De ontwikkelingen in de zorg staan al tijdenlang garant voor wilde speculaties. Wordt het in decennia opgebouwde stelsel nu in rap tempo weer afgebroken? Brengt de ‘commercialisering’ mee dat we bij een heupoperatie tevens een ooglaserbehandeling voor de helft van de prijs krijgen aangeboden?
Moeten we vrezen voor torenhoge premies en hordes onverzekerden, zoals volgens velen het schrikbeeld uit de VS is?
Zo’n vaart zal het niet lopen, maar voor zorgbestuurders is wel degelijk het uur van de waarheid aangebroken. Voor je het weet is de markt immers op volle toeren aan het draaien, en daar kun je je dan maar beter op hebben voorbereid. Voor ondernemende, op strategie georienteerde zorgbestuurders breken heerlijke tijden aan. Voor de behoudende, laissez-faire bestuurders juist niet. Maar het devies voor allen is: kies voor de juiste positionering van je zorginstelling / ziekenhuis en pas daar je strategie op aan.
Positionering in de zorg
In iedere markt komt positionering neer op het vinden van de unieke positie voor je product, afhankelijk van de gekozen doelgroep, door middel van prijs, kwaliteit en (vaak) de unieke eigenschappen van het product. In de zorg geldt dat ook, met enige speifieke kenmerken. Je bent namelijk niet helemaal (en soms: helemaal niet) vrij om je product naar believen te produceren of te modificeren. In de zorg is voor een deel gegeven wat je moet doen en hoe je het moet doen. Ook de klantgroep is niet zo makkelijk stuurbaar. Vaak immers heeft het puur te maken met waar je ziekenhuis gevestigd is: daar zit je primaire klantenkring. Net als in sommmige andere markten is er daarnaast een sterke politieke en maatschappelijke druk.En tenslotte is er het vastgoed: jarenlang was het enige doel zo groot mogelijk bouwen, door zoveel mogelijk geld los te peuteren van de overheid. Nu is het bijna andersom: slim en strategisch bouwen is het devies, om zo efficiënt en wendbaar mogelijk te kunnen werken.
Keuzes maken: wat doen we wel en wat doen we niet
Voorwaar geen makkelijke opgave. Toch moeten er keuzes worden gemaakt. Hiervoor moet je de basis-tools van strategievorming uit de kast halen: wat willen wij zijn (missie, uitmondend in positionering), hoe gaat onze omgeving eruit zien (visie), en hoe bereiken we ons doel (strategie). Hierbij is niet alleen van belang wat je allemaal wel wilt doen, maar met name: wat wil je niet meer doen. Na decennia te hebben gewerkt in een stelsel waarin zorginstellingen vooral alles moesten en wilden doen, is dat misschien nog wel de moeilijkste vraag die zorgbestuurders moeten beantwoorden. Wie weet tijd voor een consult bij de bedrijvendokter?
Adriaan Krans
Associate partner bij Boer & Croon
