1/3 van de productie-uren van maakbedrijf GL Precision worden onbemand gerealiseerd. 'Robots hoeven niet naar het toilet.'
‘Kwam ik vroeger thuis, dan plakten mijn schoenen aan de vloer’, zegt Gerard van der Leegte. ‘Zoveel olie lag er toen nog in de fabriek.’
Inmiddels kun je van de vloer eten bij GL Precision (nr. 42 in de Maakindustrie100), het bedrijf dat Van der Leegte in 1967 oprichtte. Wie dacht dat de robotisering nog in de kinderschoenen staat in Nederland, moet hier zijn ogen eens de kost geven. Robots all over the place ondersteunen alle competenties die GL Precision in huis heeft: van frezen, slijpen, draaien, draadvonken, microlaser-lassen en snijden tot en met complete montage van alle materialen in een van de hightech cleanrooms. En het bijzondere is: dat gaat met een precisie die het blote oog ver te boven gaat. Een frees gaat tot op de 1.000ste centimeter nauwkeurig. En dat niet 1 keer, maar talloze keren, achter elkaar. Het is een continue strijd tegen onnauwkeurigheid.
Klanten als ASML, Zeiss en FEI
Dat moet ook wel, want klanten als ASML, Zeiss, Kyocera, Mapper, microscopenbedrijf FEI en de Duitse satellietenbouwer TESAT werken ook tot op de nanometer, en de materialen die zij gebruiken vragen dus het aller-precieste. Dankzij Van der Leegtes modules kan ASML bijvoorbeeld machines maken die chips ‘bakken’ tot op 20 nanometer (0,00002 millimeter) nauwkeurig. En dankzij GL Precision kunnen satellieten in de ruimte tv-beelden versterken tot op een exacte locatie op de aarde.
De baas spelen
Van der Leegte (foto rechts) begon zijn bedrijf op zijn achttiende, als ‘gereedschapmakerij Gerard van der Leegte’, nadat hij eerst samen met zijn anderhalf jaar oudere broer Wim in het bedrijf van zijn vader werkte. ‘Maar Wim begon een beetje de baas te spelen’, grapt hij. ‘Toen dacht ik: ik begin zelf wel iets.’ Een paar van vaders bedrijf geleende machines gaven hem een start mogelijkheid. Maar waar Wims VDL uitgroeide tot een van de bekendste bedrijven van Nederland, dat nu zelfs Mini’s maakt, bleef Gerards GL Group relatief kleiner en in elk geval: minder bekend.
Vooral technici in dienst
Er werken nu zo’n 175 man bij GL Precision, het bedrijf dat het precisiewerk doet, en 50 mensen bij GL Plastics, het eveneens tot de groep behorende spuitgietbedrijf. De meesten van hen zijn technici, vaak door het bedrijf jarenlang zelf opgeleid. Maar er zijn ook nog steeds mensen die met de hand bijvoorbeeld braampjes van de halffabrikaten verwijderen. ‘Het zijn mensen die heel nauwkeurig met behulp van microscopen met kleine onderdelen kunnen werken.’
1.000 vuile deeltjes
Niet alleen de robots en de precisie waarmee gewerkt wordt, zijn indrukwekkend, dat zijn ook de ermee gemoeide investeringen. Dit jaar is bijvoorbeeld een nieuwe cleanroom in gebruik genomen. Waar een ‘normale’ cleanroom tot 10.000 vuile deeltjes per kubieke meter tolereert, is dat in deze maar 1.000 deeltjes. Een investering van toch gauw 7 ton, zegt Van der Leegte. En dat voor één enkele kamer. Maar het is wel het geheim van het succes, zegt hij. ‘We willen altijd vooroplopen, altijd het nieuwste, altijd het beste. Blijven investeren, dat is de basis. Wij investeren onder normale omstandigheden 10 procent van de omzet naar de laatste stand van de technologie. Dat is de enige manier om een voorsprong te houden.’
Robots nemen het werk over
Met trots vertelt hij ‘dat 1/3 van de productie-uren onbemand wordt gerealiseerd’. Oftewel: waar robots het werk doen dat voorheen door mensen werd gedaan. Ploegendiensten zijn er nu niet meer. Als ’s avonds de werknemers naar huis gaan, nemen de robots het werk over. ‘Die hebben geen vakantie, en hoeven niet naar het toilet’, zegt Van der Leegte. ‘Zo kunnen we de kostprijs op niveau houden.’ Alleen bij storingen voor 22.00 wordt nog een medewerker opgepiept, die dan naar de fabriek komt om het probleem te verhelpen. Het vraagt wel wat van de organisatie, zegt hij. ‘Veel machines die wij kopen, daar staat een robot bij. Dat is typisch Nederlands, in Duitsland kom je het bijna niet tegen. Daar staat nog altijd een man aan elke machine.’
Zie de robots aan het werk in dit filmpje:
'Wim doet dat toch wat makkelijker'
Van der Leegte, 65 jaar inmiddels en opa van drie, heeft de dagelijkse leiding van het bedrijf overgedragen aan Herman Rusch en Theo Koert. Zelf komt hij er nu nog eens in de week. Hij wil niet in de weg lopen, maar kan het ook niet loslaten, zegt hij. Je moet bezig blijven, niet stil gaan zitten. In juni sprak hij op een feestje ter gelegenheid van de opening van een nieuw gebouw. Nou ja, nieuw, het gebouw staat er al sinds begin 2013. ‘Maar het was er gewoon nog niet van gekomen erbij stil te staan.’ Nu heeft hij daar eindelijk wel wat tijd voor. Om trots te zijn op dit prachtige stuk Hollands Glorie, zijn levenswerk. En om ook wat meer naar buiten te treden. ‘Mijn broer doet dat toch wat makkelijker dan ik’, zegt hij, met een van de familie kenmerkende glimlach.
Het eerste boekjaar
Op de openingsavond vertelde hij over ‘het eerste boekjaar 1968’. Dat hij toen 58.000 gulden omzet draaide met een winst van 15.000 gulden, waarvan hij een derde gebruikte om van te leven, en twee derde investeerde in een nieuwe lintzaagmachine, die nauwkeurig een profiel kon uitzagen. En zo is het eigenlijk gebleven. Zoals in 1980, toen hij een eerste draadvonkmachine kocht, die de lintzaagmachine verving. En in 1987, toen hij twee spuitgietmachines kocht en GL Plastics geboren werd. Hij vertelde over de verhuizingen: van Hapert, naar Valkenswaard, en uiteindelijk naar Eindhoven. En over topjaar 2000, toen de omzet ruim 22 miljoen euro beliep, een nieuwe fabriek gebouwd werd en het machinepark gemoderniseerd en uitgebreid werd. De stempel- en matrijzenindustrie werd achtergelaten, voortaan werkte het bedrijf alleen nog maar aan hightech componenten en modules.
Crisisbestendig
Van der Leegte sprak ook over de moeilijke tijden die volgden. De jaren 2002 en 2003, toen de omzet halveerde, en het bedrijf terug moest naar 60 man personeel. En 2008, toen feitelijk hetzelfde gebeurde. ‘Gelukkig is, en was, GL Precision crisisbestendig’, zegt Van der Leegte. En dus wordt dit jaar waarschijnlijk de 40 miljoen omzet aangetikt. Met dank aan ‘de complexiteit, de veelzijdigheid en het hoge investeringsniveau’, aldus de oprichter. Want alleen zo kun je de concurrentie voorblijven. ‘Microlaserlassen, dat kunnen misschien nog 2 of 3 anderen in Nederland’, zegt hij. ‘Hetzelfde geldt voor rond- en profielslijpen. Maar al die bewerkingen combineren, daarin zijn we denk ik wel uniek.’
De komende jaren: consolideren
Van der Leegte zegt de komende jaren niet veel verder te willen groeien. ‘Laten we nu maar eerst eens consolideren.’ Hij wil wel verder investeren, maar nu vooral in nieuwe klanten, zegt hij. ‘We willen niet te afhankelijk worden van ASML.’ Eén ding is al die jaren onveranderd gebleven: zijn betrokkenheid. ‘Ik heb er nog steeds echt de pest in als we ergens verlies op lijden’, zegt hij. Dat is misschien ook wel zijn probleem, geeft hij toe. ‘Ik ben altijd ondernemer gebleven, geen manager. Ik was bang de controle te verliezen, bang te groot te worden.’ Hij mag dan de dagelijkse leiding overgedaan hebben, aan opgeven denkt hij nog niet. ‘Het is toch je kindje’, zegt hij. ‘In 2017 bestaat de zaak 50 jaar. Dan wil ik er ook nog bij zijn, hoor.’
