Uw Zalmkit al geïncasseerd? En? Zien er best hard uit toch, die nieuwe euromunten. Alleen jammer dat ze u tamelijk koud laten. Volgens de Eurobarometer, een Brussels instrument dat de sentimenten van zijn onderdanen meet, gelooft slechts éénderde van de euroburgers dat de eenheidsmunt voor economische groei zal groeien. Nog minder zielen verwachten dat ze zich met de euro op zak een tikkeltje méér Europeaan zullen voelen.
Juist dat laatste resultaat moet erg teleurstellend zijn voor de Europese beleidsmakers. Als er al een positief effect van de nieuwe munt uitgaat, zo hebben zij zich stiekem ingeprent, dan zal die vooral gezocht moeten worden in toenemende geestdrift voor de Europese zaak. Dat bijverschijnsel is de afgelopen maanden uitgegroeid tot veel meer dan een stille hoop. Van het belangrijkste effect – te weten een acute economische stimulans – waren de verwachtingen sowieso al getemperd.
In de landen van de Europese Unie heette het sinds afgelopen voorjaar officieel dat de economische tegenwind een voornamelijk Amerikaanse aangelegenheid was. Europa zou daar wel wát van merken, maar niet veel. Het argument dat monetaire chaos zou uitblijven nu zowel de sterke Noordeuropese munten als de zwakke valuta uit Zuid-Europa vastgeklonken waren aan één gezamenlijke munt, hield wonderwel nog stand ook. Nog een mazzel dat die eenheidsmunt van zichzelf al niet zo sterk was, want dat hield de exportschade nog redelijk beperkt.
Inmiddels zijn de groeivoorspellingen voor de eurozone al drie keer gecorrigeerd en kunnen we er gif op innemen dat er nóg wat negatieve bijstellingen zullen volgen. Zelden hebben economische staatsinstituten zulk broddelwerk afgeleverd. Het CPB beweert nog steeds dat de inflatie volgend jaar 2,25 procent zal bedragen, de helft minder dan in 2001. De ECB houdt het voor heel de eurozone in 2002 op slechts 1,8 procent. Misplaatst optimisme, want elk kind van dertien kan uitrekenen dat alle gewenste en ongewenste tariefaanpassingen door de komst van de euro een behoorlijk prijsopdrijvend effect zullen hebben.
Maar de EU houdt stug vol dat de Europese economie halverwege volgend jaar de weg omhoog inzet. Met dank aan het stevige fundament van de interne markt, het strikte monetaire beleid van de eurolanden én de daadwerkelijke introductie van de euro per 1 januari. Toch sprak de gerenommeerde Duitse denktank Ifo vorige week dat Europa was aangeland in de diepste recessie sinds 20 jaar en dat deze minimaal twee jaar zal aanhouden. De Amerikaanse Fed verwacht dat de VS pas begin 2003 het dal achter zich laten.
Ervan uitgaande dat deze twee instituten over realistischere rekenmethoden beschikken, zou dat betekenen dat Europa keurig acht, negen maanden achter de VS blijft aanhobbelen. Dat was al zo in de twintigste eeuw, en dat is nu dus blijkbaar nog steeds zo. Euro of geen euro.
Die constatering is tamelijk pijnlijk voor de beleidsmakers in Brussel en Frankfurt. Daar maakt men nog steeds de fout het bestaan van de interne markt – met als hoogtepunt de komst van de euro – als aanjager van de continentale economie te zien. Maar Europese multinationals hebben de afgelopen tien jaar beduidend meer geïnvesteerd in de VS dan in de eigen buurlanden. Maar liefst 9 procent van het bbp dat in de eurozone wordt verdiend komt regelrecht uit Amerika. Logisch dus dat een stagnatie van de groei aldaar er bij ons keihard inhakt.
Even opvallend is het feit dat het inkomen per hoofd van de bevolking in de VS de laatste tien jaar veel sneller is gestegen dan in Europa. Voor onze achterstand is een hele trits oorzaken te geven, zoals een hoge en vooral ongelijkmatige belastingdruk, en een bevolking die al met 58 jaar stopt met werken.
De komst van de euro zal in dat opzicht ook niets aan de positie van Europa op het economische wereldtoneel veranderen. Amerika zal de conjunctuurgolven blijven dicteren; Europa zal daar als vanouds drie kwartalen later de gevolgen van ondervinden. Die wetenschap is natuurlijk best handig. Kunt u het volgend jaar met die euro's op zak gewoon lekker rustig aan doen.
