Vitaliteit binnen organisaties
De laatste jaren neemt de aandacht voor vitaliteit op de werkvloer toe. Organisaties zijn zich steeds meer bewust van de gevolgen van de vergrijzing en de oplopende AOW-leeftijd. Daarnaast stijgt het aantal stress- en burn-outklachten. In 2017 was bijna de helft van het verzuim (deels) gerelateerd aan werk. Maar liefst 16 procent van de werknemers ervaart burn-outklachten. Werknemers geven aan vooral behoefte te hebben aan de aanpak van werkdruk en stress. Maar hoewel ook werkgevers werkdruk als belangrijk risico zien, hebben zij in de afgelopen twee jaar nagenoeg geen nieuwe maatregelen getroffen om dit risico te ondervangen. Organisaties zetten in op welzijns- en gezondheidsbeleid en willen de vitaliteit op de werkvloer verbeteren, maar lijken te worstelen met de juiste aanpak.
De invulling van vitaliteit
Vitaliteit is een ruim begrip. Fysieke gezondheid is een belangrijk onderdeel, maar met het vervangen van de kroketten in het bedrijfsrestaurant door gezonde salades ben je er als organisatie nog niet. De precieze invulling kan voor iedere medewerker anders zijn, maar vitaliteit gaat veel verder dan gezonde voeding en voldoende beweging. Minstens zo belangrijk zijn bijvoorbeeld een fijne band met collega’s, een gezonde balans tussen werk en privé en het ervaren van zingeving in je werk. Kom je iedere ochtend met tegenzin je bed uit? Of stap je vol energie op de fiets naar het werk? Haal je voldoening uit je dagelijks bezigheden? Sluit je werk aan bij je persoonlijke normen en waarden? Waar steek jij je energie in, en krijg je er ook energie voor terug?
De leidinggevende als voorbeeld
Bij het verbeteren van de vitaliteit op de werkvloer mag de rol van de leidinggevende niet worden onderschat. Hoe ga je als leidinggevende om met de energie van de medewerkers die aan jou zijn toevertrouwd? Welk gedrag laat je zelf zien? Zakelijke mails zijn bijvoorbeeld een belangrijke bron gebleken van werkstress. Hoe ga jij daar als leidinggevende mee om? Stuur je zakelijke mails in het weekend en verwacht je snel een antwoord? Of kan een bericht wachten tot maandag? Een vitale leider is zich bewust van zijn voorbeeldrol, zet zich in voor zijn eigen vitaliteit en neemt de verantwoordelijkheid op zich om medewerkers binnen de organisatie tot hun recht te laten komen. Door zelf het goede voorbeeld te geven stimuleert een vitale leider ook gezond gedrag en positieve energie in anderen. Want vitaliteit werkt aanstekelijk.
In dialoog voor wederzijds vertrouwen
Naast het geven van het goede voorbeeld investeert een vitaal leider in het opbouwen van een vertrouwensrelatie met zijn medewerkers. Wat drijft een persoon? Waar wordt hij gelukkig van? En waar loopt hij tegenaan? Durf als leidinggevende vragen te stellen én te beantwoorden. Wees open en leer te luisteren. Zorg dat je weet wat er op de werkvloer speelt. Zo ontwikkelde de HR-afdeling van ABN AMRO een nieuw beoordelingssysteem als onderdeel van een integrale aanpak voor een gezonde organisatiecultuur. In plaats van de jaarlijkse afvinkoefening die een leidinggevende en een medewerker voorheen samen deden aan de hand van een checklist, grijpt men nu terug op wat de medewerker drijft en wat zijn talenten zijn. Hoe gaat het met je, wat gaat er goed en wat kan er beter. En hoe gaan we om met onze klanten? De achterliggende gedachte van goede gesprekken met een leidinggevende: als medewerkers goede ervaringen meekrijgen, nemen ze dat mee in het contact met klanten.
Het raakt de kern van vitaliteit: tevreden medewerkers voelen zich betrokken bij de organisatie waar ze werken, kunnen beter omgaan met stress en halen voldoening uit hun werk. Ze presteren beter, zijn duurzaam inzetbaar én verspreiden positieve energie. Zo sijpelt vitaal leiderschap door in de hele organisatie.
