Wikipedia bestaat deze maand precies 10 jaar. Een businessmodel kent ’s werelds bekendste internetencyclopedie niet, toch is het platform al jarenlang succesvol.
Ruim zeventien miljoen artikelen in 270 verschillende talen en elke maand zo rond de 400 miljoen bezoekers.
Internetondernemer Jimmy Wales had tien jaar geleden ambitieuze plannen met zijn webproject, maar dat Wikipedia zo groot zou worden had de Amerikaanse mede-oprichter in zijn stoutste dromen waarschijnlijk niet durven dromen. Een bedrijf is het niet. Verdienmodellen ontbreken zoals gezegd, net als een betaalde directie die alles managet. Het zijn vrijwilligers die de pagina’s beheren. Wereldwijd ongeveer 100.000. Sinds 2003 vaart de online encyclopedie onder de vlag van The Wikimedia Foundation met afdelingen verspreid over de hele wereld. Ook in ons land. De Nederlandstalige editie van Wikipedia zag in 2001 het levenslicht en is de op acht na grootste editie ter wereld. Duizend tot vijftienhonderd vrijwilligers beheren de site.
Een van hen is de 23-jarige student Lodewijk Gelauff (foto), tevens spreekbuis van de Vereniging Wikimedia Nederland. Aan hem de vraag hoe het succes van de website kan worden verklaard.
Gelauff: “Je kunt het zo gek niet bedenken of je leest er iets over op Wikipedia. De hoeveelheid informatie is een van de
grote pijlers van het succes. Dat merk je bijvoorbeeld heel sterk aan pagina’s met een onderwerp dat in de actualiteit komt. Dan schiet het aantal pageviews omhoog. Iets dat bijvoorbeeld gebeurde na de dood van Michael Jackson. Als jij dan net de vrijwilliger bent die dat artikel heeft geschreven, is dat wel een kick.”
Maar toch, als auteur word je niet betaald.
“Dat klopt, maar je hebt wel eer van je werk als zoveel mensen iets aan jouw stuk hebben. Ik geef toe dat Wikipedia-vrijwilligers wel iets van idealisme in zich hebben. Je moet het echt leuk vinden om andere mensen verder op weg te helpen met informatie die je zelf hebt vergaard of gecontroleerd.”
Voor wat betreft die controle, veel gehoorde kritiek is juist de onbetrouwbaarheid van de informatie.
“Natuurlijk kunnen we geen 100 procent garantie bieden voor wat betreft alle cijfers en feiten op Wikipedia. Wel zijn we als vrijwilligers continu bezig met de correctheid van de artikelen. Dat betekent bijvoorbeeld dat nieuwe informatie die door anonieme gebruikers is toegevoegd standaard door ons wordt gecontroleerd. Zo leggen we deelinformatie naast elkaar om de gegevens te kunnen vergelijken. Zodra je een gebruikersnaam hebt, begin je met het opbouwen van een reputatie. Is die nog klein, dan zul je scherp in de gaten worden gehouden. Maar lever je al meer dan drie jaar bijdragen met zeer goed resultaat, dan neemt de controle af. Verder is het zaak dat de artikelen een neutraal standpunt innemen. En is dat niet het geval, dan worden ze verwijderd of aangepast.”
In 2007 bleek dat prins Friso en prinses Mabel eigenhandig informatie op de Engelstalige Wikipedia hadden gewijzigd. Kan dat nog steeds?
“Om te beginnen moet ik zeggen dat deze affaire destijds door de media is opgeklopt. Het ging om één wijziging waar journalisten van het NRC drie jaar later achterkwamen. Deze wijziging was anoniem gedaan vanaf een pc op Huis ten Bosch. Wij hadden dat zelf niet ontdekt. Na dit nieuws is de wijziging weer ongedaan gemaakt en daarmee was de kous af. Ja, het is dus nog steeds mogelijk om anoniem wijzigingen door te voeren maar kijk daar wel mee uit. Deze affaire geeft maar aan dat dit heel makkelijk uit de hand kan lopen.”
Mag ik als niet BN’er ook een pagina over mezelf maken?
“Dat is niet de bedoeling. Wikipedia heeft het principe van een encyclopedie en dat betekent dat niet alle informatie daarvoor bestemd is. Van elk nieuw artikel wordt daarom ook bekeken of het wel voor Wikipedia geschikt is.”
En wat als ik als bedrijf een pagina over mijn product plaats?
“Ook daarvoor geldt weer dat bekendheid en neutraliteit een rol spelen. Het is en blijft een encyclopedie en daarin is geen plaats voor reclame. Dat soort informatie zullen we dan ook verwijderen of aanpassen. Zodra je een nieuw artikel op Wikipedia zet, verlies je in feite de macht over de inhoud. Dat moet je je als bedrijf dus wel goed beseffen voordat je zelf een nieuwe pagina over een product aanmaakt.”
Wikipedia is als ideëel platform volledig afhankelijk van giften. Komt er nog steeds genoeg geld binnen?
“Rond de jaarwisseling hebben we weer een donatieronde gehad. Dat doen we ieder jaar. Het geld dat we daarmee ophalen is bedoeld om de sites voor het komende jaar in de lucht te houden. Onze kosten blijven stijgen, maar gelukkig doen de donaties dat ook. Vijf jaar geleden werd er nog 6 miljoen dollar opgehaald. Dit keer lag dat bedrag op 12 miljoen dollar, waarvan 300.000 euro uit Nederland. Het zijn voornamelijk kleine giften. Zo ligt de gemiddelde donatie wereldwijd op 22 dollar. In Nederland is dat iets hoger, zo’n 22 euro.”
De vereniging Wikimedia Nederland viert het 10-jarig bestaan van Wikipedia dit weekend met een serie activiteiten. Op donderdag en vrijdag vindt de Wiki Bootcamp plaats waarbij vrijwilligers van de online encyclopedie workshops verzorgen voor medewerkers van musea en archieven. Vrijdag is de Wiki Hackathon. Daarbij worden tools ontwikkeld waarmee instellingen meer inzicht krijgen in de statistieken van Wikipedia. Zaterdag is de borrel in het Amsterdam Museum, die gepaard gaat met een debat. Helaas voor de liefhebber zonder kaartje, die bijeenkomst zit al mudjevol.
