Ruzies op de werkvloer zijn tegenwoordig schering en inslag. En waar komt dat door? Door u. Maar de oplossing is nabij. Tijd voor dienend-leiderschap.
Veel mensen denken bij leiderschap direct aan macht: De leider deelt de lakens uit en de ‘dienaren' volgen zijn bevelen op. Dat moet anders vinden de schrijvers van het boek ‘Grenzeloos Leiderschap'. In dit boek schrijven Fons Trompenaars en Ed Voerman over dienend-leiderschap, dat in het teken staat van het mens-zijn. Deze leiders zijn als geen ander in staat om schijnbare tegenstellingen te verenigen. Een succesvol leider weet alle zeven dilemma's die in dit boek worden behandeld op te lossen. De of-of keuzes worden omgebogen naar en-en oplossingen.
Onoplosbaar
Hoe verschillend dilemma's ook lijken, vaak komt het ongeveer op hetzelfde neer, beweren de auteurs. Het enige verschil is gelegen in de aanvliegroute om ze op te lossen. Een dienend-leider zal voor een oplossing kiezen waarbij beide tegengestelde waarden op zo'n manier verbonden worden dat ze elkaar versterken. Managers die deze methode toepassen merken al snel dat dingen positief veranderen en dat de grootst onoplosbare problemen toch kunnen worden opgelost. De zeven grootste dilemma's bij dienend-leiderschap zijn volgens de schrijvers:
1: leiden versus dienen
Het is niet de bedoeling dat een manager zich totaal leidend of totaal dienend opstelt. Het gaat om het evenwicht. "Het gaat er uiteindelijk om dat een dienend-leider altijd zal inzetten op tweerichtingsverkeer en wederzijdse afhankelijkheid, omdat afhankelijkheid als pure dienaar niet duurzaam is, net zo min als top-downmacht dat is. Een dienend-leider heeft het vertrekpunt altijd in zijn eigen kracht, om vervolgens snel te schakelen naar de kant die ontwikkeld dient te worden."
2: regels versus uitzonderingen
Een dienend-leider creëert een zogenoemde hypercultuur. Dat kan op twee manieren worden aangepakt. U kunt succesvolle lokale praktijken omzetten naar globaal beleid. Dan brengt de lokale praktijk de kwaliteit van de globale dienstverlening op een hoger niveau. Andersom kunt u ervoor zorgen dat de globale regel van hoge kwaliteit is, door die op te laten stellen door mensen met verschillende culturele achtergronden. "In beide gevallen is de uitdaging om regels beter te maken met behulp van uitzonderingen."
3: delen versus het geheel
Een grotere productiviteit verkrijgt u door het proces van de creatieve individuen die de groep dienen te faciliteren én ervoor te zorgen dat het team ook het individu dient. "In meer individualistische culturen zal de dienend-leider een voorkeur hebben om te beginnen met het creatieve individu en deze aan te sporen om de vruchten ervan aan het collectief aan te bieden. In meer groepsgeoriënteerde culturen zal hij eerder het team aanspreken om te bezien hoe zij hun kracht kunnen inzetten om individuen creatiever te maken."
4: controle versus passie
Een dienend-leider is een passievol persoon. Maar aan de andere kant is hij ook een gecontroleerd en rationeel persoon. Maar alles met mate natuurlijk. "Een dienend-leider zal proberen om meer betekenis te geven aan zijn of haar passie door die met mate te gebruiken in een context van controle en vice versa. Zo krijgen beide meer betekenis."
5: specifiek versus diffuus
"Specifieke culturen beginnen het liefst met het concrete punt, met de samenvatting, terwijl diffuse culturen liever eerst aan de context bouwen om daarbinnen de deeloplossing te vinden." Er is geen ‘goede' en ‘slechte' kant om aan te beginnen, zolang de dienend-leider maar de verbinding tussen de twee aspecten blijft maken. Hij zal zich altijd blijven afvragen of het in de praktijk werkt, maar zodra hij in de praktijk aan de gang is zal hij zich ook afvragen hoe het in theorie werkt.
6: korte termijn versus lange termijn
Gaan we voor de korte termijn of voor duurzaamheid? Doen we alles in één keer of gaan we het rustig uitspreiden? Deze en andere termijntegenstellingen spelen in veel bedrijven. Een dienend-leider kan dit vraagstuk met creatief denken oplossen. "Hoe? Door niet in de val te trappen van eenzijdige accenten en tunnelvisies, maar door het beste van de verschillende tijdsopvattingen te verenigen."
7: push versus pull
Wilskracht versus bescheidenheid, daar draait het hier feitelijk om. "In intern georiënteerde culturen zal wilskracht het vertrekpunt vormen, waarna die eigenschap in dienst gesteld wordt van bescheidenheid. In extern georiënteerde culturen, vertrekt men liever vanuit een bescheiden instelling, om binnen die context dingen voor elkaar te krijgen op basis van pure wilskracht. Het dilemma is voor alle culturen hetzelfde. Wat verschilt is de plek waarop ze de cirkel instappen."
