier van bankieren.
Triodos Bank zag zijn klantenbestand vorig jaar met bijna een kwart groeien tot 355.000. De bank verstrekte een derde meer kredieten aan duurzame ondernemingen en projecten dan vorig jaar. Voor 2012 verwacht Triodos in die sectoren een ‘onverminderd sterke groei’. Triodos verschilt van andere banken doordat de bank ernaar streeft om duurzaamheid te maximaliseren. De bank erkent dat het daarvoor noodzakelijk is om winst te maken, maar dat is slechts een middel om het duurzame doel te bereiken. Winst is dus niet meer dan een meetlat. Net zoals geld niet meer is, dan een middel om plannen om te zetten in daden.
Burn-out van het bankwezen
Die visie lijkt steeds meer mensen aan te spreken. Topman Peter Blom van Triodos Bank ging maandag 27 februari 2012 in gesprek met hoogleraar Business Spiritualiteit Paul de Blot. Voor een volle collegezaal op universiteit Nyenrode gaf hij antwoord op vragen van De Blot en andere aanwezigen over de ‘burn-out’ van het huidige bankwezen en het succes van het nieuwe bankieren.
Triodos vindt kleinschaligheid belangrijk. Hoe is dit te rijmen met de groei die u nastreeft?
“Groei en kleinschaligheid zijn niet per definitie tegenstrijdig. Ook een grote organisatie kun je kleinschalig organiseren. Kijk bijvoorbeeld naar de Rabobank. Triodos is in vijf landen actief, met per land een kleinschalige unit die nauw met de directe omgeving verbonden is. Wij willen graag groeien omdat daarmee ook het duurzame bankieren groeit. We groeien dus niet met als doelstelling meer winst, maar om onze missie nog beter te kunnen uitvoeren.”
Toch heeft Triodos ook te maken met ‘grootschalige’ problemen zoals de eurocrisis. Hoe gaat de bank daarmee om?
“Wij zitten net als iedereen vast aan de munt. Het enige dat we kunnen doen is zo dicht mogelijk bij de reële economie blijven. We kennen de mensen en organisaties waarin we investeren. We weten waar het geld van onze klanten naartoe gaat.”
U legt in het boek Het nieuwe bankieren een verband tussen de internationale kredietcrisis en het sprookje De nieuwe kleren van de keizer. Waarom?
“De keizer draagt in het sprookje zogenaamd kleren die alleen door heel intelligente mensen kunnen worden gezien. In werkelijkheid is hij naakt. De vergelijking is dat banken alleen hebben wat wij dénken dat ze hebben. Geld is wat wij met elkaar afspreken dat het is. Het is een spiegel van de werkelijkheid. Geld is een goede dienaar maar een slechte meester. In feite is ieder mens bankier. Je gaat zelf over je geld, en je kiest ook zelf met wie je via dat geld relaties aangaat. Als je het naar de bank brengt, is het belangrijk om ‘door die bank heen’ te kijken. Waar gaat jouw geld naartoe? Waarin wordt het geïnvesteerd? Die transparantie was bij veel banken zoek.”
Waarom blijven we geld toch vaak als meester zien?
“Ik denk dat dat voortkomt uit het verlichtingsdenken, waarbij de mens als economisch wezen wordt beschouwd. Daaruit zijn in de zestiger jaren de business schools ontstaan. We wilden alles rationeel en meetbaar maken. Maar dat is eenzijdig. Als je alles van elkaar loskoppelt, zijn de verbanden weg. Kijk naar de beurs. Beleggers hebben alleen een financiële band met het bedrijf waarin ze investeren. Ze kijken dus puur naar de winstcijfers. In de traditionele familiebedrijven was dat vroeger anders, daar ging het naast geld ook om de familiewaarden. We komen maar moeilijk los van het kwantitatieve denken, maar ik denk wel dat het einde in zicht is. We moeten op een integrale manier gaan denken en de wereld als een geheel beschouwen. We vinden milieu, gezondheid en maatschappij ook belangrijk en die zaken kun je niet meetbaar maken in geld.”
Hoe kijkt u in dat verband aan tegen multinationals, daar is de kleinschaligheid en de verbinding met de omgeving toch volkomen zoek?
“Dat is niet helemaal waar. Multinationals als Shell en Philips zijn mede groot geworden door personele factoren, denk aan het ‘Shellgevoel’ en de Philips Sport Vereniging (PSV). Maar ik denk dat de meeste multinationals inderdaad niet meer passen bij het integrale denken. Ik verwacht dat multinationals over 20 à 30 jaar niet meer in de huidige vorm bestaan. Waarschijnlijk komen daar netwerken van kleinere organisaties voor in de plaats.”
U bent lid van het Sustainable Finance Lab, een denktank die onder leiding van Herman Wijffels ideeën ontwikkelt die bijdragen aan een stabiele financiële sector. Het Lab kwam in november met aanbevelingen. Welke vindt u de belangrijkste?
“Banken verbieden voor eigen rekening en risico te handelen op financiële markten, dus aansluiten bij internationale maatregelen zoals in de Verenigde Staten (Volcker rule) en Groot-Brittannië (Vickers report). En het afschaffen van de bonussen. Wijffels stelt daarnaast een andere belangrijke kwestie aan de orde: wie moet beslissen over geld scheppen? En waarvoor staat dat geld? Vroeger was de hoeveelheid geld gekoppeld aan goud. Die relatie is losgelaten. Volgens Wijffels moet geldschepping worden gekoppeld aan draagkracht van de planeet. Ik ben het daarmee eens. Zo’n principe zou een volstrekt andere en veel duurzamere economie laten ontstaan.”
Triodos doet dus niet aan bonussen voor bankiers?
“Nee. Wij geloven niet in prestatiebeloning. De hoogste salarissen zijn bij ons 10 keer zo groot als de laagste salarissen. Bij een zwaardere functie hoort een hoger salaris, maar als je medewerkers gaat belonen voor een ‘trucje’ dan verlaag je mensen tot dieren. Je stimuleert daarmee dat mensen eenzijdig gedrag gaan vertonen en niet dat ze zich ontwikkelen.”
U werkt al meer dan 30 jaar voor Triodos Bank, hoe blijft u geïnspireerd?
“Ik vind mijn werk gewoon leuk. Ik heb de bank mede opgebouwd. Je ziet iets groeien dat betekenisvol is. Je leert daar zelf ook veel van. Het motto van Triodos Bank ‘Volg je hart, gebruik je hoofd’ is voor mij niet zomaar een slogan. Het motiveert me diep om zo in het leven te staan. Het is de basis waarop we samenleven. Andere mensen herkennen dat en dat is mooi.”
Lees ook:
- MVO in 7 stappen
- Geluk is het nieuwe geld
- Banken: hoeveel lijken nog in de kast?
- Grote Nederlandse banken zitten al goed
