Regelrechte kaskrakers waren het. Of op zijn minst de ‘must have’ in hun productcategorie. MT ging voor deze special op zoek naar het verhaal achter 10 succesnummers van toen. En vond en passant ook antwoord op de vraag: hoe succesvol zijn deze producten vandaag de dag
nog?
Dé vouwwagen: Alpen Kreuzer
Nederlanders zijn verzot op kamperen. Luxe kamperen welteverstaan. In ons land staan ruim driekwart miljoen toercaravans, vouwwagens, stacaravans en kampeerauto’s geregistreerd. De minst luxe variant in dit rijtje is de vouwwagen, een mengvorm tussen caravan en tent. En wie vouwwagen zegt, zegt Alpen Kreuzer. Dit merk is jarenlang marktleider in Nederland, in de jaren ‘80 worden jaarlijks ruim 4000 van deze in (Oost-)Duitsland gefabriceerde tentwagens verkocht. Maar richting de eeuwwisseling dalen de verkoopcijfers aanzienlijk. In 2005 rollen nog slecht een paar honderd vouwwagens per jaar uit de showroom. Voor de nieuwprijs van een Alpen Kreuzer, zo’n 6000 euro, kiezen veel vakantiegangers liever voor een caravan, of erger: voor een goedkope all inclusive reis naar zonnige oorden. In 2006 besluit de merknaamhouder én importeur, EKS Alpen Kreuzer BV in Sliedrecht, dan ook om faillissement aan te vragen. Hiermee komt een treurig einde aan het beroemde merk, dat sinds 1958 op de Nederlandse markt verkrijgbaar is geweest. Anno 2007: Na voorzichtige pogingen voor een doorstart, samen met een aantal andere vouwwagenimporteurs, heeft voormalig directeur-eigenaar John Groenewald besloten om Alpen Kreuzer te laten voor wat het is. Hij heeft de merknaam overgedaan aan de Duitse fabrikant, die op kleine schaal nog altijd Alpen Kreuzers fabriceert. Deze worden in ons land geïmporteerd door Gerjak Kampeerzaken.
Hét dieet: Montignac
Het succes van Sonja Bakker beleeft Michel Montignac eind jaren negentig. De methode die deze Franse dieetgoeroe voorstaat, wordt in 1997 plotsklaps een doorslaand succes, niet in de laatste plaats omdat hij zijn volgers voorhoudt dat ze kunnen afvallen zonder zich om calorieën te bekommeren. Niet voor niets draagt zijn boek de titel “Ik ben slank, want ik eet”. Montignac maakt met zijn
methode heel simpel onderscheid tussen goede en slechte koolhydraten. En zo gebeurt het dat de aardappel en de bruine boterham met kaas door Nederland massaal in de ban worden gedaan. Vreemd genoeg begint het succes van Montignac bij mannen. Dit komt omdat lekker buiten de deur eten geen beletsel vormt om overtollige kilo’s kwijt te raken. Montignac staat in bepaalde kringen dan ook bekend als het managersdieet. Er is zelfs even sprake van een heuse hype: Montignaccen dreigt een werkwoord te worden, als synoniem voor lijnen, de zogenaamde Montignac-producten zijn niet aan te slepen en van het Ik ben slank-boek gaan 370.000 exemplaren over de toonbank. Maar rond de eeuwwisseling zijn de afvallers de trouwe adepten in aantal ruim overstegen. Anno 2007: In Nederland heeft Michel Montignac sinds 2000 slechts één boek uitgebracht, “Lijnen met plezier”. Deze titel is verschenen in januari 2006 bij zijn nieuwe uitgever The House of Books, die Montignac in de strijd tegen de trenddiëten getracht heeft neer te zetten als ‘bewezen klassieker’. Het heeft weinig uitgehaald, want zonder exacte cijfers te willen geven, laat de uitgever weten dat de verkoop van de nieuwste Montignac te wensen overlaat.
Hét speelgoed: Rubik’s Cube
Het verhaal is bekend. De Hongaarse docent Erno Rubik bedenkt in 1974 een kubus, die hij in eerste instantie gebruikt om zijn studenten beter ruimtelijk inzicht te geven. Als hij de kubus aan vrienden toont en ziet hoe enthousiast zij ermee aan de slag gaan, weet hij dat hij een bijzonder product in handen heeft. Slim als hij is, neemt Rubik daarom een octrooi op zijn ontwerp. Maar hij doet dit alleen in zijn vaderland. De wereld had waarschijnlijk nooit kennis gemaakt met de kubus als Tom Kremer niet in het spel was gekomen. Deze Duitse spellenmaker zorgt ervoor dat Rubik’s Cube in 1981 wereldwijd werd geïntroduceerd. Een ongekende rage is geboren. Ruim 300 miljoen exemplaren worden er verkocht en dat zijn slecht de cijfers van de officiële 3x3x3 versie. Naar schatting heeft één op de vijf mensen ooit met een Rubik’s Cube gespeeld. De gekte mondt in 1982 zelfs uit in een officieel wereldkampioenschap kubusdraaien. Onze landgenoot Guus Schultz wordt knap tweede, achter de Amerikaan Minh Tai, die de kubus in iets minder dan 23 seconden wist op te lossen. Anno 2007: De Rubik’s Cube is in ons land nog maar mondjesmaat verkrijgbaar in de speelgoedwinkel. Maar als give away vindt de breinbreker wel gretig aftrek, laat licentiehouder Identity Games ons weten. Vanaf 500 exemplaren wordt de kubus volledig in elke gewenste huisstijl geleverd.
Dé fiets: Kronan
In de grote steden struikel je eind jaren negentig over robuuste, felgekleurde fietsen met een bagagerek voor en een unieke nummerplaat achterop. De Kronan-fiets weet ten tijde van de internethype de harten te veroveren van vele hippe twintigers en dertigers. En dat heeft vooral te maken met het feit dat de fiets alleen via het wereldwijde web verkrijgbaar is. Hipper bestaat niet. En dat voor een kopie van een Zweedse legerfiets uit de jaren ‘40. Kronan-rijders begroeten elkaar vrolijk op straat en de ene na de andere kopie verschijnt op de markt. Hét teken van succes. Maar wanneer in 2001 de internetzeepbel uiteenspat, is het ook snel gedaan met de Kronan-fiets. Opvallen is voorlopig even uit de mode.
Anno 2007: De Zweedse fabrikant is in andere handen overgegaan en is deels een andere weg ingeslagen: in het pakket zitten nu ook kinderwagens. Maar de fiets wordt in Nederland nog altijd verkocht, uiteraard via internet. Met name in de provincie mag de stoere Kronan zich in grote belangstelling verheugen, weet distributeur Scandivanian Products te melden.
Dé vloeistof: Tipp-Ex
Het behoort in de jaren tachtig tot de standaarduitrusting van iedere scholier: het potje witte correctievloeistof. Beter bekend als Tipp-Ex. Bedoeld voor gebruik tijdens schriftelijke overhoringen of repetities, om toch maar geen kladje vol met blauwgekraste pennenstreken in te hoeven leveren bij de docent. Maar vooral gebruikt om op tafels te kliederen, etuis mee vol te smeren en agenda´s mee te bekladden. Dit alles ingegeven door verschrikkelijke verveling. En zo gaan er per jaar per klas tientallen potjes Tipp-Ex doorheen. Pure verspilling, die nog eens extra wordt aangewakkerd door het feit dat het spul razendsnel opdroogt. Een potje dat iets te lang heeft opengestaan, kan zo de pullenbak in omdat het kwastje keihard en dus onbruikbaar is geworden. Anno 2007: Het potje correctievloeistof is nog altijd verkrijgbaar onder de naam Tipp-Ex Rapid. En het vindt volgens fabrikant BIC gretig aftrek. Ondanks de introductie van andere, handigere correctievormen als de rollers met tape.
Hét merk: O’Neill
Met de opkomst van de nieuwe sport windsurfen doet het Amerikaanse O’Neill begin jaren ‘80 zijn intrede in Nederland. Dit surfmerk, in de jaren vijftig opgericht door Jack O’Neill, de uitvinder van de wetsuit, groeide al snel uit tot het aller-hipste sportmerk. Met dank aan de windsurfrage die Nederland die jaren overspoelt. De boards en zeilen zijn niet aan te slepen. Maar ook wie helemaal niets met windsurfen heeft, is helemaal verslingerd aan het merk. Of het nou gaat om kleding – grote, kleurrijke sweaters – of een schoolagenda, O’Neill is het helemaal. Maar tegelijkertijd met het windsurfen raakt ook O’Neill in de jaren ‘90 uit de mode bij het grote publiek. Anno 2007: O’Neill richt zich voornamelijk op ‘action sports’ op het water en in de sneeuw. In de wereld van kitesurfers en snowboarders is het voor jongeren een zeer gewild lifestyle-en modemerk.
Dé drank: sherry
Omdat er geen ander alcoholisch aperitief voorhanden is, wordt sherry, naast bier en jenever, in de jaren ’60 en ‘70 een populair drankje. Nederlandse vrouwen storten zich massaal op de goedkope, halfzoete variant van deze Spaanse wijnsoort. De merken Sandeman en Osborne spinnen er garen bij. Er wordt zelfs een sherrykuur bedacht: elk dag één ons biefstuk en twee glazen sherry maakt afvallen tot een fluitje van een cent. Maar vanaf de jaren tachtig neemt het aanbod van alcoholische aperitieven toe en sherry raakt langzamerhand uit de gratie. Het hardnekkige imago van huisvrouwendrankje speelt hierbij ook een grote rol. Anno 2007: Sherry begint een trendy product worden. Onder de naam Vino de Jerez is een voortdurende promotiecampagne bezig om de drank onder de aandacht te brengen van jongeren. De campagne richt zich niet alleen op de consument, maar ook op de culinaire wereld. Koks en sommeliers moeten de goede smaak van sherry aan Nederland tonen. En dat is zeker niet de medium variant uit vroeger tijden.
Hét apparaat: kruimeldief
Black&Decker introduceert in 1979 een noviteit: een kleine, snoerloze stofzuiger Het apparaat krijgt in de volksmond al snel de bijnaam kruimeldief. In miljoenen huishoudens komt achter een gordijn of in een hoekje op de grond een oplaadstation, waarin de kleine kruimelzuiger na gebruik direct weer kan worden opgeladen. En om het jaar brengt Sinterklaas weer een nieuw model in huis. Als ook de andere huishoudelijke merken een soortgelijk product op de markt brengen, lijkt de kruimeldief onmisbaar geworden voor elk huishouden. Maar niets is minder waar, want het apparaat roept bij jongere generaties toch vooral associaties op met oma of moeder, waardoor de verkoop met de jaren gestaag terugloopt. Anno2007: Black&Decker spreekt van een stabiele markt, waarin het met zo’n 70 procent nog altijd marktleider is. Het doel voor de komende jaren is om jongeren een goed argument te geven voor het gebruik van de kruimeldief. Black&Decker verwacht dat de opkomst van de harde vloer – steen, hout of laminaat – het bedrijf hierbij in de kaart zal spelen. Bovendien moet productvernieuwing de verkoop een boost geven. Zoals afgelopen kerst, toen de kruimeldief met een 200 graden draaibare neus werd geïntroduceerd. De verkoopcijfers lieten direct een stijging zien van ruim 10 procent.
Hét horloge: Swatch
In de felle strijd met de Japanse horlogefabrikanten ontstaat eind jaren zeventig in Zwitserland het idee om een goedkoop, plastic horloge te maken. In 1983 is het zover: de eerste Swatch-collectie van 27 modellen wordt gepresenteerd. Het kwartshorloge is shockproof en kan op grote schaal en in vele kleuren kan worden geproduceerd. En dat voor nog geen 90 gulden, een ongekende prestatie. Swatch is vanaf het begin een succes. Man of vrouw, jong of oud, rijk of arm, iedereen wil een Swatch om de pols. Daarom heeft het merk voor ieder wat wils: Swatch presenteert namelijk niet alleen elk jaar honderden verschillende modellen, de bandjes zijn ook los verkrijgbaar en kunnen makkelijk worden verwisseld. Anno 2007: Swatch is veel meer dan de standaard plastic horloges, die overigens nog altijd te koop zijn voor slechts 43 euro. De collectie telt tegenwoordig bijvoorbeeld ook fraaie chromen modellen. Daarnaast is rond de eeuwwisseling een sieradenlijn geïntroduceerd. Aan het succes doet het allemaal niets af: Swatch heeft wereldwijd bijna 350 miljoen horloges verkocht.
