Bijna alles waar Bert Swart, burgemeester van Schiermonnikoog, mee te maken heeft, speelt zich af op het eiland. “Dat maakt de zaken heel direct aanstuurbaar.”
We hebben eens een afdeling van de gemeente Groningen hier op Schiermonnikoog op bezoek gehad. Tja, die mensen weten amper wat ze overkomt. Onze hele organisatie bestaat uit misschien een kwart van hun afdeling. Die ambtenaren hebben er geen notie van hoe het hier werkt. In grote steden draagt iedere ambtenaar een klein beetje verantwoordelijkheid. Wij kennen dat niet, hier zijn de medewerkers overal verantwoordelijk voor.“Bijna alles speelt zich af op het eiland. Dat maakt de zaken heel direct aanstuurbaar. Je hebt vaak aan een half woord genoeg. Ik hoef niet overal heel veel mensen bij te betrekken en uitgebreide vergaderingen te beleggen. Wij hebben hier bijvoorbeeld een eigen politie-eenheid. Bij een grotere gemeente is alles veel groter en daardoor afstandelijker georganiseerd.
“Schiermonnikoog is een kleine gemeente waar veel zaken spelen die totaal anders zijn dan bij een walgemeente. De burgemeesters van de vijf waddeneilanden hebben zich daarom verzameld in een eilandcollege. De eilanden hebben te maken met dezelfde problematiek. Neem alleen al de veerdiensten en de problematiek rondom de Waddenzee. Dat houden we zeer nauwlettend in de gaten. De bezetting van de vuurtorens, de woningbouwproblematiek is vergelijkbaar. Openbare orde en veiligheid, allemaal zaken die toch anders zijn dan aan de wal.
“Bestuurlijk gezien is het college verantwoordelijk, de gemeentesecretaris is verantwoordelijk voor de ambtenaren. Na de collegevergadering van dinsdagochtend komen de beleidsambtenaren bij elkaar. Zij zetten de lijnen uit die we in het college hebben besproken. Het college probeert daar zowel tijd als geld goed aan te koppelen: dit willen we in dat tijdsbestek, en tegen deze financiële condities.”
“Eens in de zoveel tijd ga ik met de beleidsmensen en het college om tafel zitten met de uitdrukkelijke invalshoek: hoe ervaren jullie ons en hoe wij jullie. Dat doe ik ook met de politiemensen. Wanneer iets niet bevalt, dan zeggen we het tegen elkaar.”
“Twee dagen per week ben ik aan de wal voor bestuurszaken, daar ben ik vrij veel tijd aan kwijt. Als ik een vergadering in Leeuwarden heb, moet ik daar bijna een dag voor uittrekken. Aan de andere kant dwingt het me ook om steeds weer de afweging te maken: heeft het een meerwaarde voor de gemeente? Ik ga bewuster met mijn tijd om.” “Schiermonnikoog heeft maar één dorp, met duizend inwoners. Iedereen is betrokken bij het wel en wee van het eiland. Het percentage vrijwilligers is enorm. Ze werken onder andere bij de brandweer en bij de reddingsmaatschappij. Die betrokkenheid is een groot goed, maar tegelijkertijd maakt zo’n kleine gemeenschap de handhavingproblematiek ingewikkelder: mensen die je handhaaft en tot de orde moet roepen, kom je in zo’n kleine gemeenschap vroeg of laat weer in een andere situatie tegen. De afstand is vrij kort. Daar probeer ik voortdurend zuiver in op te treden. “Strak handhaven, dat vind ik wel eens moeilijk, maar ik ben ervan overtuigd dat het moet. Ik verwacht dat ook van mijn medewerkers. Ik ben er best tevreden mee hoe we hier met bepaalde situaties omgaan. Nut en offer tegen elkaar afzetten, zó gaan we het doen en daarmee klaar. Duidelijkheid. En er zijn veel dilemma’s. Bijvoorbeeld de recreatiewoningen, die mogen niet permanent worden bewoond, maar veel gemeenten gaan daar soepel mee om. Wij niet, we zijn daar heel strikt in. Dat moet ook wel, want het tast de sociale structuur van het dorp aan. Andersom mogen permanente woningen ook niet recreatief worden gebruikt.”
“In de loop der jaren heb ik geleerd in vergaderingen en gesprekken ook de ander aan het woord te laten en gezamenlijk een oplossing te zoeken. Daarnaast weet ik inmiddels dat je altijd een gezonde afstand moet bewaren tot de problematiek: het zijn niet altijd jouw problemen. Soms als er onenigheid tussen mensen of ambtenaren is, wordt mij om advies gevraagd. Ik waak ervoor om dan een standpunt in te nemen. Gezonde afstand bewaren, ik denk dat het overal geldt.”
“Iedereen heeft zijn eigen stress in het werk. Maar ik geloof dat ik vrij makkelijk zaken langs me heen kan laten gaan. Ik ben soms natuurlijk wel bezorgd over bepaalde dingen, maar het is niet zo dat het mijn leven beheerst. Ik kijk liever naar het halfvolle dan naar het halflege glas.”
CV Bert Swart
1956 > geboren in Groningen
1968 > middelbare school in Groningen
1974 > opleidingen op juridisch en financieel terrein, Bestuursacademie Groningen
1976 > supermarktmedewerker in Groningen
1977 > verschillende (beleids)functies op provinciaal en gemeentelijk niveau, de laatste jaren als hoofd publiekszaken van de gemeente Haren
1998 > deeltijdwethouder gemeente Winsum
2004 > burgemeester Schiermonnikoog
Bert Swart is getrouwd en heeft een zoon.
