In zijn boek ‘Free' legt Chris Anderson uit hoe bedrijven kunnen profiteren van businessmodellen rond een gratis component. Eén van die modellen paste Reinier Bouman al succesvol toe in zijn tijd als eigenaar/directeur van het Nederlandse internetsucces Marktplaats.nl.
Volgens Chris Anderson, hoofdredacteur van het Amerikaanse tijdschrift Wired en schrijver van The Long Tail, zal de vraag hoe met 'gratis' geld verdiend kan worden de komende tien jaar een grote rol gaan spelen binnen organisaties. Internet heeft veel gratis gemaakt en een bedrijf als Google profiteert daar handig van. Een groot deel van de consumenten verwacht daarnaast dat producten en diensten gratis zijn, zelfs al denken complete bedrijfstakken daar anders over. Ondertussen gaat het downloaden van muziek en films gestaag door en leest iedereen het nieuws op internet. Gratis.
Marketingmiddel
In zijn boek 'Free: hoe het nieuwe Gratis de markt radicaal verandert' gaat Anderson in op de geschiedenis van het woord Gratis (hij schrijft het met een hoofdletter), op de huidige stand van zaken en op de toekomst. Volgens de Amerikaan is het huidige Gratis anders dan het vroegere Gratis. Was het tot voor kort vooral een handig marketingmiddel (twee halen, één betalen!), dankzij de steeds verder dalende kosten is Gratis op internet ook echt gratis. Gratis kan alleen nooit de enige prijs zijn, zo geeft Anderson toe.
Keuze
Andersons boek is her en der behoorlijk bekritiseerd, onder andere door Malcolm Gladwell, die eerder dit jaar ook door Management Team werd geïnterviewd. Gratis? Dat kán helemaal niet, zo is de meest gehoorde opmerking. Anderson reageert: "Het verbaast me dat mensen nog steeds denken dat het een keuze is om diensten of informatie op internet gratis te maken. Ze denken dat het anders was gelopen als er in de begintijd van het internet andere beslissingen waren genomen, maar internet slaagde juist omdat alles gratis is." Wat niet wil zeggen dat Anderson vindt dat alles gratis moét zijn. Hij zegt alleen te signaleren, en wil bedrijven helpen bij de gevolgen van deze ontwikkeling.
Freemium
Eén van de businessmodellen die Anderson als het goede voorbeeld geeft, is een methode die tegenwoordig veel wordt toegepast in de game-industrie, maar op internet ook wordt gehanteerd door een krant als The Wall Street Journal. Anderson noemt dit het zogenaamde 'freemium'-model. In het geval van de game-industrie is het basisspel dan gratis door iedereen te spelen, maar betaalt de consument als ze meer willen; bijvoorbeeld extra mogelijkheden, leukere eigenschappen of een snellere gameplay. In het geval van de krant is de meest populaire content gratis, maar betaalt de consument voor de meer gespecialiseerde artikelen.
6 euro vragen
Een zelfde soort model paste Reinier Bouman succesvol toe in zijn tijd als eigenaar/directeur van het Nederlandse internetsucces Marktplaats.nl. Hij heeft het boek van Anderson niet gelezen, maar zegt wel: "Gratis bestaat niet op deze wereld." Begin 2002 bleken de inkomsten van de (toen nog compleet gratis) website Marktplaats, die Bouman eind 1999 samen met compagnon Bob Crébas had gekocht, niet hoog genoeg om het hoofd boven water te houden. Tijdens een speciale vergadering werd besloten om Marktplaats.nl niet meer volledig gratis te maken voor de particuliere bezoekers. "We besloten 6 euro te vragen als een product voor meer dan 200 euro werd aangeboden", vertelt Bouman ruim zeven jaar na dato.
Energie
Dus terwijl de gamers uit het bovenstaande voorbeeld alleen een bedrag betalen als ze meer of sneller willen spelen, werd bij Marktplaats besloten gebruikers alleen te laten betalen als ze producten verhandelden boven een bepaald bedrag. Bouman: "Het resultaat van deze beslissing viel ons erg mee, we verloren nauwelijks bezoekers. Een kleine groep ging naar de gratis concurrentie, maar kwam net zo snel weer terug. Ze verkochten hun producten niet, omdat de andere websites een te laag aantal bezoekers had. Dan kost het de consument te veel energie om iets te verkopen, ze hebben er best 6 euro voor over als het makkelijker gaat. De consument begreep dat ze moesten betalen. Wij verdienden eraan en zij uiteindelijk ook terwijl ze bij ons ook nog eens goedkoper uit waren dan bij de krant."
In het volgende nummer van Management Team, dat op 21 augustus verschijnt, kunt u een uitgebreid interview met Chris Anderson lezen. Zijn boek ‘Free' is online – uiteraard – gratis te lezen.
Kijk voor het laatste nieuws uit uw vakgebied op nieuws.mt.nl.
