Rabobank en ABN Amro zijn de beste banken, BDO is nummer één in accountancy. Lees alles over het MT Finance-onderzoek.
Het gaat niet altijd van harte, maar als financiële managers een bank nodig hebben, lopen ze bij voorkeur binnen bij ABN Amro of de Rabobank. MT’s jaarlijkse onderzoek naar de financiële dienstverleners laat een gemengd beeld zien van zich herstellende grootmachten en ontevreden klanten. Rustig vaarwater is voor deze sector nog lang niet in zicht. Je kunt, om een bekend gezegde te parafraseren, de banken wel uit de bankencrisis halen, maar je haalt de crisis niet zomaar uit de banken. Mochten we in vorige jaargangen van MT’s finance-onderzoek nog de hoop uitspreken dat het ergste achter de rug was, inmiddels lijkt de onrust in de bankensector groter dan ooit. Hun situatie wordt een ‘triple whammy’ genoemd: alsof je griep krijgt terwijl op hetzelfde moment je dak begint te lekken en de CV-ketel kapotgaat.
=> Bekijk de volledige uitslag van de MT Finance 2013
Stevige reorganisaties, gedwongen opknippen
Sommige banken zijn bezig met stevige reorganisaties, mede doordat ze zich gedwongen moeten opknippen. Door de naderende deadline van het Basel III-akkoord moeten ze hun financiële buffers versterken. Tegelijk verkeren hun klanten in een diepe recessie, wat de nodige gevolgen heeft voor (onder meer) de zakelijke kredietverlening en hypotheekmarkt. Intussen is duidelijk dat de overheidsmaatregelen om de sector beter beheersbaar te maken, onvoldoende zijn. De nationalisatie van SNS Reaal, begin dit jaar, was daarvan een illustratie.
Waar zijn de zombiebanken
Elders in Europa moeten (volgens de internationale media) nog verschillende zogeheten zombiebanken te vinden zijn, die grote leningen van probleemlanden op de balans hebben staan. In het regeerakkoord van Rutte II werd nog een ‘fundamentele hervorming van de bankensector’ aangekondigd, waarvoor door de Commissie Wijffels aanzetten werden gegeven. Nadere maatregelen zullen dus nog wel volgen. Opvallend daarbij is dat de precies één jaar geleden ingevoerde Bankenbelasting als het aan Wijffels ligt weer wordt afgeschaft.
Gevoelige kwestie
Tegen deze woelige achtergrond is het interessant om onderzoek te doen onder de zakelijke klanten van de financiële dienstverleners. De deelnemers aan MT’s finance-onderzoek, dit jaar opnieuw gedaan in samenwerking met onderzoeksbureau MWM2 en met voorbereidend werk van MBCF, moesten zowel zeggen wat ze van de banken vonden, als welke financiële dienstverleners ze zouden aanbevelen. Eén conclusie overschaduwt alle andere, namelijk dat de relatie met de bank op dit moment een gevoelige kwestie is, waar men graag zijn zegje over doet.
776 keer advies aan de banken
BESTEL DE MT FINANCE
Lees alles over de beste financials in de MT Finance 2013. Bestel hier een exemplaar. 944 respondenten (meest financieel verantwoordelijke managers) deden aan het onderzoek mee. Bij de open antwoorden grepen niet minder dan 776 managers de gelegenheid aan om hun advies aan de banken te spuien (lees ook: managers zijn boos op hun banken). De financieel managers kennen de problemen waar hun dienstverleners mee kampen. Maar hun begrip raakt langzaam op. Eén jaar geleden kregen de financiële dienstverleners nog een 7,2 als gemiddeld rapportcijfer. Dat is nu gedaald naar een 5,0. Voor de herstructurering van de sector om calamiteiten zoals de bankencrisis te voorkomen, is weinig waardering: ruim de helft van de managers vindt de situatie niet of nauwelijks verbeterd. ‘Er is niets wezenlijk anders dan vóór de crisis’, zoals een manager schrijft, ‘en van echte structurele veranderingen is niets terechtgekomen.’ Een andere: ‘Er is nog steeds sprake van risicovol handelen, waarbij het gevaar bestaat dat de belastingbetaler uiteindelijk voor de kosten moet opdraaien.’
Géén bank aanbevelen
Ook aan het aantal aanbevelingen is de kritiek af te lezen. In de 12 sectoren van het onderzoek werden de managers die beslissingsbevoegd zijn op dat vakgebied, gevraagd welke dienstverlener zij zouden aanraden. In de verschillende bancaire categorieën van het onderzoek (zoals financiering en cash management) geeft gemiddeld 31 procent van de managers aan dat ze géén bank willen aanbevelen. In 2012, toch ook een crisisjaar, was dat nog 19 procent.
Normale verhoudingen
De andere kant van de medaille is dat de ruime meerderheid wél aanbevelingen doet. Zo erg is het nog niet met de banken gesteld dat er geen dienstverleners die goed zijn bevallen kunnen worden genoemd. Daarbij valt op dat de Rabobank weliswaar net als vorige jaren goed scoort, maar dat de verhoudingen langzaam weer ‘normaal’ worden. Na de ingrepen bij ABN Amro en de ING in 2008 en 2009 was de waardering van de financieel managers voor deze banken nagenoeg verdwenen – terwijl die voor de Rabobank op peil bleef. Het hoogtepunt voor de laatste en dieptepunt voor de andere twee banken was 2011, toen de Rabobank in 6 categorieën op nr. 1 eindigde. ABN Amro en de ING wonnen in 2011 in geen enkele categorie.
De situatie lijkt als vanouds
Anno 2013 lijkt de situatie weer wat meer op die van vóór de crisis, toen de 3 grootbanken regelmatig stuivertje wisselden. Het aantal aanbevelingen voor de ING neemt gestaag toe en dit jaar wisten ze weer een nummer 1-positie (bij Private equity) in de wacht te slepen. Maar vooral de comeback van ABN Amro is indrukwekkend: in twee jaar tijd ging de Amsterdamse grootbank van nul naar vier nummer 1-posities, één meer dan de Rabobank. Met het totaal aantal aanbevelingen in alle categorieën heeft ABN Amro de Rabobank nu ook weer ingehaald, ook al is het nipt.
IJzersterke reputatie
Cash management is een van die categorieën. Van oudsher heeft ABN Amro met zijn wijdvertakte mondiale netwerk een ijzersterke reputatie op het gebied van de financiële logistiek, en dat kunstje is de bank (nu het netwerk is afgeslankt) niet verleerd. De respondenten die ABN Amro in de categorie Cash management zouden aanraden, prijzen dan ook in de eerste plaats de inhoudelijke kennis van de bank: liefst 52 procent ziet dat als sterk punt, vóór de prijs-kwaliteitverhouding en de klachtenafwerking.
Belangrijkste partner voor grootbedrijf
Ook de eerste plaats in de categorie Corporate finance zal de ABN-Amrobankiers goed doen. Van oudsher ziet de bank zichzelf als de belangrijkste partner voor het Nederlandse grootbedrijf, die graag een rol wil spelen bij omvangrijke deals. Na de nationalisatie heeft ABN Amro op dat gebied belangrijke veren moeten laten. Buitenlandse concurrenten nemen de deals over, alleen al omdat ABN Amro als staatsbank minder risico’s kan nemen. Met smart wordt bij de bank gewacht op de beursgang in (waarschijnlijk) 2015, waarna men zich in de boksring van de internationale concurrentie zonder belemmeringen kan manifesteren.
Coöperatieve structuur
Na jaren van welhaast ijzige kalmte kwam zelfs de Rabobank dit jaar enkele keren in opspraak – hoewel de problemen in geen verhouding lijken te staan tot die bij ABN Amro en de ING. Lang was de coöperatieve bank de witte raaf van de sector, niet aangetast door een bonuscultuur en onverantwoord risicovolle producten. Maar zoals elders lijkt een voordeel ook hier weer nadelen te hebben. De coöperatieve structuur van de bank geeft relatief veel vrijheid aan de lokale en regionale Rabobanken, maar dat verhoudt zich soms slecht met het verscherpte toezicht op de bankensector. Volgens berichten in het FD zou er nu gestudeerd worden op aanpassingen van de bestuursstructuur.
Rabobank drie keer nummer 1
De dienstverlening heeft daar kennelijk niet onder te lijden. De managers zien de Rabobank nog steeds als een van hun favoriete banken. In totaal werd de bank 287 keer aangeprezen, waarmee ze nummer 1-posities bemachtigde in 3 categorieën. Financiering is mogelijk de belangrijkste daarvan. Méér dan 100 (financieel) managers die aan het onderzoek meededen, verklaarden dat ze de Rabobank bij een financieringsvraagstuk aan een collega zouden aanbevelen. De bank handhaaft zich daarmee sterk in deze dienstverlening, die aan de basis ligt van de bedrijfsvoering van het midden- en grootbedrijf. Kenmerken van de Rabobank die op dit gebied worden gewaardeerd zijn inhoudelijke kennis (voor 49 procent van de respondenten), de prijs-kwaliteitverhouding (35 procent) en de flexibiliteit (27 procent).
Met zichzelf bezig
Vergeleken bij ABN Amro en de Rabobank steekt de ING nog steeds mager af, hoewel een duidelijke verbetering te zien is vergeleken met vorige jaren. In de belangrijke categorieën Financiering en Cash management zit er een klein gat tussen de ongenaakbare top 2 en de ING, en een groot gat naar de nummer 4 (respectievelijk Triodos Bank en Van Lanschot Bankiers). Een van de mogelijke verklaringen is dat de bank de afgelopen jaren veel met zichzelf bezig is geweest. De onlangs afgezwaaide topman Jan Hommen heeft volgens een schatting van het FD ‘de grootste afslankoperaties uit de geschiedenis van het Nederlandse bedrijfsleven’ doorgevoerd. In vier jaar tijd werd het bedrijf teruggebracht van een mondiale tot een Europese speler, waarbij voor ruim 23 miljard aan activiteiten de deur uitgingen (de meeste met winst). In Nederland moest een verlies van meer dan 4000 arbeidsplaatsen worden opgevangen.
Wintsgevendheid is op niveau
Nog steeds is de vermageringskuur niet voorbij: de Europese verzekeringstak zal via een beursgang volgend jaar worden afgesplitst. De aandelenbeurs is inmiddels lovend over de ING en de winstgevendheid is op niveau. Nu het imago in de zakelijke markt nog. Gezien hun reacties in het onderzoek wordt het sentiment van ING’s triomfantelijke reclamekreet ‘Oranje zijn we allemaal’, niet door de Nederlandse zakenmensen gedeeld.
En de accountants?
Bij de kritiek die in MT’s onderzoek los kwam, bleef de accountantswereld buiten schot. Het was tenslotte ook een bankencrisis en geen accountancycrisis. Toch heeft de sector de afgelopen jaren te maken gehad met ernstige hervormingsdrang uit de hoek van de regelgevers. De nauwe verwevenheid van de belangen van accountantsbedrijven met die van hun klanten, al jaren steen des aanstoots, deed extra pijn toen het accountantstoezicht faalde tijdens de bankencrisis. In Europees verband wordt nu gestudeerd op maatregelen, zoals het voor bedrijven verplicht rouleren van accountantskantoor, en het beperken van de neveninkomsten voor accountantsfirma’s uit advieswerk.
Geen vrolijk vooruitzicht
Geen vrolijk vooruitzicht voor accountants, in een toch al weinig vrolijke tijd. De markt is al jaren min of meer verdeeld onder dezelfde grote en middelgrote partijen. Nu de economie niet groeit, zit er ook in de markt geen groei. ‘Landjepik’ bij een concurrent is zo’n beetje de enige manier voor een accountantskantoor om nieuwe klanten binnen te halen. Traditioneel haalden boekhoudkantoren extra omzet binnen door naast de controle van de administratie advieswerk aan te bieden. Maar ook de adviesmarkt ligt nagenoeg stil.
BDO is nummer 1
Ondanks deze nijpende toestand kan er in Eindhoven worden gejuicht. Accountantskantoor BDO uit die plaats heeft dit jaar, geheel tegen de verhoudingen in de sector in, de eerste plaats gegrepen in het onderzoek van MT. Jarenlang weerspiegelde de ranglijst in de MT Finance de mondiale situatie: de ‘big 4’ stonden bovenaan, daarachter kwam BDO als best of the rest. Dit jaar komt BDO met een reuzensprong op nummer 1 in de categorie Accountancy. De managers die aan het onderzoek meededen, prezen het bedrijf vooral om zijn prijs-kwaliteitverhouding, inhoudelijke kennis en flexibiliteit.
De Big 4,5
Door zijn zorgvuldig opgebouwde marktpositie in enkele stabiele marktsectoren (zoals die van familiebedrijven) straalt BDO een degelijke rust uit. Intussen is het bedrijf gestaag bezig aan een mondiale opmars: verspreid over de wereld heeft BDO 55.000 mensen in dienst. (Overigens staat de ‘D’ nog altijd voor het Nederlandse Dijker & Co, een van de oprichtende kantoren.) Het is te vroeg om te spreken van de Big 5 in de accountancymarkt, maar gezien de ontwikkeling van BDO moeten we het misschien over de Big 4,5 hebben.
Preventie
Een ander bedrijf uit het zuiden dat degelijkheid uitstraalt is Interpolis, dit jaar voor de tweede achtereenvolgende keer nummer 1 in ‘Verzekeringen’. Met hun sterke nadruk op preventie lijken de Tilburgers als weinig anderen te begrijpen waar het in de huidige verzekeringsmarkt om draait: de klant helpen om zijn bedrijfsrisico’s te managen. Verzekeraars zijn tegenwoordig eerder adviseurs en partners, dan alleen de mensen aan de andere kant van de lijn als er schade is.
Interpolis wordt geprezen
Door de managers wordt Interpolis vooral geprezen om zijn prijs-kwaliteitverhouding (volgens liefst 60 procent van de respondenten die het bedrijf zouden aanbevelen), vóór de flexibiliteit (48 procent). Pechvogel van deze editie van de MT Finance is Nationale-Nederlanden: in sommige jaargangen stond het bedrijf aan kop in zowel de categorie Verzekeringen als Pensioenen, nu moet het bedrijf genoegen nemen met twee 2e plaatsen, achter respectievelijk Interpolis en Zwitserleven. Al jaren wisselen deze drie bedrijven regelmatig stuivertje.
De ontwikkeling van NN
Het zal desondanks zeer interessant zijn om te zien hoe het merk Nationale-Nederlanden zich het komend jaar gaat ontwikkelen. Waarschijnlijk wordt het verzekeringsbedrijf van de ING in 2014 verzelfstandigd. Nu al is dat bedrijf (ook via de recente overname van een deel van WestlandUtrecht Bank) druk bezig met het ontwikkelen van bancaire producten. Volgend jaar zal de Nationale-Nederlanden Bank (of NN Bank) zich mogelijk vol gaan manifesteren op de markt voor bankdiensten. Op dit moment is de ING dus bezig om in eigen gelederen een toekomstige concurrent uit te broeden. Die concurrent zal goed beslagen ten ijs komen. Wie weet zal het ooit de NN Bank zijn die de dit jaar herstelde hegemonie van de 3 grootbanken in de ranglijstjes van de MT Finance, als eerste gaat doorbreken.
