Wie hartproblemen wil voorkomen, hoeft echt niet dagelijks te sporten en de lunch te beperken tot een blaadje sla. Nieuw onderzoek wijst uit dat chocola eten en wijn drinken ook heel gezond is.
Chocola eten, grappige films kijken en tijdens een fietstochtje stevig doortrappen: allemaal activiteiten die goed zijn voor je hart. Op het congres van de European Society of Cardiology in Parijs werd vorige week een aantal opmerkelijke onderzoeken gepresenteerd, waaruit blijkt dat gezond leven helemaal niet zo moeilijk hoeft te zijn. Maar Nederlandse cardiologen waarschuwen dat we de conclusies niet te letterlijk moeten nemen.
'Gezond leven verkleint de kans op hartklachten met 40 tot 50 procent', zegt Menko Jan de Boer, hoogleraar Cardiologie bij het UMC Sint Radboud. Maar dan gaat het vooral om niet-roken en het voorkomen van overgewicht. Stoppen met roken is ook het eerste dat hoogleraar Cardiologie Ron Peters van de Universiteit van Amsterdam patiënten adviseert. 'Negen van de tien rokers wordt er uiteindelijk ziek van. Roken is het allerslechtste wat je kunt doen, stop daar als eerste mee.' Wie stopt met roken kan zijn kans op een hartprobleem binnen een jaar met minstens 40 procent verkleinen.
Voor de niet-rokers is overgewicht de belangrijkste risicofactor. De Boer: 'Overgewicht leidt niet direct tot hartproblemen, maar zorgt wel sneller voor een hogere bloeddruk en leidt op den duur vaak tot diabetes type II (ouderdomssuiker). Die hoge bloeddruk en diabetes zijn slecht voor hart- en bloedvaten.' Met voldoende bewegen en gezond eten wordt de kans op diabetes veel kleiner.
Tot zover de waarschuwingen, die de meesten van ons wel zullen kennen. Het goede nieuws is dat een hoop aangename zaken in het leven uitstekend passen in een gezonde levensstijl. De belangrijkste op een rij.
# Chocolade
Chocola kan de bloeddruk verlagen. Onderzoekers van de universiteit van Cambridge bekeken de gegevens van ruim honderdduizend mensen, met en zonder hartaandoeningen. De wetenschappers ontdekten dat mensen die veel chocola aten, minder vaak kampten met hart- en vaataandoeningen en minder vaak getroffen werden door een beroerte. Ze denken dat dat komt door de antioxidanten in cacao, die een ontstekingsremmende werking hebben. De onderzoekers maken geen onderscheid tussen pure of melkchocolade. Ze plaatsen wel een kanttekening: chocola is erg calorierijk, je kan er dus makkelijk dik van worden, met alle gevolgen vandien.
# Drank
Alcohol is helemaal niet zo slecht als we vaak denken. Volgens Peters zijn enkele glazen drank per dag zelfs goed voor uw hart. 'Matig alcoholgebruik heeft een positieve werking. Matig betekent voor mannen drie glazen per dag, voor vrouwen twee. Rode wijn geeft zelfs nog wat extra bescherming, misschien door de anti-oxidanten die erin zitten.' Maar pas wel op: bij méér dan twee à drie glazen per dag wordt drank al snel erg ongezond. Wie veel drinkt verhoogt juist zijn kans op overgewicht, een hoge bloeddruk en hartproblemen.
# Vet
Vet eten hoeft helemaal niet verkeerd te zijn, zolang u de juiste vetten kiest en maat weet te houden. De juiste vetten zijn de zogenoemde zachte vetten, de vetten die ook in koude vorm vloeibaar blijven. 'Dat zijn vaak plantaardige vetten, maar niet altijd', zegt De Boer. 'Visolie is bijvoorbeeld ook heel gezond. Kies dus liever voor een lekker visje in plaats van voor die grote steak.' De ongezonde vetten zitten overigens ook in zuivel. Peters: 'Schoolmelk was een goed idee in de tijd dat Nederland nog arme ondervoede kinderen had, die kregen zo wat extra voedingsstoffen binnen. Zuivelproducten hebben we tegenwoordig nauwelijks meer nodig voor onze gezondheid.' Minder zuivel eten en drinken is dus een makkelijke manier om verkeerde vetten te schrappen. Wie toch graag een bakje yoghurt eet, kan het best kiezen voor een magere variant.
# Sporten hoeft niet
Voor uw hart is een rookvrij lichaam en een gezond gewicht belangrijker dan regelmatig sporten. Peters: 'Het gaat bij gewicht om de verhouding tussen eten en bewegen. Voor wie matig eet en op die manier slank blijft, is de winst van sporten kleiner. Dat betekent overigens niet dat sporten niet gezond is, het is alleen een minder bepalende factor dan gewicht.'
# Sporten mág wel
Voor wie wil afvallen, of al slank is maar nog nét wat gezonder wil worden, is sporten een goed idee. Dat hoeft niet per se in de sportschool of in teamverband. Fietsen is bijvoorbeeld heel gezond, maar dan wel stevig doortrappen. Peters: 'Lichaamsbeweging is pas effectief als je echt belast wordt en dat een tijdje volhoudt. Je moet nog net kunnen praten tijdens de inspanning. Het advies is om zo'n vijf keer per week een half uur in te spannen. Wie wil afvallen of zijn vaatfunctie wil verbeteren moet dus zorgen dat zijn hart tijdens de inspanning sneller klopt.' Té snel is ook weer niet goed. De Boer: 'Het effect van bewegen is weer te geven in een soort U-curve: een zittend bestaan is slecht, maar topatletiek is ook niet gezond.'
# Leuke baan
Af en toe een beetje stress in uw leidinggevende functie is helemaal niet erg. 'Een gezond lijf kan veel stress aan', zegt Peters. 'Hard en veel werken is helemaal niet slecht voor een mens. 'Het wordt pas stress en een risicofactor als het chronisch wordt, en de betrokkene eronder gebukt gaat. De stress kan de bloeddruk doen stijgen, maar kan ook leiden tot slechte leefgewoonten zoals (meer) roken, drinken en teveel eten.
# Grappige films
De onderzoekers in Parijs stellen ook dat comedy's kijken goed voor uw hart is. Peters en De Boer onderschrijven dat, maar wijzen erop dat het effect van korte duur is: 'Het kijken van een grappige film zorgt op korte termijn voor een betere vaatfunctie. Maar je kunt niet stellen dat mensen die vaak lachen minder kans op hartproblemen hebben.'
Met lekker maar matig eten, regelmatig bewegen en zo nu en dan een stukje chocola en een wijntje komt u dus al een heel eind. De cardiologen hebben nog wel een praktische tip voor managers: let bij een zakenlunch of -diner op wat u bestelt, en eet niet altijd uit gewoonte uw bord leeg. En neem geen toetje. Pas verder een beetje op met alcohol, want met een paar zakenborrels zit u al snel boven de twee à drie glazen per dag.
