Geen producten in de winkelwagen.
Schaalvergroting in de zorg wordt vaak met argusogen begroet. Maar David Jongen laat met Zuyderland zien dat het ook goed kan uitpakken.
Eerst waren er in Limburg twee ziekenhuizen, Orbis en Atrium. Ze hadden beide zo hun eigen problemen. Het oude Orbis-ziekenhuis kwam uit een crisissituatie met (te) dure nieuwbouw; het ziekenhuis had het financieel zwaar, maar deed het wel weer heel goed wat patiëntenlogistiek betreft. Het Atriumziekenhuis bleek op zijn beurt als zelfstandig topklinisch opleidings- & onderzoeksziekenhuis kwetsbaar, want te klein.
Fusie goede zaak
Toen David Jongen (51) in 2012 aantrad bij Atrium zag hij al vrij snel dat een fusie van de twee een goede zaak zou zijn. Met één groot topklinisch (nieuw) bedrijf is er genoeg massa wat betreft patiënten, specialisten en verpleegkundigen. Dat geldt uiteraard voor meer ziekenhuizen. Maar specifiek voor Zuyderland geldt dat het met meer massa ook een veel serieuzere partner is voor het academisch ziekenhuis Maastricht. Jongen: 'We kunnen onze specialisten zich veel meer laten doorspecialiseren, niet dat we megalomaan zijn, maar die grotere omvang is relevant. We zijn echt een veel aantrekkelijkere werkgever als we specialisten die mogelijkheid bieden.'
Anderhalve lijn
Jongen, tegenwoordig bestuursvoorzitter van fusieproduct Zuyderland, weet best dat fusies in de zorg omstreden zijn. Fusies leiden in veel gevallen tot een grootschaligheid waar het individu zichzelf verloren voelt. Jongen wil die valkuil vermijden. Daarom laat het Zuyderland standaardbehandelingen, zoals polikliniekbezoeken, diagnostiek en simpele ingrepen, fysiek zo dicht mogelijk bij de mensen plaatsvinden. Net als veel collega's is het ziekenhuis bezig met een intensieve samenwerking met huisartsen, het zogenaamde 'anderhalve lijn'-zorgconcept, waarbij voor specialismen zoals cardiologie, dermatologie en KNO, de specialisten enkele dagdelen per week naast een huisarts in diens praktijk zitten.
Spannende discussies
De specialist leidt zo de huisarts ook weer verder op, zodat de huisarts na een aantal maanden eenvoudige specialistische verrichtingen zelf kan doen. Voordeel: de patiënt hoeft niet meer naar het ziekenhuis. Jongen: 'Dat zijn voor ziekenhuizen spannende discussies. Dit systeem leidt tot omzetverlies in het huidige financieringsmodel. Als je afspraken met huisartsen kunt maken, dat deze ook echt doorverwijzen naar Zuyderland, dan kun je dat omzetverlies compenseren.'
Per saldo bezuiniging
Op cardiologie loopt het samenwerkproject al een jaar. De ervaringen zijn tot nu toe goed. De rol van de verzekeraars is uiteraard wezenlijk, die zitten in dit project omdat het per saldo tot een bezuiniging in zorgkosten moet leiden. Jongen probeert daarbij mensen zoveel mogelijk te verbinden en discussies sturen, ‘zodat deze zoveel mogelijk om de feiten blijven gaan, objectiveren. Verbind, zorg dat het proces niet uit elkaar barst. Dus blijven praten, soms met externe begeleiding erbij.’
De stip aan de horizon
De stip aan de horizon blijft daarbij ook belangrijk: uiteindelijk moet iedereen hebben belang bij de fusie, zegt hij. 'Zo konden we ook de laatste interne hobbels nemen. Hoewel de fusie in zes jaar tot ongeveer 500 fte aan banenverlies zal leiden, groeien we ook weer, blijkt uit de prognoses voor 2016. Wij hebben een sociaal plan, geen gedwongen ontslagen, medewerkers krijgen 2 jaar de tijd om met veel ondersteuning een nieuwe baan te vinden. Ons medewerkersbestand is bovendien vrij oud. Per jaar is er een verloop van ongeveer 400 mensen. Er zit ook synergiewinst aan het plan, meer kwaliteit tegen minder kosten. Dat is ongeveer 20 miljoen structureel, op een totaalbudget van ongeveer 600 miljoen, zo'n 3 procent dus.'
Kern
Op de vraag wat in zijn beleving de kern van deze fusie is antwoordt hij: 'Door het creëren van patiëntgerichte centra die ook écht om de patiënt draaien en niet om de medisch specialisten kunnen we meer kwaliteit van zorg leveren tegen lagere kosten. In elk geval: niet tegen hogere kosten.'
Borstkankerzorg
Jongen geeft een voorbeeld: borstkankerzorg. 'De belofte die we aan de regio hebben gedaan is dat wij naar een proces willen waarbij de patiënt binnen 24 uur weet of zij al dan niet borstkanker heeft.' Bij een 24-uurproces ligt er ook direct een behandelplan. Daarin staat precies wat wanneer gaat gebeuren. Om een dergelijk project op poten te zetten zijn flinke investeringen nodig. Daarvoor is alleen geld als de ziekenhuizen fuseren, zegt Jongen: “Dan heb je de massa. Maar nog wezenlijker: het levert een aantoonbare kwaliteitsverbetering voor de patiënten op.'
Geen doel op zich
Fusie mag nooit een doel op zich zijn, zegt Jongen. 'Onderbouw daarom wat je doelen zijn en verbind iedereen met een toekomstplan. Leg meteen de doelen uit en houd vast aan je oorspronkelijke koers. Maar vasthouden aan de koers betekent niet dat er geen veranderingen meer mogelijk zijn. Je moet altijd bereid zijn te luisteren naar wat er zich afspeelt en af en toe bij te stellen.'
