Rotterdam had zijn havenbaronnen. Nu heeft het er nog maar één. Zijn naam luidt Martijn van der Vorm. Eigenaar van de uit de Holland Amerika Lijn ontsproten investeringsmaatschappij HAL. Machtig, maar volslagen onbekend. Speurtocht naar een puissant rijk mysterie.
“U wilt meneer Van der Vorm spreken,?” herhaalt de telefoniste van het HAL-kantoor te Monaco verbaasd.
“Mais non, c'est pas possible.”
Deze constatering zal de daarop volgende dagen tot gekmakens toe in verschillende talen worden herhaald.
“You wanna talk too mister Vén der Vorm,?” klinkt het bijvoorbeeld in het Amerikaanse Woodland Hills. Daar is het hoofdkwartier van Viking River Cruises gevestigd. Mister Vén der Vorm is mede-eigenaar van deze cruisemaatschappij. Maar dat weet bijna niemand. Ook niet op het hoofdkwartier in Woodland Hills.
“Is he one of our owners?” klinkt het verwonderd.
Zelfs ter redactie van het Rotterdamse huis-aan-huisblad De Havenloods wordt verbaasd gereageerd.
“Wie zegt u? Meneer Van der Vorm? Is dat een havenbaron? Nee, nooit van gehoord.”
Ai, pijnlijk.
Martijn van der Vorm (43) ís niet alleen havenbaron. Hij is 's lands laatste échte havenbaron. Een machtig man in de Rotterdamse haven, maar hij opereert graag achter de schermen. Niet dat Martijn sneaky is. Hij is, ondanks zijn geschatte vermogen van 3.600.000 miljard gulden, gewoon wat bescheiden. Op het verlegene af. Praten delegeert hij graag aan derden. Denken, strategieën uitstippelen, doet hij zelf.
Over die strategieën is de financiële pers altijd zeer content. Zelfs in het rampjaar 2000, toen de beurs werd geteisterd door de dotcom-ellende, behaalde HAL nog een rendement van 32 procent. Ook in de Rotterdamse haven valt geen kritiek te beluisteren. Dat is het voordeel van anonimiteit. Bijna niemand beseft dat Martijn van der Vorm een meerderheidsbelang heeft in rederij Anthony Veder en containerbedrijf ICS, 30 procent in baggeraar Boskalis en een belang van 40 procent in Vopak. Dat laatste bedrijf ontstond twee jaar geleden uit een fusie tussen Pakhoed en Van Ommeren.
Maar met dat havenbedrijf Vopak wil het niet erg vlotten. Een kwestie van strijd tussen de Pakhoed- en de Van Ommeren-bloedgroepen. Om die strijd te slechten werd onlangs de Amerikaan Gary Pruitt tot ceo benoemd. “Pruitt,” zo analyseerde de Volkskrant, “heeft geen enkele emotionele binding met de Rotterdamse haven en zal er weinig moeite mee hebben om de tanks en tankers van Vopak, waarvan een Rotterdams hart sneller gaat kloppen, aan de hoogste bieder te verkopen. Wat dan overblijft, is een overwegend Amerikaans bedrijf dat zich bezighoudt met de verspreiding van pakketjes chemicaliën.”
Ook het Financieele Dagblad waarschuwde medio vorig jaar, toen hij zijn belang in Internatio Müller had teruggebracht van 5,15 naar 1,43 procent, al voor de heimelijke terugtocht uit de haven van 's lands grootste havenbaron. “Martijn van der Vorm is aan het verkopen geslagen,” luidde de conclusie.
Gesloten familie
Is 's lands meest puissante havenbaron, nog vóór hij publiekelijk die status heeft verworven, bezig met een definitief vaarwel aan de Rotterdamse haven? Zijn voorvaderen, in 1873 begonnen met de Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij, later voorgezet als Holland Amerika Lijn, zouden zich in hun graf omdraaien.
De hypothese wordt ook door Arend Rijnink, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad van Vopak, resoluut naar het land der fabelen verwezen. “Wij als COR hebben het volste vertrouwen in het voortbestaan van Vopak,” klinkt het gedecideerd. “Eind april zal duidelijk worden welke ambitieuze plannen Vopak heeft. Ik ben net aan meneer Pruitt voorgesteld en die maakt een heel goede indruk.”
Na een korte aarzeling. “Nee, meneer Van der Vorm ken ik niet. Ja, ik heb hem wel eens meegemaakt tijdens een vergadering. Daarin maakt hij een stille, maar gedecideerde indruk.”
De pr-man van Vopak is wat resoluter. “Ik weet dat hij commissaris is bij ons bedrijf. Ik ken hem niet en voor de rest heb ik daar geen opmerkingen over.”
“Who the hell is Martijn van de Vorm?” Niemand weet het antwoord. “En dat wil hij graag zo houden,” vertelt Willem van der Vorm, een verre achterneef “of zoiets”.
Enkele jaren geleden gaf Willem van der Vorm op zijn landgoed te Dinteloord een groot feest voor de Van der Vormpjes. Een reünie. Martijn was daar ook bij aanwezig. De familiebanden zijn hecht en doen verdacht veel aan die van de Brenninkmeijers denken. Geslotenheid naar de buitenwereld is hét gezamenlijk parool. Verschil is dat de Brenninkmeijers nóg rijker zijn en vooral meer betrokken bij het concern, C&A dus, waaruit die rijkdom is gegenereerd. Sinds het vertrek van commissaris Otto van der Vorm is alleen Martijn nog bij de tot beleggingsmaatschappij getransformeerde voormalige Holland Amerika Lijn betrokken.
Er is nóg een verschil tussen de Brenninkmeijers en de Van der Vorms. De laatste familie hanteert veel listige belastingtrucs.
Die trucs beginnen in 1967, wanneer Martijns vader Nico de topman van de Holland Amerika Lijn wordt. Die neemt meteen rigoureuze maatregelen en kiest domicilie in Seattle en de fiscaal vriendelijke Nederlandse Antillen. De aandelen van de HAL-holding worden op de fiscaal nóg plezantere Bermuda's geparkeerd.
Maar ondanks deze fiscale sluwheid gaat het niet goed met de HAL. In 1988 weet vader Nico het bedrijf aan de Amerikaanse rederij Carnival Cruises te verkopen. Zoon Martijn krijgt de verantwoording over het duizelingwekkende kapitaal van 1,2 miljard gulden, gaat eerst een paar maanden zeilen, een van zijn hobby's, en stort zich daarna op de doorstart van HAL. Een doorstart die ver van de oorspronkelijke core-business staat. HAL wordt een investeringsmaatschappij. Een maatschappij met een preoccupatie voor het Rotterdamse havengebeuren. Maar daarnaast worden investeringen in branchevreemde activiteiten allerminst geschuwd. Er worden ook belangen genomen in onder meer Pearle, Ahrend en Stork.
Martijn ontpopt zich met zijn investeringen zelfs tot een lieveling van de gevreesde Peter Paul de Vries, voorzitter van de Vereniging van Effectenbezitters. “Ze hebben echt een neus voor goede bedrijven.”
Dat “ze” is allerminst een verspreking. Op 43-jarige leeftijd weet de officieuze baron van de Rotterdamse haven zich namelijk omringd door een hofhouding. Onderhandelingen delegeert hij aan derden.
“Martijn,” zo mogen we uit familiekringen vernemen, “is nogal een Einzelgänger. Het liefst zeilt hij. En nee, met de dames wil het ook niet erg vlotten. Hij is nog altijd vrijgezel.” “Hij is,” zo typeerde HAL- aandeelhouder Frank Melchers hem ooit, “een solist. Absoluut geen feestvarken met wie je eens twee flessen Bordeaux gaat drinken. Ik heb hem tijdens een diner meegemaakt. Op en top een gentleman, maar er komt geen woord te veel uit. Hij is een echte techneut.”
Een techneut die binnen Europa altijd economy class vliegt, wel te verstaan. Vraag is alleen wat die techneut met de Rotterdamse haven voorheeft. Een haven waarin hij, financieel gezien, absoluut de machtigste man is. Jammer genoeg voor al die neringdoenden in de Rotterdamse haven, valt daar geen antwoord op te vinden. In Monaco valt zijn secretaresse Ellen van der Hoek bijna van haar stoel wanneer ze het woord interview hoort. Interviews, daar doet hij absoluut niet aan. Zelfs het verzoek om een cv van de havenbaron wordt niet gehonoreerd.
Het mag duidelijk zijn: communicatief is Martijn van der Vorm bepaald geen hoogvlieger. En dát zou hem straks in zijn buitenhavense activiteiten wel eens danig kunnen gaan opbreken.
CV Martijn van der Vorm
Burgerlijke staat ongehuwd
Woont in Monaco en Engeland
Bijzonderheden is een wat verlegen solist
Hobby zeilen
CURRICULUM
Dat houdt hij strikt geheim
