Antoine Bodar werd uit Rome geroepen om plebaan van de Bossche Sint-Janskathedraal te worden. Hij wil niet 'de baas komen spelen', wel hoopt hij gelovigen én ongelovigen te kunnen
Huisbezoeken door meneer pastoor worden in Nederland gezien als het toppunt van nederigheid. Het is eigenlijk een heel Nederlands verschijsel, elders zie je het niet. Ik krijg ook wel eens verzoeken om de mis te komen doen voor een zieke moeder. Enig idee hoeveel tijd me dat kost? Zeker een dag. En die dag heb ik niet. Ik zal me minder richten op huisbezoeken of op het ziekenhuispastoraat. Ik leg mijn prioriteiten anders. Van aard ben ik eerder leraar en liturg dan herder van de geloofsgemeenschap. Ik ben natuurlijk ook lange tijd docent geweest aan de Universiteit van Leiden.”Het pastoraat wil ik uitoefenen door mensen rond de eredienst in de plebanie te ontvangen. Zoiets als een academisch kwartiertje. Preken, de heilige mis opdragen, de sacramenten bedienen, schrijven over religieuze aangelegenheden en mijn media-optredens continueren, reken ik tot mijn taken als plebaan. Kerken moeten meepraten in het maatschappelijke debat, vind ik, en niet toekijken. Ik zal in plebaniegesprekken en de lezingen die ik wil organiseren het debat met de wereld niet schuwen. De kerkleer mag best wat meer worden uitgedragen. Ik wil ook de eredienst op een hoger plan brengen. Zodat de kathedraal als bedehuis nog meer kan betekenen voor de regio en misschien ook de noorderling kan verleiden eens naar het zuiden af te zakken. 's-Hertogenbosch ligt tenslotte maar een uur rijden van Amsterdam.
“Ik ben het beschouwelijke type. Herderlijk hoop ik te zijn in het nabij zijn van mensen. Tijdens het uitdelen van de hostie zoek ik altijd de ogen. In de hoop een drempel te slechten. Daarvoor moet ik wel over mijn eigen verlegenheid heen stappen. Ik krijg vrij veel aanvragen voor gesprekken, van mensen uit het hele land. Mensen die worstelen met religieuze vragen, een levensvraag of die zich een-voudigweg willen uitspreken. Ik luister en soms kan ik een duiding geven of via het circuit van hulpverleners een oplossing zoeken. De meeste mensen zoeken echter gewoon troost, niet een oplossing. Een van de belangrijkste taken van een priester is het oor lenen, begrijpen dat iets ellendig is, naast iemand staan en bevestigen dat het moeilijk is. “Een docent bekommert zich trouwens ook niet alleen om de bollebozen, maar ook om de schaapjes die achterblijven. Hij zal ook minder begaafde leerlingen willen motiveren. In de kunstbeschouwing is bijvoorbeeld ook plaats voor de meer praktisch ingestelde connaisseurs. Universiteiten zijn er niet voor de kennisoverdracht alleen, het gaat erom dat iemand goed wordt gevormd, zodat hij met het leven om kan gaan.
Zo is het ook in een kerk. Het vertellen van het evangelie of de bijbelinhoud is misschien niet altijd even troostrijk. Ik probeer in mijn preken de mensen te inspireren, iets mee te geven, opdat ze een week later weer komen. “Ik preek liever over spiritualiteit dan over de moraal. In Nederland kan men daar niet mee omgaan. Het geloof versmalt al snel tot ethiek. Het gaat over de standpunten van de kerk inzake abortus, euthanasie, de pil. Italianen realiseren zich veel beter dat de Rooms Katholieke kerk de lat nou eenmaal hoog legt. Dat de kerk een ideaal uitdraagt dat nastrevenswaardig maar niet altijd haalbaar is. “Ik probeer de mensen te brengen bij God die liefde, barmhartigheid en vergeving is. De moraal volgt vanzelf als mensen zich door God aangeraakt voelen. Ik probeer wel de moeilijkheid in het leven te laten zien. Een recente preek ging bijvoorbeeld over geloven, Dat het zo veel stand-vastigheid kost en de ene misschien beter lukt dan de ander. Daaruit ontstaat saamhorigheid.”Ik wil niet de manager uithangen, dat wil zeggen: de baas spelen, alsmaar vergaderen en nota's schrijven. Ik zal terughoudend zijn in het aansturen van de pastores en de vrijwilligers. Ik ben geen type dat anderen voortdurend wil controleren. Ik hoop mensen zo te enthousiasmeren dat ze zelf hun taak ter harte nemen.
Ik zoek ook altijd aanvulling in de ander. Hier heb ik een kapelaan die uitstekend is in organiseren. Zelf kan ik dat niet zo goed, ik word er zenuwachtig van. “Als de bisschop een beroep op je doet, is weigeren niet gebruikelijk. Ik ben gevraagd door monseigneur Hurkmans, vanwege mijn opvattingen over kerk en geloof. Die zijn conservatief – in de betekenis van 'bewaren'. Zoals Paulus leert: onderzoekt alles, behoudt het goede. Ik belijd de leer van Rome. Bij de jezuïtische kerkgemeenschap De Krijtberg in Amsterdam deed ik dat ook, maar ik werd helaas wegens succes de kerk uitgezet. Ze konden niet begrijpen hoe een priester die gewoon uitdrukte wat de kerk leerde, zoveel mensen de kerk in kreeg. Hoe het hier in Den Bosch zal lopen, weet ik nog niet. Ik weet niet of ik de taal spreek die hier hoort. Maar ik ben gelukkig niet zo kleverig aan het kussen.”
CV Antoine Bodar
1944 > geboren te 's-Hertogenbosch
1969 > eindexamen gymnasium, Ignatiuscollege Amsterdam
1969 – 1974 > geschiedenis, Universiteit van Amsterdam en Universiteit van Basel
1974 – 1978 > filosofie en kunstgeschiedenis, Universiteit van Leiden
1978 – 1995 > docent kunstgeschiedenis, Universiteit van Leiden
1987 > promotie filosofie van de kunst, Universiteit van Amsterdam
1985 – 1992 > theologie, Utrecht
1992 > tot priester gewijd door bisschop Bomers in de Sint-Bavokathedraal
1992 – 1996 > priester bij De Krijtberg, jezuïtische binnenstadsparochie te Amsterdam
1998 > vertrekt naar Rome om dogmatische theologie te studeren en een proefschrift te schrijven aan de Pauselijke universiteit
2003 > plebaan van Sint-Janskathedraal 's-Hertogenbosch
