Regionaal dagblad BN/DeStem maakte vanochtend bekend dat de grootste mediapartijen van Nederland – waaronder NPO, RTL, Talpa en de NOS – samen werken aan een nationaal kijk-en luisterplatform. Met dit platform hopen de partijen de strijd aan te gaan met Netflix en YouTube. Nederlandse mediabedrijven kampen al jaren met teruglopende advertentie-omzetten en dalende oplages.
Samenwerken
In het verleden leidde dit al tot enkele fusies. Zo gingen in 2005 zeven regionale dagbladen op in het Algemeen Dagblad. Omroepen KRO en NCRV gingen samen, net als VARA en BNN. Een intensievere samenwerking om de concurrentie het hoofd te bieden lijkt dus geen onlogische of ongebruikelijke stap. Toch kwam het initiatief niet uit de sector zelf. Mediaminister Arie Slob initieerde het gesprek tussen de grootste media- en kabelbedrijven. Komende week zou de minister hun ‘samenwerkingsagenda’ op zijn bureau kunnen verwachten. Ingewijden fluisteren dat de onderhandelingen niet makkelijk zijn verlopen en sommige partijen vrezen dan ook een moeizame samenwerking. Het is de vraag of ze veel keuze hebben. Slob liet eerder aan de Tweede Kamer weten te zullen ingrijpen als de mediabedrijven er zelf niet uitkomen.
Samenwerking tussen ‘traditionele’ partijen is een gebruikelijke methode in de strijd tegen techpartijen. Ook wanneer het initiatief vanuit de markt komt is er – om mededingingsproblematiek voor te zijn – steun van de overheid nodig. Twee jaar geleden verzochten Amerikaanse en Canadese nieuwsbedrijven het Amerikaanse congres om samen te mogen werken in onderhandelingen met Google en Facebook. Zij redeneerden dat de social mediabedrijven veel geld verdienen dankzij het dure werk van journalisten, terwijl tegelijkertijd de advertentiebudgetten van traditionele naar sociale media verschoven. De zaak ligt zelfs nog iets complexer, want Facebook en Google ondersteunen lokale nieuwsorganisaties financieel.
Specialiseren
Wanneer de overheid niet als reddende (of goedkeurende) engel kan optreden kun je als bedrijf je heil zoeken in specialisatie. Zo concludeerde Elsevier-strateeg Alexander van Boetzelaer deze zomer dat Europa de slag om dataverzameling had verloren. Partijen als Facebook, Alphabet of Alibaba zijn niet meer te achterhalen. Hij stelt dat Europa de slag om data-analyse echter nog wel kan winnen, al verwacht hij op dit vlak veel concurrentie van de techgiganten. Zij zouden zich, met behulp van data en algoritmes, zich richten op de productie van gepersonaliseerde medicijnen. Toch kijkt Van Boetzelaer voor de overlevingskansen ook met een schuin oog naar overheden. Europa zou in zijn optiek een keurmerk voor betrouwbare algoritmes kunnen invoeren. ‘Daar moeten de Amerikaanse en Aziatische techbedrijven zich aan houden als ze hier zaken willen doen. Zo kunnen Europese bedrijven een inhaalslag maken.’
Zelfdisruptie
Een derde strategie die door onder meer consultancypartij Capgemini wordt aangereikt is zelfdisruptie. Organisaties zouden door hun bestaande businessmodel en financiële structuren kritisch onder de loep te leggen kunnen overleven. Daarbij is het volgens de consultants ook belangrijk om te buurten bij andere sectoren voor inspiratie. Dit zou zelf kunnen leiden tot wat hoogleraren W. Chan Kim en Renée Mauborgne een blue ocean shift noemen. Door uit je markt te treden kun een nieuwe markt, zonder concurrenten , betreden. Volgens het duo liggen marktgrenzen niet nauwgezet vast. Er zijn in hun optiek drie manieren om een nieuwe markt te creëren.
- een baanbrekende oplossing bedenken voor een bestaand probleem
- een geheel nieuw probleem ontdekken en het oplossen
- een bestaand probleem opnieuw definiëren en het oplossen
Hierbij hoef je je niet blind te staren op technologische innovatie. Ook hedendaagse succesvolle bedrijven doen niet per se hele vernieuwende dingen. Zo werd het businessmodel van Action door de satirische website De Speld gereduceerd tot ‘troep verkopen’ en is Starbucks simpelweg verkoper van (matige) koffie. Maar of zo’n ‘saaie’ sector bescherming biedt tegen techgiganten? Amazon nam twee jaar geleden Wholefoods over. En dat is gewoon een (hippe) supermarkt.
