Geen producten in de winkelwagen.
De negatieve publiciteit voor de hoofdschuldigen van de kredietcrisis mist zijn uitwerking niet op de rest van de business finance: de hele sector zoekt naarstig naar een nieuw moraal en evenwicht. De financiële experts van PricewaterhouseCoopers zwengelen sinds dit najaar het publieke debat aan met een ‘ethisch reveil' in de vorm van een reclamecampagne. Bestuursvoorzitter Robert Swaak: "Ethiek en de financiële sector gaan juist wél samen."
De adviseurs van PwC zijn overal deze herfst. Via radio en paginagrote advertenties laten ze een ander, positiever geluid horen in de voortgaande discussie over de financiële sector. "We kunnen maar beter iets opsteken van deze harde economieles," schreef PwC-ceo Robert Swaak in een paginagrote tekst in alle landelijke dagbladen. En ook: "Dit is het moment dat we onszelf opnieuw moeten uitvinden."
Geïntrigeerd door de belofte die in deze woorden schuilt, toog MT naar PwC om Swaak verdere tekst en uitleg te vragen hoe business finance zich de komende jaren volgens hem dient te ontwikkelen.
U pleit voor een ethisch reveil in de finance wereld.
"Dit is eigenlijk een call to arms, zoals de Engelsen zeggen. We hebben de afgelopen maanden veel gesprekken gevoerd, binnen onze organisatie maar ook met cliënten. Nu gaat het erom de visie uit te dragen. Als je een organisatie bent met alleen al in Nederland zo'n vijfduizend werknemers, dan heb je een maatschappelijke verantwoordelijkheid."
Ethiek is niet bepaald een onderwerp dat momenteel met de financiële sector wordt geassocieerd…
"Ethiek en de financiële sector gaan juist wél samen: hoe richt je beloningsstructuren in, hoe geef je ethiek een ingang binnen je eigen organisatie? Binnen PwC geven we hier al jaren invulling aan met ontwikkelings- en trainingsprogramma's. We noemen het de PwC-experience en leggen continu de focus op vier gedragskenmerken: het delen van kennis, het vermogen je in de klant te verplaatsen, het niet uit de weg gaan van de dialoog – ook al is die robuust, en accountability. In hoeverre ben jij als financieel adviseur aanspreekbaar op je handelen? Al deze zaken bepalen de impact voor cliënten maar ook voor jezelf. Natuurlijk kijken wij ook naar output, maar deze vier kenmerken vinden wij van strategisch belang."
Is de rest van de branche hier ook mee bezig?
"Onderschat niet hoe hard er momenteel binnen organisaties wordt gewerkt om de komen tot een herdefinitie van normen en waarden. Ik denk dat het debat nog vele malen scherper moet worden gevoerd, maar mijn gevoel is wel dat we de handen er enigszins omheen beginnen te krijgen. Het begint met verantwoordelijkheid nemen voor je eigen organisatie. Je kunt wel heel veel toeteren maar dan moet je het intern waarmaken."
De Britse econome Noreen Hertz gaat aan de Duisenberg School of Finance een nieuw type financiële leider opleiden…
"De kracht van dit soort opleidingen – en dat zie je bijvoorbeeld ook terug bij Harvard Business School – is dat ze zichzelf de vraag durven stellen: hoe zag ons curriculum eruit vóór de crisis. Zijn onze oud-studenten voldoende geëquipeerd geweest? Dat vind ik een hele goede ontwikkeling."
"In het bedrijfsleven en bij de opleidingen worden meerdere codes of conduct opgesteld, maar waar het écht om gaat is de implementatie en naleving ervan. Wordt er een fout gemaakt, dan is het geen oplossing om de schuldige meteen af te straffen en het er verder bij te laten. Het gaat erom dat er een discussie op gang komt waaróm iemand een fout maakt. Dat zijn fundamentele vraagstukken."
U bent nu ruim een jaar ceo van PwC. Hoe kijkt u terug op het afgelopen jaar in business finance?
"Paradoxaal genoeg, hoe vervelend de ontwikkelingen ook zijn, ik heb er zóveel energie van gekregen. Wat me enorm is opgevallen is de flexibiliteit van onze organisatie. We hebben dichtbij onze klanten kunnen blijven, waardoor we beter begrijpen wat zij in deze crisis nodig hebben. Dat vervult mij met trots."
Wat waren de belangrijkste vraagstukken waarmee bedrijven het afgelopen jaar bij PwC aanklopten?
"Business recovery services, procesverbetering, kostenstructuur, beloningsparagraaf, governance, riskmanagement. In de private sector is de vraag naar riskmanagement en advisering over financieringsvraagstukken toegenomen."
Moet er in de business finance meer lange termijn worden gedacht?
"Ik geloof heilig in anticyclisch denken. Lange termijn wordt de trend, al vind ik het nu nog steeds een prille ontwikkeling. We zijn te gefocust op soundbites, veel organisaties zijn slachtoffer van hun eigen kortetermijndenken. Als je naar de geschiedenis kijkt dan zie je dat daar waar strategieën duurzaam blijken, de langetermijnperspectieven nooit uit het oog zijn verloren."
Gaat de Code-Tabaksblatt voor goed bestuur de komende jaren aan belang winnen?
"Ja, en ook de aanbevelingen van de Commissie-Frijns. Door de discussie die nu wordt gevoerd zal de relevantie van de aanbevelingen alleen maar toenemen. Wat opvalt is dat commissarissen nu al meer bewust zijn van hun verantwoordelijkheden. Er ontstaan kennispools van commissarissen."
Ziet u een terugkeer naar simpele, transparante bankproducten, zoals Leen Verdonk, directeur Structured Investments bij ING onlangs stelde?
"Ik kan zoiets alleen maar toejuichen. De uiting van ING lijkt me een eerste stap in die richting."
Uit recent onderzoek van de Economist Intelligence Unit blijkt dat Nederlandse topmanagers zelfgenoegzaam zijn over de eigen aanpak van de crisis. Bent u niet bang dat we hierdoor straks terugvallen in oude gewoonten?
"Zelfgenoegzaamheid kent hier helemaal geen plaats. Ik ken het onderzoek maar herken het geschetste beeld niet. Dus hou ik het op wat ik zelf zie: Nederlandse managers die staan voor hun zaak en de benodigde maatregelen nemen. Als ik op basis van voorgaande crises en de lessen die toen zijn geleerd, me de vraag stel: zijn we ook nu weer in staat om te resetten? Dan is mijn antwoord: ja, absoluut."
