De trainer en tevens eigenaar van het opleidingsbureau MindTuning, Pieter Frijters, komt in alle kalmte binnen. Hij laat de deelnemers gerust even wachten voordat hij het woord neemt. ‘Stilkijken’, noemt hij het. ‘Voordat je het woord neemt, zorg je dat iedereen stil is. Simpelweg door te kijken naar de mensen die nog aan het praten zijn of met hun telefoon bezig zijn’, aldus Frijters.
Angst voor presenteren
De twaalf deelnemers –grotendeels mannen- volgen de training ‘Spreken in het openbaar’ omdat ze bang zijn om te presenteren. De meesten moeten regelmatig voor een groep staan voor hun baan, veelal managementfuncties. ‘Ik leg ze uit waarvoor ze precies nerveus zijn en wat daarvan de oorzaak is. Vaak kunnen we die angst na twee dagen training wegnemen, danwel sterk verminderen.’
Maximaal twee seconden aankijken
De oorzaak van veel ellende is volgens Frijters dat we mensen recht in de ogen aankijken. ‘Het is onnatuurlijk aangeleerd gedrag. We hebben als kind meegekregen dat het beleefd is om iemand direct aan te kijken, maar dat gedrag is helemaal niet natuurlijk voor een mens. Ik houd aan: je moet iemand in een formele setting nooit langer dan twee seconden recht in de ogen aankijken.’ Hij stelt de vraag aan de groep: ‘Wat gebeurt er als dieren elkaar langere tijd recht aankijken? Of twee mannen in een kroeg? Juist, dan wordt de sfeer agressief.’ Dit geldt niet voor situaties in een informele sfeer, bijvoorbeeld met vrienden of familie. ‘Dan voel je je veilig en vertrouwd en is het niet erg als je elkaar langer in de ogen aankijkt.’
Wat er ook gebeurt als je elkaar langer in de ogen aankijkt terwijl je een gesprek voert, is dat je dichtklapt. Dat demonstreert Frijters tijdens een oefening. De deelnemers beantwoorden een vraag over hun vakantie terwijl ze Frijters in de ogen moeten blijven aankijken. De meesten kijken automatisch weg om na te denken. Anderen houden het langer vol, maar verraden hun spanning door als een gek met hun voeten of handen te gaan bewegen. ‘Door het oogcontact klap je dicht en kun je niet meer nadenken. Je mag tijdens je presentatie best even omhoog kijken om informatie op te halen, want alle goede dingen komen van boven.’
De perfecte draai
Als de set
ting waarin je presenteert formeel is, moet je mensen dus niet te lang aankijken. Maar je moet volgens de trainer ook niet naar de grond kijken. Waar dan wel? ‘Je moet blijven rondkijken en je niet focussen op één ding. Dat heeft te maken met je waarneming. Als jij je concentreert op één punt, dan mis je alles wat er omheen gebeurt. Je moet je luisteraars juist wél aankijken om contact te maken, als het maar korter is dan twee seconden. Dat doe je door ‘perfect te draaien’ met je hoofd. Dat betekent dat je rondkijkt en dat je hele hoofd meedraait. Dus niet vanuit je ooghoeken kijken, want dat zorgt ervoor dat mensen minder vertrouwen krijgen in je verhaal. Bovendien sta je dan minder stabiel.’
Je handen ondersteunen je verhaal
Tijdens een presentatie hebben je handen een ondersteunende functie. ‘Wel eens geprobeerd om snel te praten en tegelijkertijd langzaam met je hand te bewegen? Dat kan niet, want je spraak en motoriek zijn aan elkaar gelinkt.’ Dat blijkt inderdaad wanneer de deelnemers het uitproberen. ‘Gebruik je handen ter ondersteuning van je verhaal, die bewegen even rustig –of snel- mee.
Levendig vertellen
Naast dat je rustig moet praten, moet je verhaal ook levendig zijn om goed over te komen. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan. ‘Je moet in je verhaal afwisselen tussen hard en zacht praten, langzaam en sneller spreken én je moet regelmatig pauzes nemen na een spreekwoordelijk ‘’punt achter de zin’’.’ Tijdens de presentaties van de deelnemers is goed te merken wanneer een spreker enthousiast is over zijn of haar onderwerp. Het kan over werk gaan, hobby’s of iets anders. Wanneer je zelf binding hebt met een onderwerp, ga je vanzelf enthousiaster praten en komt je boodschap veel beter over. ‘Neem je luisteraars mee in een verhaal’, voegt Frijters toe.
Dit was dag één van een tweedaagse cursus Spreken in het openbaar van Pieter Frijters. De kosten bedragen 1379 euro. Meer weten? Bekijk de cursus hier.
