Klein land, wereldproduct. Deze aflevering: de hoogrendementsketel, een uitvinding van Nefit uit Deventer, die al 30 jaar een ongekend succes is, maar nu wel uitontwikkeld is.
Met dank aan Den Uyl
In feite was het Joop den Uyl die voor een belangrijk deel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de eerste hoogrendementsketel. Zijn woorden ‘Het wordt nooit meer zoals het was’, naar aanleiding van de energiecrisis, zetten de toenmalige Nefit-directeur-eigenaar Beltman aan het denken. Dus toen de Gasunie kwam met een prototype HR-ketel, die liet zien dat het mogelijk was warmte uit rookgassen te benutten en zo het rendement van een ketel te verhogen, was hij er als de kippen bij om het idee te vervolmaken, samen met een researchafdeling van drie man. Het leidde in 1981 tot de trotse presentatie van de eerste hoogrendementsketel ter wereld: de Nefit Turbo. Een gouden greep, vertelt de hedendaagse marketingmanager Jan Blom. Mede dankzij een interessante subsidieregeling was de ketel binnen de kortste keren booming business. “Het marktaandeel van HR-ketels is nu in Nederland zo’n 95 procent, en ook in andere landen als Duitsland, Engeland, België en Frankrijk gaat het hard die kant op. En een groot deel van die ketels komt bij ons vandaan.”
Nu ook in het Duits
In Nederland hangt in zo’n drie miljoen huizen een HR-ketel van Nefit. Het bedrijf is daarmee onbetwist marktleider. “De markt in Nederland is jaarlijks zo’n 400 duizend ketels groot”, vertelt Blom. “Over marktaandelen doen we in deze branche altijd een beetje geheimzinnig. Maar reken maar dat wij nog steeds een van de grotere spelers zijn.”
De ketels die de productiefaciliteit in Deventer verlaten, gaan inmiddels voor meer dan de helft de grens over, naar 21 landen. Dat gebeurt allang niet meer alleen onder de naam Nefit. Begin jaren 90 startte een samenwerking met het Duitse Buderus, die uiteindelijk tot een fusie leidde. In 2003 werd dat gevolgd door een overname door de Robert Bosch Group, waar het bedrijf nu nog steeds toe behoort. “Voor ons als Nederlands bedrijf was Duitsland een interessante, maar moeilijke markt. De samenwerking die we vonden was naar twee kanten profijtelijk: zij kregen ineens het HR-concept in de schoot geworpen, wij markttoegang tot Duitsland. Dat is nog steeds een belangrijke succesfactor.”
Veiligheid voor alles
De Nederlands-Amerikaanse Fittingenfabriek werd in 1948 in Deventer opgericht met Marshallhulp. Bijna 65 jaar na dato vindt op die locatie nu lean productie plaats van 330 verschillende modellen HR-ketels. Dat gebeurt allemaal in zoveel mogelijk geautomatiseerde productiestraten, die per pallet van vier ketels een ander model aankan. ‘Plat produceren’ noemen ze dat proces bij Nefit: zo min mogelijk voorraden, zo min mogelijk vervoersbewegingen in de fabriek. Op grote tv-schermen in de fabriek wordt niet alleen de voortgang bijgehouden, maar staat ook welke ketel eraan komt, en of iemand hulp nodig heeft. Belangrijk is de kwaliteitscontrole. Elke ketel wordt zowel via de computer als handmatig gecontroleerd, bijvoorbeeld op gaslekken met een zogeheten ‘snuffelaar’. Het testrapport gaat mee in de verpakking. “Bij de productie van de HR-ketel gelden net zulke strenge veiligheidseisen als in de autoindustrie”, stelt Blom.
Maximum bereikt
De Nefit Turbo werd ontwikkeld met drie r&d-medewerkers, inmiddels werken in Deventer meer dan 100 r&d-mensen uit allerlei landen dagelijks in het zogeheten Kenniscentrum aan nog betere verwarmingstechniek. Daarbij wordt nauw samengewerkt met universiteiten, onderzoeksinstituten en gespecialiseerde industrieën. Het HR-concept is technisch uitontwikkeld, aldus Blom. “Als je rendement de 100 procent nadert, is het maximum wel bereikt. De focus ligt nu op optimalisatie van de technologie. Het concept kan natuurlijk altijd nog wat kleiner, en nog wat goedkoper.”
Blom noemt het ‘wel een beetje wrang’ dat het succes van de HR-ketel ook nieuwe technologie in de weg staat. “Als je bijvoorbeeld kijkt naar warmtepomptechnologie of naar HR-e-ketels, zie je dat de extra winst die je daarmee kunt realiseren nauwelijks opweegt tegen de meerkosten.”
Waar Blom meer van verwacht zijn ‘combinaties met slimme, duurzame oplossingen’, zoals hij het noemt. “Combinaties met zonneboilers, bijvoorbeeld, of warmtepompen of warmteterugwin-units.” Relatief nieuw terrein voor een traditionele ketelbouwer als Nefit, geeft Blom toe. “Maar dan helpt het dus weer als je deel uitmaakt van een groot internationaal concern.”
> Dit artikel is afkomstig uit MT Magazine. Klik hier om het magazine online te bestellen.
