De manager als soort is op zijn retour: het worden er minder en ze managen minder, constateert Erik de Muinck Keizer, zelf manager bij Google Nederland.
Managers zijn als soort op hun retour. En CBS kwam in mei dit jaar met cijfers die dat bewijzen; in 2015 telde Nederland 8 procent minder managers dan het jaar ervoor. Als we het hier over omzetcijfers hadden, dan zouden we woorden gebruiken als: ‘kelderen’ of ‘duikvlucht’.
Je werknemers zijn slimmer dan jij
Deze trend is niet alleen begrijpelijk, maar ook volkomen logisch en zelfs goed nieuws voor alle betrokkenen; zowel voor medewerkers als voor de managers zelf. De verklaring zit hem namelijk in het feit dat managers steeds minder hoeven te managen in de traditionele zin van het woord. Werknemers zijn slimmer en capabeler dan ooit. Veel mensen in je team zijn waarschijnlijk zelfs slimmer dan jij. En dat is prima. Mits je ze op de juiste manier aanstuurt.
Manager als controleman
Managers zijn een uitvinding van de periode vlak na de industriële revolutie. Bedrijven groeiden, bereikten een omvang die het voor de eigenaar onmogelijk maakte om aan iedereen persoonlijk leiding te geven. Managers stuurden afdelingen aan en rapporteerden aan de directeur-eigenaar. Management stond gelijk aan controle: erop toezien dat de fabrieksarbeiders genoeg uren maakten en binnen die uren zo productief mogelijk waren.
Iedereen werd manager
In de twintigste eeuw zagen we een explosie van managementtitels. Hoe groter de organisatie, hoe meer managementlagen. Het gemiddelde opleidingsniveau steeg bovendien, waardoor er meer aanbod was medewerkers met een managementambitie. De climax van deze ontwikkeling is dat veel mensen nu de titel ‘manager’ voeren, zonder dat ze daadwerkelijk iemand aansturen: van accountmanagers die in werkelijkheid vooral klantcontact beheren, tot marketingmanagers die in hun eentje de marketingcampagnes uitvoeren.
Tijdperk van 'enabler'
Voor de managers die wel daadwerkelijk managen, is het er niet eenvoudiger op geworden. Dertig procent van de beroepsbevolking is hoger opgeleid. Dat is wel even wat anders dan een fabrieksarbeider aansturen op output; in veel gevallen is iemand die aan jou rapporteert slimmer dan jij, of op zijn minst beter in haar of zijn vakgebied. De twintigste eeuw gaat de geschiedenis in als het eeuw van de manager. Het heeft er alle schijn van dat de eenentwintigste eeuw te boek gaat staan als het tijdperk van de 'enabler'. Het is niet voor niets dat 800.000 mensen in Nederland ervoor hebben gekozen om niet meer voor een baas te werken en nu zelfstandig professional zijn.
- Lees verder op Linkedin: 'Are you an manager or an enabler?'
iPhone vs Deep Blue
De verklaring zit hem niet alleen in het opleidingsniveau, want dat is al een paar decennia onveranderd. Nee, als er iets is wat traditioneel management overbodig maakt, dan is het wel technologie. De Samsung of iPhone in je broekzak is veel slimmer dan Deep Blue, de supercomputer van IBM die Gary Kasparov versloeg in 1996. ‘Er zit maar 11 of 12 jaar tussen iets wat de snelste supercomputer ter wereld is en iets wat je in je handen houdt en per ongeluk laat vallen’, zo drukte professor Kathryn Myronuk van de Singularity University het uit. Alle technologieën die we gebruiken, thuis en op het werk, worden heel snel simpeler, goedkoper en beter. Kijk maar eens naar deze video van Photoshop-experts die proberen te werken met Photoshop 1, en je snapt wat ik bedoel.
Flappy Bird
Flappy Bird is ontwikkeld door één developer in Vietnam. WhatsApp is 1 miljard keer gedownload op Android – het bedrijf heeft 4 developers in dienst. Nog niet zo lang geleden wilden we (het managementgilde) het gebruik van social media en diensten als WhatsApp op het werk verbieden. Vooral jongeren krijgen dat nog steeds te horen. Een 16-jarig meisje (!) omschreef het treffend in een opiniestuk op de Telegraph: “I constantly hear the phrase from my parents: ‘get off your phone and do some work’. I think they forget that our phones are generally our source of work. At my school, my year is the last year to not be made to use iPads for all of our work. Every year below me have their homework put onto the cloud and they do it on the cloud, where the teacher can mark it online.'
'The age of enablement'
De manager, dat was vroeger degene die zijn werk het beste deed en gepromoveerd werd naar een leidinggevende functie. Wie op die manier aan zijn leiderschapspositie kwam, moest natuurlijk ook wel bewijzen dat hij slimmer was dan zijn team. Dat dit niet altijd het gewenste resultaat had, blijkt wel uit de managementliteratuur; er is zelfs een theorie die beschrijft dat competente professionals niet noodzakelijkerwijs goede managers zijn ('het Peter Principle'). Sterker nog: uit onderzoek blijkt dat een strenge een negatief effect heeft op productiviteit, motivatie en retentie.
Richting en vrijheid
In de 21ste eeuw is een manager niet meer de slimste van het team. Zeker niet op alle vlakken: je direct reports kunnen veel dingen die jij niet kunt. En dat is maar goed ook. De beste manier is om ze niet meer aan te sturen, maar richting te geven en ze vervolgens de vrijheid te geven om hun eigen brains en skills te gebruiken om die doelen te bereiken. We leven niet meer in de eeuw van het management, maar in de age of enablement.
Auteur is Erik de Muinck Keizer, Country Manager Benelux bij Google. De Muinck Keizer studeerde internationale betrekkingen en volkenrecht aan de Universiteit van Amsterdam.
Meer Erik de Muinck Keizer?
Foto boven: Flickr.com
