Feesten op anderhalve meter afstand, met openluchtconcerten waarbij het publiek op stoeltjes zit. Voor het Leeuwardense popfestival Welcome to the Village is het dit jaar de noodgedwongen waarheid. Het driedaagse festival vindt, zoals altijd, in het derde weekend van juli plaats en het lijkt erop dat de Nederlandse vaccinatiecampagne dan nog niet op zijn eind is.
Omdat je organisatie-technisch nu al een knoop door moet hakken, zetten creatief directeur Eva van Netten en haar team dit jaar in op een coronaproof festival. Komen er gewoonlijk 7.000 bezoekers op het festival af, dit jaar worden dat er volgens Van Netten in het ‘minimale scenario’ 4.500. ‘We delen ons festivalterrein op in drie gedeelten, met op elk terrein dagelijks 500 bezoekers en een podium met een nieuw programma. Na drie uur wisselt iedere groep van terrein en op het eind van de dag heeft iedereen iets anders gezien. Als bezoeker kies je dus een route.’
Corona-editie
Zo’n – hopelijk – eenmalige corona-editie zet het festival organisatorisch op zijn kop. Om te beginnen financieel. Omdat de Friezen hun gasten geen overnachting kunnen aanbieden, verkopen ze dit jaar uitsluitend dagtickets, eventueel in combinatie met hotelovernachtingen. Een dagticket kost 27,50 euro, tegenover 35 euro in 2019 voor de vrijdag en zondag en 50 euro voor de zaterdag.
Minder bezoekers die minder betalen, betekent een lagere begroting. Er staan dit jaar dan ook minder artiesten op Welcome to the Village. Waren het er in 2019 nog 105, dit jaar reizen slechts dertig acts af naar Leeuwarden. ‘Normaal heb je een blokkenschema waar bands overlappen, maar in de vorm van dit jaar hebben we dat niet. Ook hebben we een minder internationaal programma, omdat er nog amper bands uit het VK en de VS zijn die we voor juli kunnen boeken.’
We hopen op goed weer, dan verkopen we meer bier – een groot deel van de inkomsten
Dankzij de coronasteun van het Rijk kan het financieel allemaal net uit, zegt Van Netten, maar ‘het is een hele puzzel geweest. We hebben ons in februari helemaal suf gerekend, omdat we onze hele begroting overboord konden gooien’. Lachend: ‘We hopen wel op goed weer. Dan verkopen we meer bier, wat altijd een groot deel van de inkomsten uitmaakt.’ Het festival op voorhand verplaatsen naar 2022 was voor de Leeuwarders in ieder geval géén optie. ‘We willen heel graag iets doen, want we zitten liever niet stil.’
Naar september
Een hele trits aan festivals, waaronder Zwarte Cross en Awakenings, pakt het anders aan. Die verplaatsen hun evenement dit jaar naar augustus of september. De kans is dan immers groter dat de Nederlandse vaccinatiegraad op orde is, er zoiets is als een vaccinatiebewijs en festivals voor vrijwel alle bezoekers open kunnen.
Down the Rabbit Hole is een de festivals die dit jaar later plaatsvindt. Doorgaans wordt het driedaagse evenement eind juni of begin juli gehouden, maar dit jaar vindt het festival het laatste weekend van augustus plaats. De organisatie besloot hier afgelopen maand toe. Organisator Ide Koffeman: ‘Begin juli zou moeilijk worden, realiseerden we ons op basis van de informatie die we hadden. We dachten: doe je het later, dan heb je meer kans dat het doorgaat. In september werd al veel ingetekend door andere festivals, dus kozen wij voor eind augustus.’
De Britse festivals All Points East en Reading/Leeds vinden dan ook plaats. Handig, vindt Koffeman, want met die partijen kan hij programma-technisch samenwerken. Zo kunnen de geboekte artiesten in één keer naar meerdere festivals toe. Het is dan ook niet zomaar dat Down the Rabbit Hole dit jaar bovengemiddeld veel Britse artiesten heeft geboekt, zoals Gorillaz, Jamie XX en Disclosure. ‘Ze hebben in dat land besloten om vanaf 21 juni terug naar normaal te gaan. Doordat wij met die festivals samenwerken, kunnen artiesten hun shows zo efficiënt mogelijk inboeken. Zo werkt een tour.’
Behelpen
Toch is het voor Down the Rabbit Hole dit jaar ook behelpen. Zo programmeert het internationaal georiënteerde festival doorgaans ook veel Amerikaanse en Afrikaanse artiesten, maar die komen deze zomer nog niet, weet Koffeman. De line-up die Koffeman voor begin juli had klaarstaan, had hij eerder nog niet bekendgemaakt. Een bewuste keuze, vertelt Koffeman, ‘want we wilden dit pas doen als er een gerede kans was dat het door kon gaan’. Nu het evenement eind augustus gepland staat, blijkt dat de meeste artiesten hun shows zonder problemen kunnen verzetten. Toch zijn er ook muzikanten die afzeggen. ‘De Britse rapper Loyle Carner heeft gecanceld. Hij wilde liever volgend jaar bij ons spelen, als zijn nieuwe album uit is. Het gaat bij acts ook om momentum.’
Ook logistiek levert de nieuwe datum problemen op. Een weekend eerder vindt namelijk popfestival Lowlands plaats in Biddinghuizen. De festivaltenten die men hier gebruikt, zijn deels dezelfde die ze bij Down the Rabbit Hole nodig hebben. Down the Rabbit Hole heeft zijn festivalterrein echter in Beuningen, hemelsbreed zo’n 80 kilometer verwijderd van Biddinghuizen. Over het opbreken van een tent doen gespecialiseerde bedrijven doorgaans wel een week. Dat zou veel te lang zijn, want de tenten moeten de woensdag na het Lowlands-weekend alweer op Down the Rabbit Hole staan. Het festival op een later tijdstip laten plaatsvinden, kwam de geboekte artiesten dan weer niet uit.
In drie dagen kunnen we de Lowlands-sfeer niet volledig uit het terrein halen
Koffeman en zijn team hebben daarom besloten hun evenement eenmalig op hetzelfde terrein als Lowlands plaats te laten vinden. ‘We hebben dan drie dagen om het terrein om te bouwen tot Down the Rabbit Hole. Dat betekent wel dat we Lowlands niet helemaal uit het terrein kunnen halen. Op Lowlands heb je de Alpha-tent, met aan weerszijden een talud. Daar kunnen we niet opeens een oplopende heuvel van maken, zoals bij Down the Rabbit Hole.’
Silent disco
Aangezien Down the Rabbit Hole zo snel geen nachtvergunning in Biddinghuizen kon regelen, tovert Koffeman zijn evenement vanaf 11 uur ‘s avonds om tot silent disco. ‘Alle acht podia blijven open, maar de muziek komt via je koptelefoon binnen’, zegt Koffeman, die er ook een voordeel in ziet: ‘Als onze bezoekers naar hun tentje gaan om te slapen, zal het voor hen vrijwel stil zijn.’
Down the Rabbit Hole is met zijn 40.000 bezoekers wel een kop kleiner dan Lowlands, dat 60.000 bezoekers kan huisvesten. Dat Koffeman nu een onnodig groot terrein moet afhuren, zorgt voor extra kosten. Lowlands is echter net als Down the Rabbit Hole een dochterbedrijf van concertorganisator Mojo. Het feit dat Mojo nu niet twee keer een volledig nieuw festival hoeft op te laten zetten, zorgt op zijn beurt ook weer voor een kostenbesparing, aldus Koffeman.
Ook bij Welcome the Village hebben ze met het idee gespeeld om hun evenement te verplaatsen naar augustus of september, omdat de kans dan groter is dat de vaccinatiegraad op orde is. ‘De veiligheidsregio raadde ons dit echter af, omdat veel grote festivals dit jaar naar die maanden zijn verplaatst’, zegt creatief directeur Van Netten. ‘Je bent afhankelijk van politie-inzet en die is beperkt. Grote festivals gaan dan voor op de kleintjes. Je loopt dus het risico dat je festival vanwege beperkte politiecapaciteit alsnog afgelast wordt. Bovendien zou ons evenement dan in een weekend plaatsvinden waarin we moeten concurreren met meerdere grote partijen.’
Paaspop in september
Bij Paaspop hadden ze weinig keuze. Het Schijndelse festival vindt – getuige de naam – steevast plaats in het eerste weekend van april. Dat was geen optie, vanwege de lockdown. Zijn festival nogmaals een jaar overslaan, daar wilde organisator Peter Sanders dan weer niet aan. Het zou voor hem de energie eruit halen en zorgen voor extra financiële problemen, omdat er dan opnieuw een jaar geen inkomsten zouden zijn.
We moesten dus Anouk en Kensington vragen om zowel in april als in september tijd vrij te maken
Sanders en zijn team hebben al vroeg geanticipeerd op de situatie. Eind oktober 2020 besloten Sanders en zijn compagnon Chris Seijkens dat Paaspop 2021 wat hen betreft door moest gaan. Als het in april niet zou kunnen, dan zouden ze voor het eerste weekend van september gaan, besloten de twee. Dat klinkt makkelijker dan het is, benadrukt Sanders. ‘Allereerst moesten we de burgemeester bellen, of die dit zag zitten. Daarnaast moesten we het met onze toeleveranciers regelen en tot slot ook met de artiesten. We moesten dus Anouk en Kensington vragen om zowel in april als in september tijd in hun agenda vrij te maken. We hebben flink wat telefoontjes moeten plegen, maar uiteindelijk is het gelukt.’
Sanders heeft geprobeerd om al zijn voor 2020 geprogrammeerde artiesten door te plaatsen naar dit jaar. Handig voor Sanders is dat zijn programma voor 60 procent uit Nederlandse artiesten bestaat. Voor het overgrote deel van het programma is het Sanders daarom gelukt ze opnieuw te boeken voor 2021.
Geboekte artiesten die van ver moeten komen, zoals de Jamaicaanse rapper Sean Paul of de Australische rockband Parkway Drive hebben Paaspop ‘nee’ moeten verkopen. Zij hebben hun Europese tours verzet naar 2022. Afreizen naar Europa kost geld en de kans dat shows vanwege corona alsnog gecanceld worden of dat ze het continent niet binnenkomen, is nog te groot. Bovendien zijn veel grote Europese festivals dit jaar alsnog gecanceld, waardoor het voor dergelijke grote acts überhaupt weinig lucratief is om de gok te wagen. Optreden in de eigen regio is dan – tijdelijk – een veiliger verdienmodel.
Geen Pinkpop
Europese mega-festivals als Rock am Ring, Rock Werchter en Glastonbury slaan deze zomer nog een jaartje over, vanwege het gebrek aan grote, verre namen. Zo ook het Nederlandse Pinkpop, dat qua formaat en programma in dit rijtje festivals past. De organisatie nam dit vervelende besluit al eind maart, toen duidelijk werd dat het garantiefonds van 300 miljoen euro dat de overheid voor evenementen optuigt pas vanaf juli in zou gaan. Dat terwijl Pinkpop gepland stond voor het derde weekend van juni.
Organisator Niek Murray vertelt dat ze nog hebben geprobeerd het festival eenmalig naar augustus te verplaatsen. ‘We hadden medewerking van de gemeente en de terreineigenaren, maar veel van de grote, internationale acts bleken Europa deze zomer over te slaan. Bijvoorbeeld de rockband Pearl Jam, die een van onze headliners had moeten worden. Zij komen nu in 2022. We hebben drie podia met de allergrootste acts van de wereld. Daar verkopen we onze kaarten primair op. Als we dat niet kunnen bieden, moeten we het niet doen, vinden we.’
Schiet het Landgraafse festival zichzelf daarmee financieel niet in de voet? Dat valt mee, aldus Murray. Bij de organisatie achter het festival, Buro Pinkpop geheten, werken maar drie mensen in vaste loondienst. De doorlopende bedrijfskosten zijn dus laag en er is nog zoiets als de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW), de looncompensatie van de overheid. ‘Daaromheen zit een grote flexibele schil aan zzp’ers en bedrijven die we inhuren. Gelukkig is de harde kern van de zzp’ers elders onder de pannen. We hebben bovendien in 2019 en begin 2020 al een hoop kaarten verkocht en de meeste mensen bleken bereid die tickets vast te houden.’
Garantiefonds
Doordat Pinkpop dit jaar nog even overslaat, hoeft Buro Pinkpop geen gebruik te maken van het garantiefonds. Ook daar zit namelijk een risico aan verbonden. Besluit de regering alsnog dat er dit jaar geen festivals mogen plaatsvinden in Nederland, dan dekt het fonds voor festivalorganisatoren slechts 80 procent van de gemaakte kosten.
Als we 20 procent zelf moeten betalen, kost ons dat miljoenen
De overige 20 procent wordt een lening, iets waar Down the Rabbit Hole-organisator Koffeman zich over opwindt. ‘Als organisatie dek je de kosten van alle partijen die je contracteert. Als je festival niet doorgaat, mag je daarvan 20 procent zelf ophoesten, terwijl je op het al dan niet doorgaan van je evenement geen enkele invloed hebt. Als ons festival niet door mag gaan en we 20 procent op ons bordje krijgen, hebben we straks een groot probleem. Zo groot als je bent, zo groot zijn de klappen. Voor ons gaat dat om miljoenen.’
Welcome to the Village-organisator Van Netten is iets milder gestemd. ‘Het is fijn dat het er is en we überhaupt kunnen organiseren. We zijn het risico zelf aangegaan en houden er rekening mee dat het kan gebeuren. De 20 procent kunnen we opbrengen, maar we moeten dit wel van onze reservepot afsnoepen.’
Maar goed, voor een klein festival is de klap, zoals Koffeman zegt, dan ook veel minder groot. Voor Paaspop, dat dagelijks 35.000 mensen verwacht, zal het financieel dan weer een bittere pil zijn als het alsnog niet door zou mogen gaan. Organisator Sanders gaat voor zijn evenement uit van een begroting van zo’n 10 miljoen euro. ‘Als je 20 procent daarvan zelf moet betalen, dan heb je het wel over 2 miljoen euro. Dat betekent niet het einde van Paaspop, maar het is toch een probleem.’ Sanders hoopt daarom snel op meer duidelijkheid van de overheid over het festivalseizoen. ‘Als wij toeleveranciers twee maanden van tevoren afbellen, hoeven we een deel van de factuur niet te betalen. Zoiets scheelt weer in de kosten.’
Ook Koffeman verwacht dat zijn festival een afgelasting wel zal overleven, ondanks de 20 procent kosten voor eigen rekening. Zou dit het scenario worden, dan voorziet de organisator van Down the Rabbit Hole wel een ander effect: ‘De ticketprijzen van veel festivals zullen volgend jaar dan wel een flinke sprong maken. De kosten van twee jaar niets kunnen organiseren, zullen dan immers gecompenseerd moeten worden. Dat zou jammer zijn, want je wil je evenement voor zoveel mogelijk mensen bereikbaar houden.’
